معناسازی شخصی

۳۳۳/۰

۰۴۷/۰

۴۵۳/۰

۰۷۹/۷

۰۰۰/۰

گسترش خودآگاهی

۱۵۹/۰

۰۱۴/۰

۱۳۹/۰

۶۲۸/۰

۰۳۱/۰

ضریب همبستگی چندگانه R برابر با ۵۵۶/۰ و ضریب تعیین تعدیل شده (  )، ۲۶۴/۰ میباشد به این معنی که در مجموع ۲۶ درصد تغییرات رفتار شهروندی سازمانی مربوط به متغیرهای مستقل تحقیق حاضر مربوط میباشد. و تبیین و پیشبینی متغیر رفتار شهروندی سازمانی به این متغیرها بستگی دارد.
از طرفی دیگر آماره واتسون محاسبه شده برای مدل رگرسیونی فرضیه اول عدد ۵۲۸/۱ را نشان میدهد، از آنجا که این مقدار در بازهی(۵/۲-۵/۱) قرار گرفته است، که حاکی از عدم وجود همبستگی در اجزاء خطای مدل رگرسیونی میباشد.

براساس اطلاعات جدول تحلیل واریانس رگرسیون مقدار F محاسبه شده برابر با ۴۶۱/۱۸ میباشد. با توجه به این که سطح معنیداری کوچکتر از سطح خطاست در نتیجه معادله رگرسیونی مورد تایید قرار میگیرد به این ترتیب ضریب تعیین مشاهده شده در معادله رگرسیون از نظر آماری معنیدار میباشد. برای درک این که کدام یک از متغیرهای مستقل از اهمیت بیشتری برای تبیین رفتار شهروندی سازمانی برخودار هستند از ضریب بتای رگرسیون استفاده میکنیم.
با استناد به ارقام مندرج در جدول ۴-۱۹ میتوان گفت: متغیر معناسازی شخصی قدرت تبیین کنندگی بیشتری دارد که با ضریب بتای استاندارد شده ۴۵۳/۰از اولویت و اهمیت بالاتری برخوردار میباشد. با توجه به نتایج آماری بدست آمده و تفسیر نتایج میتوان مدل پردازش شده رگرسیون را برای معادله ذکر شده در این تحقیق به شرح ذیل عنوان کرد:
X₄) 139/0 ) + ( X₃ ۴۵۳/۰) + ( X₂ ۱۴۸/۰) + ( X₁210/0) + 638/3= Y
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱- مقدمه
در فصل قبل داده های به دست آمده از طریق پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به اطلاعاتی قابل استفاده تبدیل شدهاند. در این فصل خلاصهای از تحقیق حاضر نشان داده میشود و سپس نتایج حاصل از این تحقیق، در قالب نتایج ارائه شده و در نهایت به تفکیک، محدودیتهای تحقیق و پیشنهادهای کاربردی برای محققان آینده داده میشود.
تدوین و ارائه الگوهای مدیریتی در هر کشور و سازمانی بر نوعی اعتقاد درباره هستی و تحلیل از جهان مبتنی است. تمام نظام‌های اجتماعی به نوعی جهان‌بینی متکی هستند. هدف‌هایی که یک مکتب ارائه می‌دهد به تعقیب آنها دعوت می‌کند، راه و روش‌هایی که تعیین می‌کند، بایدها و نبایدهایی که انشا می‌کند، همه بر طراحی و تدوین نظام‌های اجتماعی و اداره امور سازمان‌ها تأثیر می‌گذارد. دین با ارائه اصول موضوعه خاصی که متناسب با جهان‌بینی است، در نظریه‌های علوم اثر می‌گذارد. مهمترین اثری که علوم کاربردی از دین می‌پذیرد، اثری است که از نظام ارزشی آن حاصل می‌شود. این اثر نظام رفتاری و ذهنی افراد و کارکنان را هدایت می‌کند و بدان جهت می‌دهد( ناصر مکارم شیرازی، ۱۳۶۸؛ ۱۶).
بنابراین، تدوین و ارائه الگوی مؤلّفه‌های معنویت و هوش معنوی در نظام اسلام، تابع جهان‌بینی و ایدئولوژی اسلام در محیط کسب و کار و سازمان است. با توجه به آن، لازم است در ابتدا به مبانی فکری و جهان‌بینی اسلامی توجه شود و با مطالعه عمیق منابع غنی دین مبین اسلام همچون قرآن، نهج‌البلاغه و سیره اهل‌بیت علیهم‌السلام که در حد اعلای معنویت و پارسایی قرار دارند، مؤلّفه‌های معنویت و هوش معنوی در محیط کسب و کار استخراج و شناسایی شود و با بهره‌‌گیری از نظرات خبرگان و کارشناسان حوزه و دانشگاه، الگویی برآمده از آموزه‌های اسلامی به سازمان‌ها و نهادهای جامعه اسلامی ارائه شود(زارعی متین، ۱۳۸۸؛ ۳۳۴).
در نظام بوروکراتیک تمام تلاش مدیران در جهت کسب کارایی بیشتر با حفظ سلسله مراتب هرمی سازمان بوده است. به همین جهت مناسبات سطحی و غیر قابل اطمینان بین افراد وجود دارد اما در نظام ارزشی انسانی و دموکراتیک مناسباتی درست و قابل اطمینان در میان مردم به وجود میآید. در چنین محیطی به سازمان و اعضای آن فرصت داده میشود که تا حد توان پیش روند. بر این اساس توجه به شهروندان در نظام ارزشی دمکراتیک رو به افزایش است. اکنون که اهمیت شهروندان به عنوان یکی از منابع بسیار مهم سازمان درک شده است، رفتار آنها هم میتواند بسیار با اهمیت تلقی شود و از این روست که محققان زیادی به تجزیه و تحلیل رفتار شهروندی پرداختهاند. به طور کلی رفتار شهروندی یک نوع رفتار ارزشمند و مفید است که افراد آن را به صورت دلخواه و داوطلبانه از خود بروز میدهند. به این ترتیب مطالعه و بررسی اینگونه رفتار افراد در سازمان که به رفتار شهروندی سازمانی شهرت یافته است، بسیار مهم و ضروری به نظر میرسد. رفتار شهروندی سازمانی را میتوان انعکاسی از رفتارهای اخلاقی فرد دانست. رفتار اخلاقی منجر به رفتار شهروندی سازمانی میشود. کارکنانی که رفتارهای اخلاقی بالایی دارند بیشتر در رفتارها و فعالیتهای فرا نقشی یا فراوظیفهای شرکت میکنند. رفتار اخلاقی میتواند جو عمومی سازمان را مهیای بروز رفتار شهروندی نماید. زمانی که محیط سازمان به عنوان یک محیط اخلاقی سالم شناخته شود. انتظار بروز رفتارهای شهروندی سازما نی نیز بیشتر میشود. در دنیای پر رقابت کنونی با وجود افزایش استفاده از تکنولوژی اطلاعات، باز هم در عملکرد کارایی سازمان شکاف وجود دارد. اکنون قویاً این اعتقاد وجود دارد که عملکرد کارایی سازمان تا حدود زیادی به تلاش کارکنان که فراتر از الزامات تعریف شده نقش میباشد، بستگی دارد( خسرو آبادی و همکاران، ۱۳۹۰).
۵-۲- ارزیابی فرضیه ها و مقایسه با تحقیقات پیشین
۵-۲-۱- ارزیابی آزمون فرضیه اصلی
بین هوش معنوی کل با رفتار شهروندی سازمانی معلمان مقطع متوسطه شهرستان گرمی رابطه معنیداری وجود دارد. میزان همبستگی بین دو متغیر هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه معناداری مشاهد میشود با توجه به اینکه میزان همبستگی ۴۸/۰ بوده و مقدار سطح معناداری برابر ۰۰۰/۰ بوده و چون این مقدار از ۰۵/۰ کمتر است. پس بین هوش معنوی با رفتار شهروندی سازمانی معلمان رابطه معناداری وجود داشته، این رابطه مستقیم میباشد و شدت رابطه قوی است. یافته های این تحقیق با یافته های هارمر^[۱۱۰](۲۰۰۸)، کریست و همکاران^[۱۱۱](۲۰۰۳، به نقل از هارمر، ۲۰۰۸)، فتاحی و همکاران(۱۳۸۵) و موسوی و همکاران(۱۳۹۰) مطابقت دارد. یعنی هرچه معلمان مدارس مورد مطالعه از هوش معنوی کل بالاتری برخوردار باشند، امکان بروز رفتار شهروندی سازمانی کلی در آنها بیشتر است.
تحقیقات گوناگون رابطه هوش هیجانی و رفتار شهروندی سازمانی را مورد تایید قرار دادهاند( آبرهام و ژاسمن^[۱۱۲]، ۲۰۰۶؛ هارمر، ۲۰۰۸؛ کورکماز و آرپاسی، ۲۰۰۹؛ فرامرزی و همکاران، ۱۳۸۸). هوش معنوی عمیقترین و کاملترین نوع هوش است که هوش هیجانی را نیز شامل میشود، بنابراین میتوان گفت هوش معنوی کل میتواند میزان بروز رفتار شهروندی سازمانی کلی را در بین معلمان پیش بینی کند.
در پژوهشی که توسط موسوی و همکاران(۱۳۹۰) با عنوان« بررسی رابطه هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان» صورت گرفت مشخص شد که بین هوش معنوی کل با رفتار شهروندی سازمانی کلی معلمان همبستگی مستقیم و معناداری وجود دارد. همچنین مؤلفه های هوش معنوی(تفکر انتقادی، آگاهی متعالی، معناسازی شخصی، گسترش خودآگاهی) میتوانند مؤلفه نوع دوستی و وظیفه شناسی معلمان را تبیین، و مؤلفه های تفکر انتقادی وجودی، آگاهی متعالی و معناسازی شخصی میتوانند مؤلفه احترام و رفتار شهروندی سازمانی کلی معلمان را پیش بینی کنند. مؤلفه های پیش بین معناسازی شخصی و آگاهی متعالی، مؤلفه بردباری و مؤلفه های پیش بین گسترش خود آگاهی و تفکر انتقادی وجودی میتوانند آداب اجتماعی معلمان را تبیین نمایند.
۵-۲-۲- ارزیابی آزمون فرضیه فرعی۱
بین تفکر انتقادی وجودی با رفتار شهروندی سازمانی معلمان مقطع متوسطه رابطه معنی داری وجود دارد. میزان همبستگی فرضیه فرعی۱ برابر۳۶/۰ بوده و مقدار سطح معناداری برابر ۰۰۰/۰ بوده و چون این مقدار از ۰۵/۰ کمتر است پس بین تفکر انتقادی وجودی و رفتارشهروندی سازمانی معلمان رابطه معناداری وجود داشته، این رابطه مستقیم بوده و شدت رابطه متوسط است. یافته های این تحقیق با یافته های نتایج مطالعات جرج^[۱۱۳](۲۰۰۶)، فتاحی و همکاران(۱۳۸۵) و موسوی و همکاران(۱۳۹۰) همسو می باشد.
ویژگی تفکر انتقادی وجودی، معلمان را به مسایل اجتماعی حیطه کاری حساس میکند. این معلمان نسبت به بیعدالتی و بیانصافی حوزه کاری خود دغدغه دارند همچنین اغلب اوقات پیشنهادهای نوآورانه برای پیشرفت موسسه آموزشی دارند. در مقابل دشواریها و سختیها صبر و بردباری به خرج میدهند. به طور کلی بیشتر از نقشهای رسمی محوله انجام وظیفه میکنند. این معلمان به دلیل تفکر و دیدگاه وسیع نسبت به خود و رابطه خود با دیگران و جهان اطراف قادرند رفتارهای مخرب و نامطلوب را برای سایرین شناسایی کنند. ویژگی نامحدود بودن، ماهیت کلنگر و استفاده از سمبلها در هوش معنوی باعث میشود تا ادراک فرد از خود و اطرافیان عمیق شود و به دنبال آن انجام کار و تعهد کاری غنیتر میشود.
۵-۲-۳- ارزیابی آزمون فرضیه فرعی۲
بین آگاهی متعالی با رفتار شهروندی سازمانی معلمان مقطع متوسطه رابطه معنیداری وجود دارد. میزان همبستگی فرضیه فرعی۲ برابر ۸۳/۰ بوده و مقدار سطح معناداری برابر ۰۰۰/۰ بوده و چون این مقدار از ۰۵/۰ کمتر است پس بین آگاهی متعالی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان رابطه معناداری وجود داشته، این رابطه مستقیم بوده و شدت رابطه قوی است. یافته های این تحقیق با یافته های تحقیق کریست و همکاران^[۱۱۴](۲۰۰۳، به نقل از هارمر، ۲۰۰۸)، شاو^[۱۱۵](۲۰۰۸) و جعفر بیک زاده و همکاران(۱۳۹۰) مطابقت دارد.
نتایج تحقیقات نشان میدهد که آگاهی متعالی را میتوان به عنوان عاملی برای آگاهی از جنبه های غیرمادی زندگی خود و رابطه عمیق خود با دیگران توصیف کرد. آگاهی متعالی به افراد امکان شناخت جنبه های فراتر از جسم مادی خود و تعریف خود به وسیله چیزهایی عمیقتر از جسم مادی را به وجود میآورد. در تبیین این یافته میتوان گفت افراد دارای هوش معنوی بالاتر از طریق آگاهی متعالی برای لذت بردن از کار خود به سایر همکاران کمک میکنند و با مهربانی و صداقت رفتار مینمایند. این معلمان به فلسفه و چرایی انجام کار خود پی بردهاند آنها محیط کار و انجام وظایف را فرصتی برای رشد و بروز تواناییها و ارزشهای شخصی خود تلقی میکنند به همین جهت میزان تعهد کاری آنها بسیار بالاست.
۵-۲-۴- ارزیابی آزمون فرضیه فرعی۳
بین معناسازی شخصی با رفتار شهروندی سازمانی رابطه معنیداری وجود دارد. میزان همبستگی فرضیه فرعی ۳ برابر ۴۱/۰ بوده و مقدار سطح معناداری برابر ۰۰۳/۰ بوده و چون این مقدار از ۰۵/۰ کمتر است پس بین معناسازی شخصی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان رابطه معناداری وجود داشته، این رابطه مستقیم بوده و شدت رابطه متوسط است. یافته های این تحقیق با یافته های اسپاجت^[۱۱۶](۲۰۰۴)، جرج^[۱۱۷](۲۰۰۶) و سید حسین موسوی و همکاران(۱۳۹۰) همسو می باشد.
در تبیین این یافته میتوان گفت که معلمان با هوش معنوی بالا در برخورد با مشکلات، تنشها، سختیها و تغییرات از ظرفیت ذاتی و ذهنی خود یعنی تولید یک معنای شخصی و ایجاد یک هدف و دلیل استفاده میکند. بدین ترتیب این معلمان در برابر مشکلات مدرسه و تغییرات به وجود آمده، شکیبایی و مدارا میکنند. همچنین معلمان با شناخت و آگاهی از بعد خود غیر مادی و باور به نیروی برتر و مقدس در درون خویش به راحتی با این مشکلات روبرو شده و در جهت حل آن قدمهایی را بر میدارند. در نظر این معلمان، سایر همکاران نیز دارای ظرفیت ذاتی پاک و روحانی هستند که باید به آن ارزش و احترام قائل شد.
۵-۲-۵- ارزیابی آزمون فرضیه فرعی۴
بین گسترش خودآگاهی با رفتار شهروندی سازمانی معلمان مقطع متوسطه رابطه معناداری وجود دارد. میزان همبستگی فرضیه فرعی ۴ برابر ۸۳/۰ بوده و مقدار سطح معناداری برابر ۰۰/۰ بوده و چون این مقدار از ۰۵/۰ کمتر است پس بین گسترش خودآگاهی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان رابطه معناداری وجود داشته، این رابطه مستقیم بوده و شدت رابطه بالاست. یافته های این تحقیق با یافته های تحقیق ایمونز^[۱۱۸](۲۰۰۰)، گارسیا و راموز^[۱۱۹](۲۰۰۳) و اعتباریان و همکاران( ۱۳۹۰) مطابقت دارد.