الف- تعریف داوطلب
بر اساس تعریف فدراسیون کسی است که با میل و رغبت و انگیزه شخصی قوی، برای ارئه خدمت به همنوع خود و بدون هیچ گونه دستمزد و یا چشمداشتی اعلام آمادگی می کند.

ویژگی های یک داوطلب
هر داوطلب برای آن که بتواند بیشترین خدمت را ارائه دهد، باید دارای ویژگ یهایی باشد که در زیر به مواردی از آن اشاره می شود:
داوطلب باید دارای صفاتی مانند احساس مسئولیت، قابل اعتماد بودن، فداکاری، تواضع، خوش خلقی و… باشد.
وقت کافی برای ارائه خدمات داوطلبانه داشته باشد.
وضع ظاهری مرتب و مناسبی داشته باشد(ساده پوشی و پاکیزگی)
هرگز افراد را از لحاظ سطح زندگی و رفتار مقایسه نکند.
خوش بین و علاقمند به پیشرفت دیگران باشد.
دارای پشتکار و جدیت در کار باشد.
درانجام خدمات خود اعتماد به نفس کافی داشته باشد.
انگیزه خیرخواهانه و بشردوستانه داشته باشد. (نه قصد منفعت طلبی)
ب-تعریف انواع داوطلب
داوطلبان را می توان از جنبه های گوناگون تقسیم بندی نمود:
*از نظر شکل انجام خدمات داوطلبانه:
الف - داوطلب منفرد: این داوطلب خدمتش را به صورت انفرادی انجام می دهد. خدمت این داوطلب بیشتر در مراکز خاص و بر اساس تجارب و توان فرد صورت می گیرد.
ب - داوطلب عضو گروه: این داوطلب خدمت خود را در قالب گروه ارئه می دهد.
یادآوری: انجام خدمات داوطلبانه در سازمان جوانان به صورت گروهی است.
*از نظر زمان انجام خدمات داوطلبانه:
الف - داوطلب دائمی: داوطلبی است که به طور مستمر و مداوم، قسمتی از اوقات فراغت خود را به فعالیت در زمینه خدمات بشر دوستانه اختصاص می دهد. مثلاً دو یا سه روز در هفته و یا یک هفته در ماه فعالیت می کند.
ب- داوطلب غیر دائمی: داوطلبی است که در هنگام بروز حادثه و در مواقع لزوم از مهارت ها و تجارب آنان استفاده می شود و زمان مشخصی برای بهره گیری از آنان وجود ندارد.
* از نظر کیفیت انجام خدمات داوطلبانه:
الف - داوطلب مفید: کسی است که علاوه بر دارا بودن آگاهی و توانایی لازم برای انجام کارهای خیر، وظایف خود را به نحو احسن انجام می دهد.
ب - داوطلب غیر مفید: کسی است که برای پیشبرد مقصود شخصی و یا پیدا کردن مقام و موقعیت خاصی به گروه داوطلبان می پیوندند و یا فرد نا امید و بدبینی است که با افکار مسموم خود باعث
نا امیدی و بدبینی در گروه داوطلبان یا اجتماع می شود.
ج- تعریف خدمات داوطلبانه
فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر، خدمت داوطلبانه را اینگونه تعریف می کند:
خدمت داوطلبانه، خدمتی است که فرد داوطلب آن را با میل و اختیار انجام م یدهد نه به علت عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که بر او تحمیل شده و هدف از آن، ارئه خدمات به مردم آسیب پذیر جامعه است نه کسب منافع مادی
د- انواع خدمات داوطلبانه
خدمات داوطلبانه به دو نوع تقسیم می شوند:
اول: خدمت انفرادی: که خود شامل دو حالت است:
الف - خدمتی که داوطلب به تنهایی انجام می دهد.
ب- خدمتی که داوطلب شخصاً با مراجعه به سازمان ها و ادارات مربوط انجام می دهد.
دوم: خدمت گروهی: در این نوع خدمت داوطلبانه، کار در قالب فعالی تهای گروهی انجام می شود.
ر- ضرورت و اهمیت خدمات داوطلبانه
سازمان های رسمی به علت گستردگی حوادث و مشکلات جوامع، بدون استفاده از نیروهای داوطلب، از عهده انجام مطلوب وظایف خود بر نمی‌آیند. علاوه بر این، انجام امور به وسیله داوطلبان، هزینه ها را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. زیرا استفاده از نیروهای رسمی مزدبگیر، باعث افزایش هزین هها می شود. از طرفی داوطلبان انگیزه قوی تری برای این نوع کارها دارند.
نیاز به داوطلبان در کشورهای در حال رشد محسوس تر است و خدمت داوطلبانه در این کشورها اهمیت به سزایی دارد. زیرا سازما نها و مؤسسات ارائه دهنده خدمات اجتماعی، بدون داوطلبان تربیت شده فقط قادر به انجام دادن حداقل برنام ههای خود هستند، ولی با کمک داوطلبان می توانند برنامه های خود را از نظر کمی وکیفی گسترش دهند و به عده بیشتری از مردم خدمت کنند. از طرفی انجام خدمات داوطلبانه برای خود داوطلبان نیز بسیار مفید است، زیرا سبب تقویت حس نوع دوستی درآنان می گردد.
کارهایی که داوطلب صلیب سرخ و هلال احمر نباید انجام دهد:
بدون اختیار و دستور قبلی امکانات جمعی تهای هلال احمر یا صلیب سرخ را به امری اختصاص
ندهند.
از موقعیت خود در صلیب سرخ یا هلال احمر برای منافع شخصی استفاده نکنند.
از اعتبار بدست آمده از جمعیت هلال احمر یا صلیب سرخ به منظور معاملات شخصی یا خرید و
فروش که سود حاصله آن به نفع خود یا شخص ثالثی باشد، استفاده نکنند.
ز- ملاکهای خدمت داوطلبانه
علاقه
انگیزه
توانایی
دانش و مهارت
وقت کافی
رضایت خانواده (صلیب سرخ و هلال احمر، ۲۰۱۳)