استفاده از تلویزیون به عنوان اثرگذارترین رسانه تبلیغاتی: امروزه همه سازمان‌ها و شرکت‌ها به تبلیغات محصولات خود می‌پردازند، ولی تبلیغی درباره کتاب و سایر منابع اطلاعاتی یا انجام نمی‌شود و آنچه نیز صورت می‌گیرد بسیار ناکافی است؛
ساخت نماهنگ با محوریت کتابخانه، درخواست از خوانندگان برای خواندن اشعاری در زمینه کتاب با محوریت کتاب و کتابخانه و معرفی و تبلیغ کتابخانه‌های عمومی کشور؛

و نهایتاً هزاران راه برای افزایش آگاهی و تأمین غذای روح افراد وجود دارد؛ تنها باید خواست و شروع کرد (رحیمی،۱۳۸۹، ص۱۹۶).
در بسیاری از موارد مشاهده می‌شود که فردی از وجود کتابخانه‌ای که چندین سال در نزدیکی محل سکونت اوست، اطلاعی ندارد و یا اینکه بسیاری از افرادی که عضو کتابخانه می‌باشند، از خدماتی که کتابخانه‌ها ارائه می‌دهند آگاهی ندارند و در نتیجه این نا­آگاهی، نتوانند از بسیاری از خدمات کتابخانه استفاده کنند. بنابراین، اطلاع‌رسانی و تبلیغات، باید به صورت جدی برای کاربران کتابخانه و افراد غیر عضو صورت گیرد.

۲ – ۲۰ ویژگی‌های کتابداران

۲ – ۲۰ – ۱ ویژگی‌های اخلاقی کتابداران

صاحبان هر حرفه‌ای به دو دلیل اساسی ملزم به اعمال اخلاق در حرفه خود می‌باشند: ۱. صاحبان حرفه به دلیل اینکه تأثیرات متقابلی در جامعه و منافع آن دارند نیازمند اخلاق‌اند. ۲. هر حرفه‌ای برای اینکه بتواند دوام یابد، ملزم است پشتیبانی جامعه را در تداوم بقای خود کسب کند و در این راه باید اخلاقی را نشان دهد که جامعه می‌پسندد (مزینانی،۱۳۸۲، ص۲۶۲).
اصول اخلاق کتابداری نوع رفتار یک فرد حرفه‌ای را نسبت به اطلاعات و مواد کتابخانه‌ای تشریح و تلاش می‌کند تا رابطه بین افراد حرفه‌ای و استفاده‌ کنندگان، رابطه افراد حرفه‌ای و متخصص با یکدیگر و نیز رابطه آن‌ها با مواد کتابخانه‌ای را تعیین کند. اگر متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی بر مفاهیم اخلاقی بنیادی مطرح‌شده در یک موقعیت حرفه‌ای ایستادگی کنند، رسالت‌ها و ارزش‌هایشان می‌تواند تداوم یابد (زندیان، لطیفی و صیامیان،۱۳۸۷، ص۷۲).
کتابخانه را زمانی دانشگاه مردم می‌خوانیم که درهایش را به روی مردم گشوده باشد و به خدمت مردم در آید. کتابدار به منزله گشاینده و باز نگه‌دارنده این درهاست. بنابراین، کتابدار باید از خصوصیات ویژه‌ای برخوردار باشد تا بتواند راه را با موفقیت به پایان برد. داشتن مهارت‌های تخصصی و علمی کتابدار در این راه به تنهایی کافی نیست، بلکه مقدم بر آن، باید از خصوصیات والای انسانی و اخلاقی برخوردار باشد (انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، شاخه خراسان،۱۳۹۳). فراوان مشاهده شده است که بسیاری از افراد، صرفاً به خاطر اینکه فروشنده‌ای خوش‌برخورد می‌باشد، به مغازه او مراجعه می‌کنند. بنابراین، لازم است که کتابدار هم به عنوان شخصی که روزانه با تعداد زیادی از افراد جامعه برخورد دارد، به فضائل اخلاقی آراسته باشد. بسیاری از کاربران ممکن است به خاطر اینکه برخورد مناسبی با آن‌ها صورت نگیرد، نیازهای اطلاعاتی خود را با کتابدار در میان نگذارند و بدون اینکه به اطلاعات مورد نیاز خود دست‌یافته باشند، کتابخانه را ترک نمایند.
حرفه کتابداری به دلیل ماهیت خود که با فرهنگ و حیات معنوی جامعه سر و کار دارد از ویژگی‌های اخلاقی غنی­تر و پرمحتواتری برخوردار است. به دلیل اینکه کتابدار با سطح گسترده‌تری از جامعه سر و کار دارد که ماهیتاً افرادی نجیب و اصیل و معتقد به ارزش‌های معنوی‌اند؛ بنابراین برای این حرفه، رفتارهای اخلاقی و اجتماعی مدون و جامع تری لازم است. اگر به انواع کتابخانه نظر کنیم، متوجه می‌شویم که کتابخانه‌های عمومی که در قلب اجتماع می‌باشند، باید رفتارها و الگوهای غنی تری را به جامعه ارائه کنند (مزینانی،۱۳۸۲، ص۲۶۲).
طبق پیش‌نویس انجمن کتابداران ایران، اصول اخلاقی را که کتابداران محترم باید در حرفه خود رعایت نمایند به این قراراست:۱. ارائه خدمات بدون هیچ چشمداشتی ۲. عدم بررسی حریم خصوصی کاربران و توجه به اصل دسترسی آزاد به اطلاعات ۳. عدم دخالت دادن علایق و تمایلات شخصی ۴. رعایت قوانین در انجام خدمات اطلاع‌رسانی به کاربران ۵. یادگیری و آموزش توانایی‌های خود به دیگران ۶٫ و حرکت در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، ۱۳۹۳).
کاظم پور، اشرفی ریزی و طاهری (۱۳۹۰) در پژوهشی که در رابطه با اخلاق حرفه‌ای کتابداران بود، به این نتیجه رسیدند که پنج اصل مهمی که کتابداران به آن توجه دارند به ترتیب از این قرار است: ۱. برقراری ارتباط مثبت با همکاران در داخل و خارج از سازمان ۲. تلاش در شناسایی مسئولیت‌های اجتماعی و حرفه‌ای و پرورش روحیه مسئولیت‌پذیری ۳. احترام به تولیدکنندگان و نیازمندان اطلاعات ۴. احترام به حقوق مراجعان در مورد محرمانه بودن اطلاعات مربوط به آن‌ها. در مقابل، چهار اصل اخلاقی که کمترین میزان توجه را داشته‌اند به ترتیب از کمتر به بیشتر عبارت است از:۱٫ گسترش دیدگاه محققانه در عملکرد و ارزیابی فعالیت‌ها ۲٫ تشخیص اشکالات در تفکر و عملکرد حرفه‌ای و ارائه‌ راهکارهای لازم برای رفع آن‌ها ۳٫ عدم پایبندی به نظرات شخصی در مقابل نظرات و وظایف حرفه‌ای ۴٫ و تلاش در جهت اصلاح و گسترش استانداردها و معیارهای عملکرد حرفه‌ای.
نهایتاً اینکه، کتابدار ضمن رعایت تمامی اصول و قوانین اخلاقی و بدون هیچ تبعیضی نسبت به اقلیت‌ها، گروه‌های قومی، مهاجرین و… باید بارویی گشاده، پذیرای تمامی کاربران کتابخانه بوده تا در رسالت اصلی خویش که همانا دسترس‌پذیری اطلاعات، بدون هیچ‌گونه محدودیت و مانعی می‌باشد، موفق عمل کند.

۲ – ۲۰ – ۲ توانایی‌های علمی کتابداران

زمانی، کتابدار نقش حافظ و نگهبان کتابخانه را بر عهده داشت و تنها وظیفه کتابدار، امانت کتاب به تعداد اندکی از افراد جامعه بوده است. اما در قرن بیستم، این کارکرد کتابدار و کتابخانه با چالش روبرو شد و با اطلاق نام اطلاع‌رسانی در کنار کتابداری، از کتابدار به عنوان یک فرد اطلاع‌رسان، انتظارات بیشتر شد؛ در چندین سال اخیر نیز، نام‌هایی مانند مدیریت اطلاعات، علم اطلاعات و مدیریت دانش، توسط صاحب­نظران و مؤسسات فعال در این حرفه، به جای کتابداری پیشنهاد شده است که در این صورت، کتابداران باید توانایی‌های لازم را برای ارائه خدمات مناسب کسب نمایند.
فقط با کسب آخرین اطلاعات و کسب دانش روز است که کتابداران می‌توانند در عصر انفجار اطلاعات، به مدیریت دانش و ارائه خدمات اطلاع‌رسانی به افراد و سازمان‌ها بپردازند. رضوی اصل (۱۳۸۸) در پژوهش خود به این نتیجه رسید که کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان قم نه تنها نسبت به روزآمدسازی اطلاعات حرفه‌ای خود ضعیف عمل کرده‌اند، بلکه راه‌های صحیح بروز رسانی اطلاعات حرفه‌ای را نیز به درستی نمی‌دانند.
مهارت‌های لازم برای کتابداران در محیط دیجیتالی عبارت است از:

1. 1. سواد عملکردی: توان رمزگشایی معانی و شرح عقاید در یک سلسله وسایل ارتباطی و انواع مواد دیداری و شنیداری؛

1. 1. سواد علمی: درک جنبه‌های نظری و عملی حرفه کتابداری؛

1. 1. سواد فناورانه: توانایی بکارگیری فناوری­های ارتباطی و اطلاعاتی صحیح از طریق فناوری­های اطلاعاتی در ارائه خدمات؛

1. 1. سواد فرهنگی: درک و فهم ارزش‌ها و تفاوت میان فرهنگ‌های مختلف؛

1. 1. آگاهی جهانی: درک و شناخت اینکه چگونه ملت­های مختلف با فرهنگ­های متفاوت باهم در ارتباط هستند (وب‌سایت دانش شناسی،۱۳۹۳).

امروزه، دانش به عنوان یک دارایی سازمانی و ملی مورد توجه اقتصاددانان و متصدیان حوزه اقتصاد و مدیریت قرار گرفته است (حسن‌زاده، ۱۳۸۹، ص۱۰۹). کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی، مرکز اطلاعات خوانده می‌شوند و به عنوان مراکزی شناخته می‌شوند که دانش را مدیریت و دستیابی به آن را سهولت می‌بخشند و این در صورتی امکان‌پذیر است که بهبود همه‌جانبه کیفیت کارکنان کتابخانه و ارزش جایگاه انسان، از اهداف مهم مدیریت دانش در کتابخانه‌ها باشد (تاج آبادی و کریمی، ص۱۹).
همان طور که پیتمن و وینسنت (۱۳۹۲) اظهار می‌نمایند: «آنچه وضعیت را پیچیده تر می کند این است که بین مجموعه مهارت های سنتی کتابدار و مهارت های عمومی تری که برای برآوردن نیازهای جامعه لازم اند، نوعی تقابل وجود دارد». در واقع، در کنار تحولات و پیشرفت‌های فناوری که در جامعه رخ می‌دهد، کتابداران نیز باید با این تحولات همگام بوده و مهارت‌های لازم در این زمینه را کسب نموده تا بتوانند خدمات شایسته‌ای به جامعه‌ای که به آن تعلق دارند، ارائه بدهند.
طبق قانون پنجم رانگاناتان، کتابخانه اندام­واره­ای زنده و پویاست. بر اساس این اصل، اگر کتابخانه عمومی در پی آن است که به عنوان قلب تپنده جامعه، پویایی خود را حفظ و برای جامعه مفید واقع بشود، راهی به غیر از داشتن کتابدارانی آگاه، حرفه‌ای و دلسوز ندارد. آیا با پیشرفت فناوری که لحظه به لحظه در دنیای امروزی رخ می‌دهد کتابداران می‌توانند از این پیشرفت‌ها غافل و دانش آگاهی‌های خود را بروز نکنند و به ارائه خدمات به کاربران بپردازند؟ مسلماً جواب منفی است. برای مثال، چرا بانک‌های امروزی نسبت به بانک‌های چند دهه قبل پیشرفت کرده‌اند و تقریباً می‌توان گفت که فردی در جامعه وجود ندارد که در یکی از بانک‌های کشور حساب نداشته باشد. آیا برخی از بانک‌ها با ارائه خدماتی نظیر آنچه که در دهه­های گذشته انجام می‌دادند، می‌توانستند به این موفقیت دست یایند و با سایر بانک‌هایی که از فناوری‌های امروزی استفاده می‌کنند، به رقابت بپردازند؟ دراین‌باره هم جواب یکی است، نه.
بنابراین کتابخانه‌ها که امروزه مرکز اطلاعات نامیده می‌شوند، در صورتی می‌توانند به خدمات اطلاع‌رسانی و در یک نگاه آرمانی، به مدیریت اطلاعات و دانش بپردازند که از کارمندانی حرفه‌ای و آگاه برخوردار باشند.

۲ – ۲۱ مدل مفهومی پژوهش

در این قسمت مدل مفهومی پژوهش را می‌آوریم که توسط کارگروهی بنام «دی سی رام^[۵۵]» با عنوان «کتابخانه برای همه^[۵۶]» انجام شده است. این کارگروه به بررسی موانع پیش روی مردم در تلاش برای استفاده از کتابخانه پرداختند که نتایج حاصل از پژوهش آن‌ها به صورت مدلی که با اندکی تغییر توسط محقق اعمال شده است و در نمودار زیر قابل مشاهده است.
۱- خدماتی که کتابخانه ­ها ارائه می­ دهند:
الف) اینترنت
ب) اطلاع­رسانی­و تبلیغات خدمات کتابخانه
ج) امکان سفارش منابع مورد نیاز توسط خود اعضاء
۲- نحوه مدیریت کتابخانه:
الف) میزان امانت منابع کتابخانه
ب) تعداد امانت منابع کتابخانه
ج) ساعات باز بودن کتابخانه
د) شیفت کاری کتابخانه
ه) جریمه­های دیرکرد منابع
و) عدم امانت برخی از منابع کتابخانه (مانند کتب مرجع)
ی) امکانات رفاهی

1. 1. موقعیت کتابخانه

1. 1. فاصله تا کتابخانه

ویژگی­های کتابداران:

شکل زیر نحوه تعامل و تقابل فعالیتهای دفتر با سایر ارکان سازمان پروژه را نشان می دهد. (زارع اشکذری،۱۳۸۴)
(شکل۲-۱۰) نقش دفتر مدیریت پروژه(زارع اشکذری،۱۳۸۴)
همانطور که در شکل دیده می شود، نقش دفتر مدیریت پروژه پس از برنامه ریزی استراتژیک و تعیین اولویتهای راهبردی که توسط مقامات ارشد که خط مشی سازمان را ترسیم می کنند آغاز می شود و مطابق شکل مشخص است که این دفتر در ابتدا می بایست به تحلیل پروژه هایی که توسط خط مشی گذاران و سیاستگذاران مشخص شده بپردازد و البته این مسأله را باید با توجه به معیارهای مختلفی چون ظرفیتهای داخلی ، منابع در دسترس و … انجام دهد و در نهایت سبدی متشکل از پروژه های قابل اجرا و برنامه ریزی را تعریف کند.
اما پس از تعیین سبد پروژه های سازمان و اجرای فازهای مختلف پروژه ها توسط مدیران مربوطه، دفتر مدیریت پروژه ضمن حفظ خود در تعیین پروژه های جدید موظف است در قبال پروژه هایی که وارد مراحل اجرایی شده اند خدمات ویژه ای را به متصدیان آنها ارائه دهند. برخی از این خدمات عبارتند از: تدوین استانداردهای مدیریت پروژه، ارزیابی منابع، برنامه ریزی پروژه ، بازبینی پروژه و اجرایی سازی پروژه های مصوب. (زارع اشکذری،۱۳۸۴)
۲-۲-۱۶ گروه مدیریت پورتفولیوی پروژه^۱ کیست؟
گروه مدیریت پورتفولیوی پروژه برتری در مدیریت پروژه ها را میسر می کند. قدرت گروه مدیریت پورتفولیوی پروژه سازمان را برای اداره کل مجموع پروژه هایش بصورت یک یا چند سبد پروژه به هم پیوسته اماده می کند و به عنوان منبع تنها از اطلاعات روی فعالیتهای پروژه ها در موسسه تجاری استفاده می کند. هدف این گروه شامل نظارت بر روی جریانها و پیش بینی سرمایه گذاری های منابع انسانی و فراهم کردن امکانات است. گروه مدیریت پورتفولیوی پروژه پلان ارزشیابی پروژه را فراهم می کند، کیفیت بازگشت سرمایه، معیارهای پروژه و سبد را فراهم می کند و ترتیب گذاری و اولویت بندی پروژه ها را داخل پورتوفولیوی پیشنهاد می کند. ترجیحا” نقش آن در حمایت از قرار دادن مدیران پروژه در بخش اجرای پروژه هاست. این گروه به سازمان اجازه می دهد تا مجموعه ای از پروژه هایش را به عنوان پورتفولیوی یکپارچه شده اداره کند و به عنوان مبداء برای همه فعالیتها پروژه خدمت کند. برای بهبود میزان موفقیت پروژه ها، گروه مدیریت پورتفولیوی پروژه تلاش می کند تا بهترین روش های مدیریت پروژه را ایجاد کند. اولین هدف گروه مدیریت پورتفولیوی این است که رسیدن به اهداف پروژه را تضمین کند و بدان وسیله ارزش کارهای تحویل شده از پروژه ها را افزایش می دهد. دومین هدف آن این است که موفقیت قابل پیش بینی و مکرر این پروژه ها را با کمترین استفاده از منابع محدود تضمین کند. (یزدانپناه،۱۳۸۸ ،ص۱۰۰)

۱-Project Portfolio Management Group(PPGM)
۲-۲-۱۷ نقش ها در مدیریت سبد پروژه
برای اینکه بتوان سیستم مدیریت سبد پروژه را به شکل اثر بخش در سازمان پیاده ساخت سازمان پروژه باید به تبیین سه نقش اساسی بپردازد. (زارع اشکذری،۱۳۸۴)
الف) نقش حکومتی^۱: این نقش اجرایی از زمره نقشهای تصمیم گیری محسوب می شود که معمولا” توسط تیم مدیریت ارشد ایفا می شود. از جمله تصمیماتی که می بایست در ایفای این نقش اتخاذ شوند این موارد قابل ذکر هستند :
قبولی یا رد طرح پروژه
تعیین زمان شروع به کار پروژه
تعیین تعداد پروژه های فعال
تدوین معیارهای ارزیابی پروژه ها
تعیین اولویت ها
تخصیص منابع و نیروی انسانی
بازبینی پروژه ها جهت تداوم، تصحیح یا توقف آنها
ب) نقش مدیریت^۲: مدیریت در این نظام به این معناست که اطمینان حاصل شود که سیستم مدیریت پروژه تحت کنترل است و اینکه می توان اطمینان داشت که اهداف پروژه ها در ظرف زمانی مورد انتظار محقق می شوند. هر پروژه ای به طور کلی سه هدف اصلی را دنبال می کند که در یک عبارت می توان چنین بیان داشت: اتمام پروژه در زمان معین، بودجه مصوب و محدوده مشخص و مدیریت در این مقام به منزله فراهم نمودن فرایندهای لازم برای برنامه ریزی و اجرای پروژه برای تحقق اهداف مذکور است. این وظیفه معمولا” بر عهده دفتر مدیریت پروژه گذاشته می شود.
۱-Government Role
۲-Management
ج) نقش مدیریت سبد پروژه۱ : در سازمانهای پروژه ای این نقش معمولا” در راستای کمک رسانی به مدیریت ارشد سازمان ایفا می شود و وظیفه اصلی برای ایفای این نقش فراهم نمودن اطلاعات و توصیه هایی است که بتوان از آن طریق عملکرد کلی سازمان را در مجموع بهبود بخشید. کسانی که وظیفه ایفای این نقش را بر عهده می گیرند علاوه برگردآوری اطلاعات و پیشنهادات اصلاحی و پیشگیرانه، نظارت بر روند پیشرفت پروژه ها را نیز انجام می دهند. به همین خاطر و با توجه به ماهیت این نقش معمولا” ارتباط تنگاتنگی بین مدیر برنامه ریزی استراتژیک و مدیر سبد پروژه وجود دارد. به این مضمون که مادامی که برنامه ریزان استرانژیک تلاش می کنند تا روش های نیل به اهداف سازمان را طراحی کنند، مدیر سبد پروژه نیز بر آن می شود که برای حرکت در مسیر استراتژیک سازمان، برنامه ها و پروژه های مناسبی تعریف کند. همچنین در این عرصه مدیر سبد پروژه بایستی با پیگیری و اخذ گزارشات، پیشرفت پروژه ها را با برنامه استراتژیک تطبیق دهد تا هر زمان مغایرتی از برنامه مشاهده شد، مراتب را به اطلاع برساند. . (زارع اشکذری،۱۳۸۴)
۱-Project Portfolio Management
۲-۲-۱۸ رشد مدیریت سبد پروژه ها
پنج سطح رشد برای مدیریت سبد پروژه ها وجود دارد این ۵ سطح که در سطح بکار گیری درون سازمانی بسیار مهم می باشند عبارتند از :
سطح اول: سازمان دادن به کارهای پروژه و ردیابی قیمتها و بکارگیری منابع در سطح پروژه ها
سطح دوم: تعویض پروژه ها با یکدیگر، تصمیم گیری به وسیله اهداف سازمانی و انتخاب بهترین وضعیت و هدایت منابع در دسترس به سمت بهترین پروژه ها، اطلاعات در این سطح در پایگاه داده موجود و قابل اجرا می باشد.
سطح سوم: شاید بیشترین مشکلات در بیشتر سازمانها نیازمند توسعه در اندازه گیری، مقایسه، مدل سازی و ابزار هایی برای برآور ارزش بین پروژه ها می باشد. اگر چه وابستگی پروژه ها نادیده گرفته شده است، پذیرش پروژه ها به طور دقیق با ابزارهای متداول برآورد و باعث انتخاب بیشینه پروژه ها می شود.
سطح چهارم: پیشرفت ابزارها برای تخمین کمیت ریسک پروژه های پذیرفته شده و ارزش گذاری بر پروژه ها، بهینه سازی پروژه ها و به اتمام رسیدن بدون تأخیر پروژه ها
سطح پنجم: زمانی رخ می دهد که در سازمان مدیریت سبد پروژه ها به طور صحیح مستقر می شود و مراحل در فرهنگ سازمان جا گرفته باشد.(یزدی، ،۱۳۸۴)
شکل صفحه بعد سطوح رشد مدیریت سبد پروژه ها را به اختصار به تصویر می کشد.
(شکل ۲-۱۱) سطوح رشد مدیریت سبد (یزدی، ،۱۳۸۴)
۲-۲-۱۹ ارزش های کارکردی مدیریت پورتفولیوی پروژه در سازمان کدامند؟
مدیران سازمانهایی که واقعا” نمی دانند باید بودجه هایشان را صرف چه کاری بکنند وهمچنین آنهایی که نمی توانند به ارزش کاری که انجام گرفته، پی ببرند، قطعا” در آینده مورد هجوم مشکلات بیشتری قرار خواهند گرفت. مدیریت سبد پروژه ها در این موارد به سازمان کمک خواهد کرد. به طور کلی، ارزش استفاده از مدیریت سبد پروژه در ادره کردن سرمایه گذاری سازمان به شرح ذیل می باشد: (یزدانپناه،۱۳۸۸)
تخصیص منابع: امروزه اغلب پروژه های ناموفق منابع کمیاب را تحت فشار قرار می دهند و به پروژه های ارزشمند اجازه اجرا نمی دهند. همه سازمانها دارای یک ویژگی انتقادی هستند و آن این است که آنها برای کارهایشان حق تقدم قائلند. اما یک مدیریت پورتفولیوی درست در شرکتهای عظیم به این اولویت بندی کار در کنار سازمانهای دیگر احتیاج دارد. بعلاوه کار تخصیص داده شده و منابع غیر کاری نیز به خوبی در پورتفولیوی می توان، فراهم شود که آن شامل تجهیزات نرم افزاری و .. است. اگر سازمانی از شرکت دیگری در انجام پروژه هایش استفاده کند و از کار خودشان در این زمینه استفاده نکند، باز هم بخشی از پورتفولیوی به حساب می آید.
آزادی بیشتر در مرحله اختیار: استفاده از مدیریت پورتفولیوی، از اینکه چگونه یک کاری به مرحله کسب اعتبار برسد رفع ابهام می کند. فرایند طرح کار به هر کسی این اختیار را می دهد که کاری را پیشنهاد کند و همچنین به افراد این اطمینان را می دهد که فرایند بعدی آن کار مجوز داده شده را بشناسند.
معیار ارزیابی پروژه ها: فرایند مدیریت پورتفولیوی معیاری را برای ارزیابی پیوسته پروژه ها فراهم می کند.
ترتیب درست کار: مدیریت پورتفولیوی این اطمینان را در سازمان ایجاد می کند که فقط کارهای مقدم و اولویت دار تأیید می شوند و همه تصمیمات مدیریت سبد ها در بطن اهداف استراتژیک سازمانها گرفته می شوند.
تمرکز متغیر از قیمت به سرمایه: اگرچه که همه دارایی سازمان با یک قیمت بدست می آید، اما پورتفولیوی بر روی بخش قیمت تمرکز نمی کند. تمرکز مدیریت پورتفولیوی بر روی ارزش محصولات و خدمات است نه بر روی قیمت آنها.
با بهره گرفتن از مدیریت پورتفولیوی، ارزش همه هزینه هایی را که در پورتفولیوی است، نشان داده می شود. اگر ارزش با قیمت متناسب باشد، به آن کارمجوز داده می شود در غیر این صورت، آن کار باید حذف شود. به هر حال تصمیمات اساسی باید بر روی ارزشها متمرکز شوند نه بر روی قیمت محصولات و خدمات.
همکاری: اگر مدیریت پورتفولیوی در سازمانی اجرا شود همه مدیران بخشها را وادار به تشریک مساعی با سایر بخشها می کند.
ارتباط تنگاتنگ: این مزیت مشابه با همگاری تنگاتنگ است. امروزه در برخی از شرکتها، سازمانهای رسمی با سازمانهای مشابه خودشان نمی توانند ارتباط مناسبی برقرار کنند، حتی این ارتباط را داخل بخشهای کوچکتر خودشان هم نمی توانند برقرار کنند.
مدیریت پورتفولیوی این ارتباطات را بهبود بخشیده و برای آن لازم است که یک تعامل و مکالمه مستمر در سازمان برقرار باشد و در سطح پورتفولیوی نیز باید یک ارتباط تنگاتنگ بین مدیر ارشد و سایر تیم مدیریت ایجاد گردد.
توجه عمده به اینکه چه موقع یک پروژه را متوقف کنند؟ هنگامیکه مدیران یک پورتفولیوی مالی را مدیریت می کنند، ممکن است پورتفولیوی سرمایه گذاری را داشته باشند، که هیچ یک از اهداف سازمان را محقق نمی کنند. این پورتفولیوی سرمایه گذاری ممکن است که قابلیت هیچ گونه سودآوری را نداسته باشد و ممکن است نیاز باشد به اینکه سازمان پورتفولیوی را به منظور یک توازن کلی تغییر دهد، که در هر دو حالت سازمان باید سرمایه را بفروشد. همینطور، هنگامیکه یک پورتفولیوی کاری را مدیریت می کند، در واقع سازمان پورتفولیوی دارایهای که از آن کار ناشی می شود، را مدیریت می کند. در بخش تکنولوژی اطلاعات، آن موجودی ها شامل نرم افزار، سخت افزار، ارتباطات تلفنی و .. می شود و هنگامیکه به یک پورتفولیوی با دقت توجه می کنند احتمالا” نیاز به فروش دارایی ها را تشخیص می دهند. در برخی موارد فقط ممکن است که تصمیم به کناره گیری و یا حذف آن دارایی بکنند و نیاز به فروش آن دارایی ها را نداشته باشند.(یزدانپناه،۱۳۸۸)
در تحقیقی که از ۳۰ شرکت بزرگ امریکایی در سال ۲۰۰۱ انجام شده است، تأثیر مدیریت سبد پروژه ها از دید مدیران ارشد سازمانها سؤال شده است که نتایج در نمودار زیر نشان داده شده است. در این آمارگیری از ۰ تا ۵ را انتخاب نموده اند.(یزدی، ۱۳۸۴)
(شکل ۲-۱۲) دیدگاه مدیران نسبت به تأثیر مدیریت سبد(یزدی، ۱۳۸۴)

۵٫۳٫ پیشنهادات:

نتایج تحقیق نشان داده اند که ویژگی های محصول، بازار و شرکت بر انتخاب استراتژی صادراتی تأثیر گذارند. در واقع عواملی مانند پیچیدگی محصول، انطباق محصول، نیازهای خدماتی، آگاهی از محصول تغییر پذیری رقابت حمایت ترویجی رشد فروش و سود، تعهد مدیریت ارشد، شرایط تقاضای بازار خارجی و شرایط رقابتی بازار خارجی، بر انتخاب استراتژی صادراتی مستقیم و غیر مستقیم مؤثرند. اما باید این موضوع را در نظر گرفت، فرضیاتی که در تحقیقی رد نمی شوند همواره به معنی درستی آن­ها نیست. در ادامه برخی پیشنهادات با توجه به نتایج بدست آمده و در ارتباط با هر فرضیه ارائه می گردد.
پیشنهاد۱(فرضیه اصلی ۱)
مدیران هنگام انتخاب استراتژی صادراتی باید به ویژگی های محصول توجه بیشتری نشان دهند. هنگام انتخاب استراتژی مورد نظر توجه به محصول و خدمات همراه آن می تواند اثر بخشی استراتژی مورد استفاده را افزایش دهد.
پیشنهاد۲(فرضیه ۱٫۱)

ویژگی هایی همچون پیچیدگی محصول، در اتخاذ استراتژی های صادراتی بیشتر مد نظر قرار گیرند. یعنی هرچه پیچیدگی محصول بیشتر باشد، از استراتژی های مستقیم استفاده شود. چرا که وقتی محصول پیچیده باشد شرکت تمایل بیشتری به کنترل بیشتر بر کانال توزیع محصول دارد. در عوض هرچه درجه پیچیدگی محصول کمتر باشد، استفاده از روش های غیر مستقیم مقرون به صرفه تراست.
پیشنهاد۳٫ (فرضیه ۱٫۲ و ۱٫۴)

در مورد فعالیت های ترویجی و خدمات همراه محصول شرکت می تواند از واسطه ها نیز کمک بگیرد. بنابر این تا زمانی که هویت شرکت در خطر نباشد در هنگام انتخاب بین استراتژی های صادراتی مستقیم و غیر مستقیم می توان این ویژگی را در نظر نگیریم. اما اگر احتمال اینکه اثر بخشی استراتژی های مورد کاهش پیدا کند، وجود داشته باشد بهتر است از روش های مستقیم استفاده کرد و یا بخش خدماتی و ترویجی خودر را تقویت نماید.
پیشنهاد۴٫ (فرضیه ۱٫۳)

اگر شرکتی بخواهدکالای صادراتی خود را منطبق با شرایط محیطی کشور مورد نظر ارائه کند، باید کنترل بیشتری بر صادرات آن داشته باشد. چرا که انطباق محصول نیازمند شناخت محیط آن است و اگر شرکت دارای شعبه و یا دفترنمایندگی در مقصد داشته باشد بهتر می تواند این شناخت را بدست آورد. زمانی که یک محصول تغییر داده می شود تا با نیازهای متغیر بازار خارجی متناسب شود، شرکت باید اطلاعات و آگاهی مناسب و درستی درباره تغییرات در بازار داشته باشد. هرچه اطلاعات و آگاهی های این چنینی بیشتر باشد، شرکت باید منابع بیشتری را برای بسپرد تا کانال های اطلاعاتی مفیدتری را از بازارهای خارجی شناسایی کند. هم چنین اگر شرکت بر آژانس های بیرونی برای چنین کانال اطلاعاتی تکیه شود، نظارت و ارزیابی عملکرد این آژانس ها مشکل است.

پیشنهاد۵٫ (فرضیه۱٫۵)

محصولاتی که برای اولین بار فرستاده می شوند نسبت به محصولات ارسالی بعدی هزینه بیشتری در بر می­گیرد. چرا که محصول در ورودهای بعدی بیشتر و بیشتر در آن بازارها شناخته شده می شود. بنابراین محصولات جدید مستقیما توسط خود شرکت فرستاده شوند بهتراست تا بوسیله دلالان مستقل. البته اگر اگاهی از محصول در بازار مورد نظر خوب باشد، روش های مستقیم سود بیشتری را به دنبال دارند. البته اگر اگاهی کامل در مورد محصول صادراتی وجود دارد ممکن است امکان سوءاستفاده و در خطر افتادن هویت شرکت بالا رود. در نتیجه در این حالت نیز بهتر است از روش های مستقیم برای صادرات استفاده شود.
پیشنهاد۶٫ (فرضیه ۲)
در هنگام انتخاب نوع ورود به بازار خارجی، رفتار صادراتی شرکت می تواند یکی از عوامل تأیین کننده باشد. اگر شرکت دارای اهداف بلند مدت و چشم اندازی وسیع در زمینه بین المللی شدن دارد، استفاده از روش های مستقیم می تواند اگاهی و دید مناسبی به شرکت داده و شروع خوبی باشد. همچنین هرچه اهداف و انتظاراتی که مدیران برای سود خود از صادرات مواد غذایی دارند بهتر است از روش های مستقیم استفاده شود. چرا که در روش های مستقیم شرکت می تواند قیمت را بالا ببرد یا از مشوق های صادراتی مانند معافیت از مالیات و….بهره مند گردد. هم چنین در روش مستقیم چون کنترل بر بسته بندی، قیمت گذاری ترویج و خدمات پس از فروش بیشتر است، شرکت می تواند از این مزیت استفاده کرده و شهرت خود را افزایش دهد و متعاقبا شاهد افزایش فروش محصولات خود گردد.
پیشنهاد۷٫ فرضیه ۲٫۱

اهداف شرکت و سطح دستیابی آن، عوامل تعیین کننده رفتار صادراتی هستند. هر شرکتی که به دنبال تثبیت یا رشد کسب و کار خود است احتمالا مستقیما فرایند بین المللی سازی را طی کند. دیدگاه مدیریت نسبت به حالت های بین المللی سازی به وسیله بازخورد فرستاده شده توسعه های خارجی گذشته تحت تأثیر قرار می گیرد. بنابراین علاقه مدیریت بخاطر اهداف متفاوت، با درجه بین المللی سازی مرتبط است. بنابر این اگر شرکت ها به دنبال افزایش سود و فروش باشند استفاده از روش های مستقیم بهتر است.
پیشنهاد ۸٫ (فرضیه ۲٫۳)

معمولا مدیران اهمیت بیشتری به تحقق هر یک از اهداف اقتصادی در بازارهای بین المللی می دهند و شرکت روش ورودی را بر می گزیند که بالاترین سطح تعهد بین المللی را اجازه می دهد. هم چنین تعهد بالاتر بواسطه رشد و سودآوری مرتبط با بازارهای خارجی دلالت بردرصد بالاتری از فروش در بازار خارجی و سودآوری بالاتری برای شرکت دارد و بنابراین احتمال بیشتری وجود دارد که شرکت ساختار بین المللی شده تری را برای بازاریابی بین المللی محصولش انتخاب خواهد کرد. در نتیجه شرکت هایی که تعهد مدیریت آن در ورود به بازار جهانی بیشتر باشد بهتر است از روش های مستقیم استفاده کند.
البته لازم به ذکر است که گاهی اوقات استفاده از روش های غیر مستقیم به دلیل نداشتن هزینه های سربار توزیع و حمل و نقل سود ناویژه بیشتری بدست آید به همراه ریسک کمتر.
پیشنهاد۹٫ (فرضیه ۳)
شرکت­ها عوامل محیط بازار خارجی مانند تقاضا و شرایط رقابت را در تعیین استراتژی صادراتی خود مورد توجه قرار دهند.
پیشنهاد ۱۰٫ (فرضیه ۳٫۱)

هرچه ظرفیت تقاضای محصول مورد نظر در بازار خارجی برای مثال پتانسیل بالای تقاضای خارجی، برتری تقاضای خارجی نسبت به تقاضای داخلی و نرخ رشد بالای تقاضای خارجی بیشتر باشد، از روش های غیر مستقیم بیشتر استفاده شود.
پیشنهاد ۱۱٫ (فرضیه ۳٫۲)

هر چه رقابت برای مثال تعداد بالای رقبای اصلی، رقابت کیفیتی بالا، تعداد بالای رقبا در کل صنعت(کالای جانشین و….)، رقابت قیمتی بالا بیشتر باشد استفاده از روش های مستقیم بهتر است چرا که شرکت کنترل بیشتری بر توزیع کالاهای خود دارد.
جدول۵٫۴ پیشنهادات مربوط به هر فرضیه

فرضیات
پیشنهادات
فرضیات
پیشنهادات

فرضیه ۱
توجه بیشتر به ویژگی های محصول در انتخاب استراتژی های صادراتی
فرضیه ۲٫۱
استفاده از روش های مستقیم برای افزایش سود و فروش

فرضیه ۱٫۱
استفاده از صادرات مستقیم برای کالاهای پیچیده و صادرات غیر مستقیم برای کالاها با پیچیدگی کمتر

• • بهبود روابط با مشتریان و تامین کنندگان

• • افزایش فرآیندهای کنترلی

• • آسان­تر کردن انجام کارهای تیمی

• • آسان­تر کردن فرایند گردش اطلاعات بین بخش­های مختلف سازمانی

• • بهبود فرایند طراحی کیفیت

• • اعمال بهتر نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه

• • اندازه ­گیری هزینه­ های کیفیت

• • بهبود فرایند تصمیم ­گیری در بخش­های کیفیت (لای وای^[۱۳] و دیگران، ۲۰۱۱).

همچنین استفاده از فناوری اطلاعات می ­تواند در بهبود کیفیت از طریق فعالیت­های زیر به سازمانها کمک نماید:

• • افزایش آگاهی­ها نسبت به کیفیت

• • کاهش هزینه­ های کیفیت

• • سرعت بخشیدن به تجزیه و تحلیل داده ­های کیفی

• • اطلاعات در دسترس در مورد سطوح کیفیت (جما^[۱۴]، ۲۰۰۵).

۲-۷- فناوری اطلاعات و ارتباطات
فناوری اطلاعات و ارتباطات^[۱۵] شامل سه مولفه است:
الف) فناوری. ب) اطلاعات. ج) ارتباطات.
فناوری و اطلاعات را قبلا تعریف کرده­ایم اما ارتباطات چیست؟
ارتباطات فرآیندی است که ارگانیسم­ها را به یکدیگر پیوند می­دهد. این ارگانیسم ممکن است به دو دوست که با هم صحبت می­ کنند، روزنامه­ها و خوانندگان آنها، کشور و خدمات پستی و سیستم تلفن آن اشاره داشته باشد.
در هر ارتباط چهار جز اصلی وجود دارد که عبارتند از:
الف) فرستنده. ب) گیرنده. ج) پیام. د) محیط ارتباطی.
هدف از برقراری ارتباط انتقال پیام (نماد) از طریق محیط ارتباطی بین فرستنده و گیرنده است. لکن دو واژه فناوری اطلاعات و فناوری اطلاعات و ارتباطات از یک مفهوم برخوردار بوده و معمولا به جای یکدیگر نیز استفاده می­شوند اگرچه در منابع اطلاعاتی متعلق به کشور آمریکا معمولا از فناوری اطلاعات و در منابع اروپایی از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده می­ شود. گاهی فناوری ارتباطات را به شکل هر گونه روشی برای تبادل اطلاعات بین دو یا چند نقطه تعریف می­ کنند در این صورت مشخص است که مفهوم فناوری اطلاعات و ارتباطات ذیل مفهوم فناوری اطلاعات قرار می­گیرد و فناوری اطلاعات بار معنایی کاملتری را در بر خواهد داشت (فتحیان و مهدوی نور، ۱۳۸۷).

۲-۸- سیستم­های اطلاعاتی
به طور کلی در یک تعریف ساده، سیستم‌های اطلاعاتی می‌توانند هر ترکیب سازماندهی شده از افراد، سخت افزار، نرم‌افزار، شبکه‌های ارتباطی و منابع داده‌ای باشند که در یک سازمان اطلاعات را جمع­آوری کرده، تغییر شکل داده و آنها را منتشر می‌کنند. یک سیستم اطلاعاتی حاوی اطلاعاتی در مورد یک سازمان و محیط پیرامون آن می‌باشد. سه فعالیت اساسی ورودی، پردازش و خروجی، اطلاعات مورد نیاز سازمان­ها را فراهم می‌کند. بازخور عبارتست از خروجی که به افراد یا فعالیت‌های مناسب در سازمان برای ارزیابی و بهبود ورودی، بازگردانده می‌شوند. عوامل محیطی چون مشتریان، تامین­کنندگان، رقبا، سهامداران و آژانس‌های نظارتی با سازمان و سیستم‌های اطلاعاتی آن تعامل دارند (لاودن و لادن، ۱۳۸۴).
۲-۸-۱- انواع سیستم‌های اطلاعاتی
به طور کلی چهار نوع اصلی سیستم‌های اطلاعاتی وجود دارد که هر کدام به چهار سطح متفاوت خدمت می‌کنند: سیستم‌های سطح عملیاتی، سیستم‌های سطح دانش، سیستم‌های سطح مدیریت و نهایتاً سیستم‌های سطح استراتژیک. در ادامه این بحث به توضیح هر کدام از این سیستم‌ها و سطحی که در آن کاربرد دارند پرداخته می­ شود:
۲-۸-۲- سیستم‌های سطح عملیاتی
سیستم‌های سطح عملیاتی فعالیت‌های مدیران عملیاتی را از طریق حفظ سوابق فعالیت‌های اولیه و تبادلات سازمان از قبیل رسیدها، سپرده‌های نقدی، لیست حقوق و دستمزد و جریان مواد خام در سازمان، مورد حمایت قرار می‌دهند. هدف اولیه از این گونه سیستم‌ها در این سطح، پاسخگویی به سوالات روزمره و روتین و همچنین پیگیری جریان تعاملات و تبادلات در سراسر سازمان است. سیستم‌های گردش کار، عملیات­های نمایندگی و کارگزاری را مورد حمایت قرار می‌دهند. بسیاری از سازمان­ها، در حال توسعه سیستم‌های مدیریت جریان کاری به منظور تسهیل فرایند کنترل جریان کار درون سازمان از طریق بکارگیری نرم‌ افزارهای مدیریت اسناد و جریان کار هستند. با بکارگیری نرم‌ افزارها به منظور ذخیره­سازی و انبار اطلاعات به صورت الکترونیکی، سازمان می‌تواند فرایند کاری خود را باز طراحی کند و بسیاری از فعالیت‌های زائد را حذف نماید و همچنین این امکان را برای سازمان فراهم می‌آورد تا سازمان بتواند به صورت کارآمدتری اطلاعات را از یک شخص یا یک مکان به شخص یا مکان دیگری انتقال دهد. نرم­‌افزارهای مدیریت اسناد و جریان کار، فرآیندهایی از قبیل ارسال اطلاعات و اسناد به نقاط مختلف، برنامه­ ریزی کارها و تولید گزارش‌ها را به صورت خودکار در­می‌آورد. دو یا چند نفر می‌توانند به صورت هم­زمان بر اسناد مشابهی کار کنند. به عنوان مثال در فرایند صدور مجوز، کلیه افرادی که باید اسناد را بررسی کنند از قبیل مهندسان، حقوقدانان سازمان و برنامه­ ریزان می‌توانند به صورت همزمان مدارک را بررسی و بازنگری کنند (نریمانی، ۱۳۸۹).
۲-۸-۳- سیستم‌های سطح دانشی
سیستم‌های سطح دانش، کارگران داده‌ای و دانشی سازمان را مورد حمایت قرار می­ دهند. هدف سیستم‌های سطح دانش، کمک به سازمان­ها در تلفیق دانش جدید در درون سازمان و فرایند‌های قدیمی و همچنین کنترل جریان کار‌های اداری و به اصطلاح کاغذ بازی‌های درون سازمان است. سیستم‌های گزارشگری از جمله سیستم هایی هستند که از فعالیت سیستم‌های سطح دانش حمایت می‌کنند. تولید گزارش‌ها از اساسی‌ترین کارکردهای بیشتر سیستم‌های اطلاعاتی است. به عنوان مثال، داده‌های جمعیت شناختی می‌تواند به منظور تکمیل فرم‌های دولتی مورد نیاز مورد استفاده قرار گیرد و همچنین، سیستم مراقبت و نگهداری می‌تواند به منظور تولید گزارش‌ها در مسیر شناسایی افرادی که غیبت از کار بالایی دارند، بکار گرفته شود (نریمانی، ۱۳۸۹). به عنوان مثال از سیستم‌های این سطح می‌توان سیستم‌های کاردانایی و اداری^[۱۶] را نام برد. سیستم کاردانایی و سیستم‌های اداری نیازهای اطلاعاتی را در سطح دانایی سازمان تامین می‌کنند. سیستم‌های کاردانایی به کارکنان دانایی کمک می‌کند، در حالیکه سیستم‌های اداری در وهله نخست به کارکنان داده‌ای کمک می‌رسانند، اگرچه به طور گسترده‌ای مورد استفاده کارکنان دانایی هم قرار می‌گیرند (لاودن و لادن، ۱۳۸۴).
۲-۸-۴- سیستم‌های سطح مدیریت
سیستم‌های سطح مدیریت به منظور خدمت به نظارت، کنترل، تصمیم ­گیری و اداره فعالیت‌های مدیران میانی طراحی شده است. سیستم‌های حمایت از تصمیم ­گیری یکی از انواع سیستم‌های سطح مدیریتی است. این سیستم‌ها بر اساس یکسری اطلاعات ساده و گزارشات ساده فعالیت می‌کنند. آنها نوعاً به گونه‌ای فعالیت می‌کنند تا بتوانند کاربران نهایی را در تصمیم ­گیری کمک کنند. برنامه‌ریزی کارهای اجرایی و استخدام از جمله حوزه­ هایی است که این گونه سیستم‌ها در حمایت از تصمیم ­گیری می‌توانند مفید باشند. در برنامه­ ریزی کارهای اجرایی یکی از سوال‌های معمولی که پرسیده می‌شود این است که چند نفر باید برای یک دوره زمانی معین یا یک رویداد خاص، برنامه­ ریزی شده باشند. اگر تغییراتی در حجم کار یا متغیرهای فصلی به خاطر افزایش یا کاهش نیاز به خدمات یا کالا روی دهد، این سیستم­ها می ­تواند الگویی برای میزان نیروی کار مورد نیاز برای هر دوره به ما بدهد. سوالات مشابهی در زمینه و در ارتباط با مباحثی از قبیل جذب و استخدام نیز می‌توان مطرح کرد. اگر انتظار می‌رود که بازنشستگی در سازمان افزایش یابد، چه تعداد از افراد را در سازمان نیاز داریم و چه تعداد را باید استخدام کنیم؟ دیگر موضوعات مدیریت منابع انسانی از قبیل برنامه­ ریزی و تجزیه و تحلیل مزایا موردهای خوبی هستند که چنین سیستم­هایی می‌توانند آنها را یاری دهند (نریمانی، ۱۳۸۹).
به عنوان نمونه از سیستم‌های سطح مدیریتی می‌توان به سیستم‌های اطلاعات مدیریت^[۱۷] اشاره کرد. همانطور که می‌دانیم واژه سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت بخشی از سیستم‌های اطلاعاتی را مشخص می‌کند که در خدمت وظایف سطح مدیریتی هستند. سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت، گزارش‌های مدیریتی و دسترسی آنلاین به عملکرد جاری سازمان و سوابق تاریخی را فراهم می‌کند. جهت­گیری سیستم‌های اطلاعات مدیریت، منحصرا به سوی رویدادهای درونی است، نه رویدادهای محیطی و بیرونی. سیستم‌های اطلاعات مدیریت در وهله نخست در خدمت وظایف برنامه­ ریزی، کنترل و تصمیم ­گیری در سطح مدیریتی است. به طور کلی آنها برای داده‌های خود به سیستم‌های پردازش تراکنش‌ها وابسته هستند. به طور خلاصه، سیستم‌های اطلاعات مدیریت عملیات‌های بنیادی شرکت را تلخیص و گزارش می‌کنند. این سیستم‌ها از نظر مفهومی از برنامه‌های سیستم‌های پردازش تراکنش یک سطح بالاترند و به عملیات روزمره مربوط نمی­شوند (لاودن و لادن، ۱۳۸۴).
۲-۸-۵- سیستم‌های سطح استراتژیک
سیستم‌های سطح استراتژیک به مدیران ارشد سازمان که دارای تمایلات استراتژیک و بلند­مدت هستند و هم به محیط درون سازمان توجه دارند و هم محیط بیرون، خدمت­رسانی می‌کنند و در خدمت این سطح هستند. سیستم‌های حمایت از مدیریت ارشد از جمله سیستم‌های سطح استراتژیک سازمان است. از آنجایی که سیستم‌های حمایت از تصمیم ­گیری سنتی به سمت مسائل روشن و آشکار جهت­گیری دارد، در مقابل سیستم‌های حمایت از تصمیم ­گیری اطلاعات را از منابع متنوعی به منظور کمک به ارزیابی وسیع­تر جمع­آوری می‌کند. مدیریت منابع انسانی استراتژیک یکی از همین حوزه‌هاست که نیاز به دید وسیع‌تر و استراتژیک تصمیم‌گیرندگان دارد. دسترسی به اطلاعات دقیق و به موقع می‌تواند دید وسیع­تری را برای تصمیم­گیرندگان فراهم آورد (نریمانی، ۱۳۸۹). از نمونه این سیستم‌ها می‌توان به سیستم‌های پشتیبانی تصمیم‌گیری مدیریت عالی^[۱۸] سازمان اشاره کرد که این سیستم­ها بیشتر در جهت خدمت به مدیران ارشد طراحی شده‌اند و در خدمت سطح راهبردی سازمان می­باشند. آنها به تصمیمات غیرعادی می‌پردازند که نیازمند قضاوت، ارزیابی و بصیرت هستند زیرا هیچ رویه‌ از پیش تعیین شده‌ای ندارند. سیستم‌های پشتیبانی مدیریت عالی از داده‌های بیرونی مانند قوانین مالیاتی یا رقیبان جدید، استفاده می‌کنند. البته اطلاعات خلاصه شده‌ای را نیز از درون سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت و سیستم پردازش تراکنش، بیرون می‌کشد. آنها داده‌های کلیدی را پالایش، خلاصه و ردیابی می‌کنند و پراهمیت‌ترین این داده‌ها را برای مدیران ارشد نمایش می­ دهند (لاودن و لادن، ۱۳۸۴).
در ادامه به تشریح برخی از سیستم­های اطلاعاتی مورد استفاده در سازمان­ها پرداخته می­ شود و پاره­ای از این سیستم­ها مورد بحث قرار می­گیرد:
۲-۸-۶- پایگاه داده
از ترکیب چندین فایل مرتبط به هم، یک پایگاه داده به وجود می ­آید. پایگاه داده ­ها به عنوان عنصر اساسی طراحی سیستم­های اطلاعاتی محسوب می­گردد. پایگاه داده ­ها عمده­ترین عامل یکپارچه کننده سیستم­های اطلاعاتی می­باشند. اگر میان نیازهای داده پردازی سازمان از یک سو و پایگاه داده ­ها از سوی دیگر از لحاظ نوع اطلاعات و به موقع بودن آن سازگاری و تناسب مطلوبی وجود نداشته باشد، تمامی تلاشهایی که تحلیل­گر سیستم­ها در طراحی سایر اجزا تشکیل دهنده سیستم اطلاعاتی به عمل می ­آورد، بیهوده خواهد بود. پایگاه داده ها مجموعه ­ای از داده ­های رایانه­ای، سازماندهی شده و ذخیره شده می­باشد و به نحوی است که بازیابی آسان را تسهیل می­ کند. در یک تعریف کامل­تر پایگاه داده عبارت است از «مجموعه ­ای از داده ­های ذخیره شده به صورت مجتمع و مبتنی بر یک ساختار، با حداقل افزونگی و تحت کنترل متمرکز است که استفاده از آن به صورت اشتراکی و همزمان نیز میسر می­باشد».
۲-۸-۷- سیستم پردازش عملیات^[۱۹] (TPS)
امروزه فناوری­های جدید، پردازش حجم زیادی از داده ­ها را با سرعت بالا امکان پذیر نموده ­اند. سرعت پردازش بخصوص وقتی که حجم زیادی از عملیات اجرایی اتفاق می­افتد، بسیار مهم است. استفاده از اولین سیستم پردازش عملیات به زمانی که اولین رایانه ­ها جهت کارهای تجاری به کار گرفته شدند، یعنی سالهای میانی دهه ۱۹۵۰، برمی­گردد. سیستم پردازش عملیات یک سیستم اطلاعاتی چند وظیفه ­ای است که جهت پردازش داده های ناشی از عملیات سازمان طراحی شده است. سیستم­های پردازش عملیات، داده ­های مربوط به عملیات سازمان­ها را به طور مشروح جمع­آوری و نگهداری نموده و از این داده ­ها برای تصمیمات سطوح عملیاتی استفاده می­نمایند. وظیفه کلی سیستم پردازش عملیات، ثبت داده ­ها، رویدادها یا عملیات می­باشد. اما بطور خاص وظایف این نوع سیستم، ثبت فروش­های انجام شده به مشتریان، خریدهای انجام شده از عرضه­کنندگان، ثبت تغییرات موجودی و ثبت حقوق پرداختی به کارکنان می­باشد. یک سیستم پردازش عملیات، داده ­ها را از اینگونه عملیات جمع آوری کرده و آنها را در پایگاه داده ­ها ذخیره می­ کنند. کارکنان از این نوع پایگاه، جهت تهیه گزارشات و دیگر اطلاعات مورد نیاز مانند صورتحساب مشتریان و حقوق پرداختی به کارکنان استفاده می­ کنند. بخش عمده گزارشات یک سازمان از این نوع پایگاه داده استخراج می­ شود.
بنابراین عملیات روزمره و تکراری در سازمان مانند محاسبه حقوق و دستمزد، انجام امور حسابداری، خرید مواد اولیه، تهیه صورتحساب مشتریان، محاسبات مربوط به انبار، از طریق (تی.پی.اس) به راحتی و دقت بالا میتواند انجام گیرد.
۲-۸-۸- سیستم اطلاعات مدیریت^[۲۰] (MIS)
سیستم اطلاعات مدیریت تقریبا شکل توسعه یافته سیستم پردازش عملیات می­باشد و به دنبال آن قرار میگیرد. پس از پردازش داده ­های عملیاتی توسط تی.پی.اس، خلاصه اطلاعات عملکردی سازمان توسط سیستم اطلاعات مدیریت محاسبه و در اختیار مدیران قرار می­گیرد. به عبارت دیگر سیستم اطلاعات مدیریت، حاصل اطلاعات سیستم پردازش عملیات را خلاصه­بندی و دستکاری می­ کند و سپس نتایج را به شکل گزارش­های خلاصه شده ساخت یافته به مدیران ارائه می­دهد. بنابراین سیستم اطلاعات مدیریت نوعی از سیستم­های اطلاعاتی می­باشد که جهت پشتیبانی از تصمیم ­گیری­های مدیریتی ایجاد شده است و اطلاعاتی را جهت پشتیبانی از تصمیمات روزمره یا ساخت یافته مدیران و افراد حرفه­ای در سازمان ارائه می­ کند. چنین اطلاعات از قبل تعریف شده­ای نیازهای اطلاعاتی تصمیم­گیرندگان را در سطوح میانی و عملیاتی سازمان برآورده می­سازد.
۲-۸-۹- سیستم پشتیبانی تصمیم ­گیری^[۲۱] (DSS)
سیستم­های اطلاعات مدیریت اشکالاتی دارد که سیستم­های پشتیبانی تصمیم برای رفع آن­ها به وجود آمده است. سیستم اطلاعات مدیریت، اطلاعات خاصی را برای هر یک از مدیران فراهم نمی­کند. این ضعف سیستم اطلاعات مدیریت، اقداماتی را باعث شد که منتهی به مفهوم سیستم پشتیبانی تصمیم گشت.
سیستم پشتیبانی تصمیم ­گیری یک سیستم اطلاعات تعاملی است که اطلاعات، مدل­ها و ابزارهای دستکاری داده ­ها را برای کمک به تصمیم­گیرندگان در مسائل نیمه ساختار یافته و بدون ساختار، که در این موقعیت­ها هیچ کس نمی­داند چگونه باید تصمیم بگیرد، ارائه می­ کند. به عبارت دیگر سیستم­های پشتیبانی تصمیم با بکارگیری ۱٫ مدل­های تحلیلی. ۲٫ پایگاه داده ­های تخصصی. ۳٫ قضاوت و بینش تصمیم گیرندگان و ۴٫ یک فرایند تعاملی تدوین شده مبتنی بر رایانه از تصمیمات سازمانی نیمه ساختار یافته و یا بدون ساختار پشتیبانی می­ کنند. دی.اس.اس کاربرد وسیعی در حوزه ­های کاربردی از قبیل تولید، مالی، بازاریابی، مدیریت منابع انسانی و برنامه ریزی راهبردی دارد. سیستم پشتیبانی تصمیم روی مسائل و مشکلات ساختار نیافته که سر راه سازمان قرار می­گیرد متمرکز می­ شود و نه پردازش­های جاری. بنابراین دی.اس.اس در سطوح راهبردی مدیریت نسبت به سطوح میانی و عملیاتی کاربرد بیشتری دارد.
۲-۸-۱۰- سیستم­های خبره^[۲۲] (ES)
شامل بکارگیری هوش مصنوعی جهت تقلید از فکر افراد خبره جهت پرداختن به مسائل قضاوتی مشکل و مبهم می­باشد. یعنی قابلیت و توانایی رایانه ­ها جهت تقلید از تفکر افراد خبره و متخصص و استفاده از آن در حل مسائل می­باشد. به عبارت دیگر سیستم خبره، یک سیستم رایانه­ای است که از قابلیت تصمیم ­گیری افراد خبره تقلید می­ کند. افراد خبره، کسانی هستند که در یک زمینه خاص دارای تبحر و مهارت هستند. در واقع سیستم خبره برای انتقال دانش از افراد متخصص و منابع دانش به پایگاه دانش رایانه­ای، به منظور ایجاد و در دسترس قرار دادن دانش برای افراد غیر متخصص به منظور حل سریع و اثربخشی مسائل و مشکلات تلاش می­ کند (سرلک و فراتی، ۱۳۸۷).
۲-۹- بکارگیری فناوری اطلاعات
شواهد نشان می­دهد که بکارگیری فناوری اطلاعات در میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در حال گسترش است. مطالعه­ ای که از سوی مک مولن (۱۹۹۶) در کشور کانادا انجام شد، موید این رشد است. مطالعه در سه مقطع زمانی ۸۵-۱۹۸۰، ۹۱-۱۹۸۶ و ۱۹۹۴ انجام شد. و نتایج نشان داد که در مقطع اول ۱۶ درصد، در مقطع دوم ۳۷ درصد و در مقطع سوم ۴۳ درصد از کارکنان در کارشان تحت تاثیر فناوری اطلاعات قرار گرفته اند. این رشد منطقا در میان کشورهای دیگر صنعتی بیشتر است (صرافی زاده، ۱۳۸۳).

شعار هوشمندانه یا پیام های استرا تژی
فرایندهای سریع

استراتژی تغییر رفتار یا اجتماع
زمانی که مردم را به فعالیت وا می دارد مؤ ثرتر می شود
برای کسانی که آماده تغییر و مراقبت هستند هدفمند می باشند

نیاز به استفاده مؤ ثر از منابع
یکپارچگی کارها برای اجرای برنامه ها

جدول ۲-۱- مفهوم بازاریابی اجتماعی مأخذ( نیازی و منتظری، ۱۳۹۱)
۲-۲-۶- ۴- ماهیت بازاریابی اجتماعی
بسیاری از مدیران بازاریابی سازمانها، بازاریابی اجتماعی را به عنوان یکی از شاخه های دانش بازاریابی به شمار می آورند. آنها بر این عقیده اند که مبحث بازاریابی اجتماعی مانند مباحث دیگر بازاریابی نظیر رفتار مصرف کننده، مدیریت توسعه محصولات جدید، قیمت گذاری و فعالیت های ترفیعی و تشویقی باید در حوزه بازاریابی تجاری مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. بنابراین، از نقطه نظر آنان حوزه مستقلی تحت عنوان بازاریابی اجتماعی وجود خارجی ندارد. این استدلال و نتیجه گیری شاید از آنجا ناشی می شود که بازاریابی اجتماعی کاربرد فنون بازاریابی تجاری برای تحقق اهداف و مقاصد اجتماعی است و بازاریابان اجتماعی در درجه نخست اصول و مفروضات بازاریابی تجاری را می پذیرند و از دانش و تجربه کافی در زمینه بازاریابی تجاری برخوردارند.
حقیقت امر این است که مطالعه بازاریابی اجتماعی به عنوان یکی از حوزه های وابسته به بازاریابی تجاری صحیح نیست، زیرا که بازاریابی اجتماعی حوزه مستقلی است که علی رغم شباهت های بسیار بازاریابی تجاری، از نظر اهداف، مقاصد و سازماندهی تفاوت های بارز و چشمگیری با آن دارد. اگر وظایف و مسئولیت های بازاریابان اجتماعی را مورد مطالعه دقیق و موشکافانه قرار دهیم، مشاهده می کنیم که بازاریابی اجتماعی ریشه در جای دیگر دارد. درست است که ارتباط و وابستگی نزدیکی بین بازاریابی تجاری و بازاریابی اجتماعی وجود دارد و بازاریابی اجتماعی در واقع کاربرد اصول و روش های بازاریابی تجاری و اجتماعی تفاوت های ماهوی و ذاتی با یکدیگر دارند. در این حوزه علمی جدید کوشش می شود با استفاده فنون بازاریابی تجاری و راهکارها و بدیل های مناسبی برای حل مشکلات و مسائل اجتماعی، پیشنهاد و اهداف و مقاصد اجتماعی نظیر ارتقاء سطح بهداشت و رفاه مشتری در جامعه ترویج داده شود. به بیان دیگر، بازاریابی اجتماعی تنها ارضاء نیازها و خواسته های افراد اجتماع را از طریق فرایند مبادله مورد تاکید قرار نمی دهد، بلکه هدف و مقصد بالاتری دارد و آن این است که بر رفتارهای فردی و اجتماعی تأثیر بگذارد. وظیفه بازاریابی جتماعی این است که به جای ترغیب مشتریان به خرید بیشتر کالاها و خدمات تولیدی، این نکته را بیاموزند که مردم چه کالاهایی را باید بخرند و نیازها و خواسته های اصلی آنها چیست. بازاریابی اجتماعی خدمت به عموم مردم و مبنایی برای ارائه خدمات و امکانات رفاهی است. تکیه و اتکاء بازاریابی اجتماعی بر واقعیت ها و شواهد موجود در اجتماع است. بنابراین، می توان ادعا کرد که بازاریابی اجتماعی ریشه در واقعیت و منطق دارد و روش ها، مفروضات و مفاهیم مطرح شده در آن پشتوانه منطقی و عقلایی دارند. از طرف دیگر، باید گفت که هر چند بازاریابی تجاری و اجتماعی از نظر اهداف، وظایف، کارکردها و روش های مورد استفاده با یکدیگر تفاوت دارند، اما با وجود آنها مکمل یکدیگرند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که هدف هاءف مقاصد، نیات، کارکردها، ابزارها و روش های بازاریابی اجتماعی تنها با بررسی و مطالعه بازاریابی تجاری به دست نمی آیند و باید به مطالعه و بررسی موشکافانه و هوشمندانه بازاریابی اجتماعی و ارائه راهکارها و بدیل های مناسب آن پرداخته شود( میرک زاده بهرامی، ۱۳۹۰).
بازاریابی اجتماعی به پیشبرد اهداف اجتماعی و رفاهی و ارتفاء میزان رفاه مشتری و جامعه توجه دارد. برای تحقق و پیشبرد مقاصد و نیات اجتماعی لازم است، فنون، روشها و حقایق عینی بسیاری را مورد توجه مورد قرار دهیم. این حقایق و واقعیات انکار ناپذیر، بخش قابل توجهی از دانش منطق را تشکیل می دهند. واقعیت این است که منطق همانند سایر حوزه های علمی، پایه و بنیان استوار و محکمی برای بازاریابی اجتماعی فراهم می سازد(خورشیدی و مقدمی ،۱۳۸۲).
۲-۲-۶-۵- ابعاد بازاریابی اجتماعی
آندریسین بازاریابی اجتماعی را یک چشم انداز بلند مدت در برنامه ریزی می خواند و دانشمندان دیگر مفاهیم دیگری مانند مشتری مداری، یک فرایند مبادله (داد و ستد) و غیره به آن نسبت داده اند.
الف) به عنوان یک فرایند مشتری محور: در بازاریابی اجتماعی مشتری یک شرکت کننده (جزء) فعال در فرایند تغییر رفتار است. در رویکرد مشتری مدارانه بازاریابی اجتماعی ما سوال نمی کنیم “که اشتباه مردم چیست و یا چرا آنها نمی خواهند بفهمند؟ ” بلکه می پرسیم: “اشتباه ما چیست و چرا ما در مورد مخاطبین خود درک مناسبی نداریم؟ “.
ب) به عنوان یک فرایند مبادله (داد و ستد): بازاریابی اجتماعی رخ نمی دهد مگر اینکه دو یا چند جزء وجود داشته باشد تا بتوانند با یکدیگر ارتباط داشته و مبادله کنند. در اینجا منظور از مبادله، مبادله منابع یا ارزش ها بین دو یا چند نفر با منابع مختلف است. البته در بازاریابی اجتماعی این کالا یا پول نیست که مبادله می شود، بلکه نیاز، فکر، ایده و یادگیری است که مبادله می شود و در نهایت تغییر رفتار حاصل می گردد.
ج) به عنوان یک برنامه بلند مدت : فرایند بازاریابی یک برنامه کامل و تدریجی است، با فرایند تحقیقات شروع می شود و با تحقیقات (ارزشیابی) نیز به پایان می رسد. در این فرایند برای کشف و حل مشکلات اجتماعی(مانند بیماری ها، رفتارهای پر خطر و…) از روش های تحلیل مشکل (SWOT) استفاده می گردد، لذا بازاریابی اجتماعی یک برنامه راهبردی است. در نهایت می توان گفت بازاریابی اجتماعی تأثیر رفتار را نه تنها در افراد بلکه در گروه ها و سازمانها دنبال می کند(میرک زاده و بهرامی، ۱۳۹۰).
۲-۲-۶-۶- مفاهیم کلیدی دیدگاه بازاریابی اجتماعی
۱- نظریه مبادله:^[۱۹] بر اساس این نظریه، زمانی بین دو نفر یا دو گروه، مبادله ( داد و ستد) صورت می گیرد که منافع حاصل از داشتن یک محصول یا کالا از میزان هزینه هایی که برای به دست آوردن آن صرف می گرد بیشتر باشد. به عبارت دیگر وقتی محصولی توسط مشتری خریده می شود که ارزش درک شده داشتن آن از هزینه های صرف شده بیشتر باشد.
۲- توجه به مشتری: بازاریابی اجتماعی، اطلاع از نظرات، خواسته ها، نیازها و ترجیحات مشتری و ارائه خدمت، ایده یا رفتار متناسب با آن اصلی مهم به شمار می رود. در تمام فرایند بازاریابی اجتماعی، توجه به مشتری و حرکت در مسیر بر آوردن کردن نیاز های او به وضوح دیده می شود.
۳ - توجه به رقابت: توجه به اصل رقابت و درک بازار رفتار مورد نظر، رمز موفقیت در استفاده از بازاریابی اجتماعی است. فهم درست ایده ها و رفتار های رقیب و بالابردن میزان منافع رفتار مورد نظر و یا کاستن از میزان هزینه ها و موانع دستیابی به آن، بازار رقابت را به نفع محصول یا خدمت تغییر خواهد داد. ۴- تصمیم گیری مبتنی بر داده ها:^[۲۰] اساس یک برنامه بازاریابی اجتماعی مؤ ثر را پژوهش های درست و علمی تشکیل می دهند. هر چه شناخت بیشتری در مورد بازار و گروه مخاطب (مشتریان) وجود داشته باشد، بر نامه ها دقیق تر مؤثر تر طراحی و اجرا خواهد شد.به این ترتیب نقش اساسی پژوهش تکوینی در برنامه ریزی مبتنی بر یازاریابی اجتماعی مشخص می شود.
۵- آمیزه بازاریابی : مفهومی کلیدی است که در بازاریابی اجتماعی آن را چنین تعریف می کنند: “مجموعهای از ابزار ها ی قابل کنترل که با ترکیب آن ها، امکان پاسخگویی به بازار هدف و گروه مخاطب وجود دارد” به عبارت دیگر، آمیزه بازاریابی در برگیرنده کلیه اقداماتی است که تولید کننده محصول یا ارائه دهند خدمت انجام می دهد تا به صورت نظام مند بر تقا ضای محصول یا خدمت اثر گذارد. ( شمس و رشیدیان، ۱۳۸۵).
جدول ۲-۲- ویژگی بازاریابی اجتماعی مأ خذ(اندریسین، ۱۹۹۹)

هفت ویژگی کلیدی بازاریابی اجتماعی

۱- رفتار مصرف کننده اصل موضوع است.
۲- برنامه ها باید مقرون به صرفه باشد.
۳- همه راهبرد ها با مشتری آغاز می شود.
۴- مداخله ها شامل چهار مفهوم هستند: محصول، قیمت، مکان و تبلیغ.
۵- تحقیق بازار برای طراحی، پیش آزمایی و ارزیابی برنامه های مداخله ضروری است.
۶- بازارها دقیق تقسیم بندی شده اند.
۷- رقابت همواره تشخیص داده می شود.

۲-۲-۶-۷- چه کسانی بازاریابی اجتماعی را به کار می گیرند؟
اصول و تکنیک های بازاریابی اجتماعی، بیشتر توسط نهاد هایی به کار گرفته می شود که در خط مقدم ارتقای سلانت عمومی، پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی، حفاظت از محیط زیست و فقر زدایی قرار دارند. البته، در بسیاری از موارد، از عنوان بازاریابی اجتماعی استفاده نمی شود. بسیاری از سازمانهای بین المللی، مانند بانک جهانی و برخی از واحد های سازمان ملل، از قبیل یونسکو و سازمان بهداشت جهانی، درگیر بازاریابی اجتماعی هستند. در بیشتر موارد مؤ سساتی که برنامه های بازاریابی اجتماعی را به اجرا می گذارند، وابسته به دولت هستند. سازمانهای غیره دولتی و غیره انتفاعی و بنیادهای خیریه نیز فراخور مأ موریتی که برای خود تعریف کرده اند، به ترویج رفتار های مطلوب اجتماعی می پردازند(نیازی و منتظری،۱۳۹۱).
۲-۲-۶-۸- تفاوت بازاریابی تجاری و بازاریابی اجتماعی