• بازخورد : میزان اجرایی فعالیت های کاری مورد نیاز شغل است که موجب حصول اطلاعات مستقیم و صریح درباره اثربخشی عملکرد خرد می شود.

عناصر اصلی شغل را می توان با هم ترکیب کرده به صورت یک شاخص قابل پیش بینی واحد بنام امتیاز بالقوه انگیزش نشان داد که روش محاسبه آن بشرح زیر است.
بازخورد× استقلال و آزادی عمل در کار× ۳/ اهمیت وظیفه + هویت وظیفه + گوناگونی مهارت =MPS
اگرچه این مدل یک چارچوب برای طراحی شغل ارائه شده است ولی مورد انتقادات زیادی نیز واقع شده است. مثلا ممکن است عناصر شغل، از دید شاغلین مهم باشد ولی درواقعیت اینطور نباشد. یا کارکنانی که وظایف یکنواخت و تکراری که نیاز به مهارت کم دارند، انجام می دهند، درسازمان از قدرت کمی برخوردارند، بنابراین از شرایط کاری و دیگر موضوعات سازمانی از حداقل اختیارات تصمیم گیری برخوردارند. بنابراین این مدل برای تمام کارکنان تخصصی کاربرد خواهد داشت. (مشبکی، ۱۳۸۶: ۱۵۲).

مهندسی شغل
مهندسی شغل یعنی آغازی دیگر، از ب بسم الله و به معنای کنار گذاشتن بخشی از دانش و یافته های گذشته و جایگزینی روش های جدید می باشد. باید روش انجام کار در دوره تولید انبوه را به فراموشی سپرد و تصمیم گرفت که اکنون روش مناسب چگونه است.
در مهندسی شغل مهم این است که با یاری گرفتن از نیاز امروز بازار و فن آوری های نوین، چگونه کار را سامان دهیم، و با مطالعه نوع کار، روش صحیح و به حداقل رساندن زمان فعلی انجام کار، بهترین روش را بدست آوریم.
هدف از مهندسی شغل آن است که با مطالعه کار، زمان سنجی و روش سنجی، بتوان بهترین راهکار را به دست آورد. به کمک مهندسی شغل، فرد می تواند با خستگی کمتر و سرعت بیشتر کار کند و بازدهی و مزایای بیشتری حاصل نماید. برخی از صاحبنظران، مهندسی شغل را تحت عنوان تکنولوژی زیستی مطرح کرده اند که ضمن آن رابطه انسان و ماشین مورد بررسی قرار می گیرد. (مارلولد^[۱۰۲]، ۲۰۰۹).
تعدیل کار هفتگی
اخیرا در بعضی از کشورها سعی شده است که از طریق تعدیل کار هفتگی و در نتیجه ایجاد رضایت در کارکنان، عملکرد و بازدهی آنان را افزایش دهند. اصلاح تعدیل کار هفتگی به کاهش تعداد روزهای کار در هفته اطلاق می شود. معمولا در کشورهای غربی ۵ روز درهفته و ۸ ساعت در روز کار می کنند. یکی از روش های تعدیل این است که ساعات کار در هفته به چهار روز و روزانه ۱۰ ساعت، تغییر داده شود. (ایران نژاد و گهر، ۱۳۸۶: ۴۱۴-۴۱۳).
مزایای ضمنی تعدیل، برای کارکنان روشن است. ساعات فراغت آنها بیشتر می شود و زمان زیادتری را در کنار خانواده خود می گذرانند و در صورت نیاز می توانند یک شغل جنبی انتخاب نمایند. کاهش هزینه های رفت و آمد به محل کار، یکی دیگر از مزایای کار هفتگی متراکم است، این اقدام به بهبود ترافیک شهری نیز کمک می کند. (نایلی^[۱۰۳]، ۱۳۷۳: ۷).
شناور ساختن ساعات کار
یکی دیگر از استراتژی های بهبودشرایط کیفی کار، شناور ساختن ساعت های کار به دلخواه کارکنان است. بطور سنتی، کار روزانه سازمان ها برای همه کارکنان از ساعات معینی شروع و در ساعت مشخصی پایان می یابد. درسال های اخیر، با بهره گرفتن از تکنولوژی و نوآوری هایی که در بعضی از کشورها بوجود آمده این برنامه ثابت هفتگی را دگرگون کرده است. برنامه کار انعطاف پذیر که ساعت های کار را برای کارکنان شناور می سازد یکی از این دگرگونی هاست.
با این اقدام، کارکنان نسبت به کنترل ساعات کار خود اختیار لازم را بدست می آورند. افزایش کنترل و انعطاف پذیری ساعات کار دارای مزایایی است، از جمله اینکه اجازه می دهد تا کارکنان به کارهای شخصی خود سروسامان دهند. کار هفتگی انعطاف پذیر را می توان به صورت های گوناگون تنظیم کرد. با وجود این، سه جزء اساسی در همه آنها قبل بررسی است: گستره ساعات کار، ساعات رکن و ساعات انعطاف پذیر (نایلی،۱۳۷۳: ۱۱۳).
ساعت های رکن، ساعت هایی است که در آنها مشغله سازمان زیاد است. بالاخره به جز ساعت های رکن، بقیه ساعت هایی که در گستره ساعات کار واقع شده، ساعت های انعطاف پذیر سازمان را تشکیل می دهد.
در مرور بر پژوهش هایی که در خصوص نتایج برنامه کار انعطاف پذیر به عمل آمده، بعضی از آنها تاثیرات مثبت آن را در خشنودی شغلی و بهره وری کارکنان مشخص کرده است. پژوهش دیگری نیز آن را در بالا بردن سطح انگیزش کارکنان برای کار موثر دانسته است. ساموئل سیرتو نقاط ضعف و قدرت استراتژی یاد شده را در جدول ۲-۴ خلاصه کرده است. (نایلی، ۱۳۷۳: ۱۳۷-۱۳۶).
جدول ۲-۴): ویژگی های برنامه کار انعطاف پذیر

محاسن
معایب

بهبود نگرش و افزایش روحیه کارکنان
دسترسی نداشتن به سرپرستان در بعضی از ساعات کار

انطباق زمانی برای زوجهای شاغل
گاهی دسترسی نداشتن به افرد کلیدی

کاهش تأخیر حضور کارکنان در سازمان
چون برونداد بعضی از کارکنان به منزله درونداد عده دیگر است، ممکن در سازگار ساختن این فرایند دشواریهایی پیش آید.

راه حلی برای غلبه بر مشکلات ناشی از ترافیک
سوء استفاده از برنامه توسط کارکنان

افزایش تولید
ایجاد دشواری برای سازمان در تنظیم برنامه های کار

تأمین فرصت برای تماسهای برون سازمانی کارکنان ، از قبیل مراجعه به پزشک ، و…

این تابع هدف به تابع حاصل­ضربی Nash^[17]معروف می­باشد. در واقع در این روش فاصله­ی هندسی جواب از محل نقطه­ی عدم توافق حداکثر می­گردد.
در بسیاری از مسائل عملی حل اختلاف، تصمیم­گیرندگان دارای قدرت­های متفاوتی می­باشند. در چنین مواردی معادله­ Nash به صورت زیر اصلاح می­گردد:

(‏۳‑۱۲)

در رابطه­ فوق w₁,w₂,…,w_n نشان­دهنده قدرت نسبی تصمیم­گیرنده­ها می­باشند، این مسئله به مسئله­ چانه­زنی غیرمتقارن Nash^[18]معروف است [۱].
در این تحقیق تابع ضربی غیرمتقارن Nash، با توجه به قابلیت‌هایی که در ادامه به آن اشاره می‌شود به عنوان تابع هدف مدل تخصیص درنظر گرفته شده است [۴]:
مبانی ریاضی قوی
توجه کامل به توابع مطلوبیت و اهمیت نسبی ارگان­های درگیر اختلاف
قابلیت حل مسائل با هر تعداد شرکت‌کننده
تضمین وجود جواب درصورتی که مجموعه­ تخصیص مطلوبیت‌ها محدب باشد.
اطمینان از غیر پست بودن جواب
تابع مطلوبیت
اولویت و محدوده­ مورد قبول هر ارگان در تخصیص آب باید در فرمول‌بندی یک مسئله­ حل اختلاف مورد توجه قرار گیرد. منظور از محدوده­ مورد قبول، بازه‌ای از متغیر تصمیم (وسیله یا کالا) است که در آن مطلوبیت ارگان مصرف‌کننده غیر صفر باشد. بنابراین قدم اول در بررسی و حل اختلاف، شناخت همه ارگان­های درگیر اختلاف است. قدم بعدی، تعیین محدوده­ مورد قبول هر ارگان و تابع مطلوبیت آن است. تابع مطلوبیت در اصل تابعی است که نشان‌دهنده میزان رضایت و برآورده شدن اهداف ارگان­ها نسبت به یک متغیر مشخص باشد. به عبارتی، تابع مطلوبیت، معادل ریاضی احساس مصرف‌کنندگان نسبت به مقادیر مختلف متغیر تصمیم است. کمّی کردن مطلوبیت ارگانها و بدست آوردن تابع مطلوبیت آنها، به گونه‌ای که با خواسته‌های آن­ها مطابقت داشته باشد، وظیفه­ی تحلیل‌گر سیستم است. برای بدست آوردن تابع مطلوبیت، روش­های مختلفی پیشنهاد شده است که اکثر آن­ها براساس تهیه و ارسال پرسش­نامه جهت جمع‌ آوری و بررسی دیدگاه‌های ارگان­های درگیر مسئله، استوارند. نتایج بدست آمده از پرسش­نامه‌ها، اصولاً به صورت نقاطی از فضای میزان مطلوبیت متغیر تصمیم است. در بسیاری از موارد، تابع مطلوبیت به صورت اتصال این نقاط با خط مستقیم به یکدیگر تعریف می‌شود. البته در مواردی هم از توابع درجه ۲ یا نمایی برای این اتصال استفاده شده است که در این موارد باید به یکنوایی تابع نهایی توجه شود. نقاطی که نشان‌دهنده مطلوبیت یک ارگان درگیر مسئله است اصولاً یکنوا هستند یعنی به صورت صعودی و یا نزولی هستند و باید دقت داشت که تابع مطلوبیت بدست آمده هم همین روند را داشته باشد [۱۹].گاهی اوقات پرسشنامه‌ها به صورت بازه‌ای مطرح می‌شوند. به این صورت که بازه‌ای به عنوان مطلوبیت کامل معرفی می‌شود همچنین حدود بالایی و پایینی عدم رضایت نیز مشخص می‌شوند و به این ترتیب تابع مطلوبیت به صورت کلی، یک ذوزنقه‌ مشابه شکل ۳-۱ بدست می‌آید [۴].

در شکل ‏۳‑۱ بازه­ی [b,c] نشان دهنده مطلوبیت کامل و d وa به ترتیب محدوده­ بالایی و پایینی عدم رضایت‌اند. البته در مواردی هم، هر یک از نقاط aتا d می‌تواند موجود نباشد. تابع مطلوبیت نشان داده شده در شکل فوق‌الذکر تابع مطلوبیت نرمال شده نام دارد به این معنی که مقدار مطلوبیت برای هر مقدار از متغیر تصمیم مسئله، عددی بین صفر و یک بدست می‌آید. صفر به معنای غیر قابل قبول بودن آن مقدار و یک به معنای مطلوبیت کامل از نظر آن مصرف ­کننده یا سازمان ذینفع می‌باشد. باید توجه داشت که هدف نهایی حل مسائل همراه با اختلاف حداکثرسازی همزمان همه توابع مطلوبیت مطرح شده در مسئله است.
فرم کلی تابع مطلوبیت:
شکل ‏۳‑۱: فرم کلی تابع مطلوبیت ذوزنقه­ای [۴]
به منظور دستیابی به یک مدیریت موفق در حل اختلافات، دنبال کردن پنج مرحله شناسایی سیستم، تعیین سیاستهای مدیریتی، پیش مذاکره، مذاکره و مذاکره نهایی الزامی است. هدف اصلی تمامی مراحل فوق، بوجود آمدن شناخت کافی بین مصرف‌کنندگان، تصمیم‌گیران و تحلیل‌گران سیستم است. به عبارت دیگر هدف نهایی برگزاری جلسات مذاکره، تشخیص و تعریف پارامترهای مورد نیاز مدل از قبیل توابع مطلوبیت، وزن نسبی شرکت‌کنندگان و اهداف بهره‌برداری و نقاط عدم توافق، به گونه‌ای است که علاوه بر کمی شدن، مورد رضایت طرفین اختلاف نیز قرار گیرند [۴].
مدل شبیه­سازی سیستم
همانطور که قبلاً ذکر گردید در این تحقیق برای شبیه­سازی سیستم مرکب رودخانه - آبخوان از مدل شبیه­سازیMODFLOW Visual بهره گرفته شده است، بنابراین در این بخش ابتدا روش ماتریس پاسخ واحد که برای بدست آوردن ضرایب پاسخ آبخوان استفاده شده تشریح شده است و در انتها به معرفی مختصری از نرم­افزار MODFLOW Visual پرداخته شده و قابلیت­ها و مفروضات آن شرح داده شده است.
روش ماتریس پاسخ واحد
روش ماتریس پاسخ واحد (URM) درابتدا توسط (۱۹۵۸) Aronovskyand Lee دراستخراج میادین نفتی ارائه شد، سپس Deninger(1970) از این روش جهت حداکثر­سازی برداشت آب از یک آبخوان استفاده نمود. Maddock(1972) این روش را بطور مدون برای سیستم­های آب زیرزمینی و Morel-Seytoux(1975) برای سیستم­های رودخانه-آبخوان، توسعه دادند. بطور خلاصه در این روش، ابتدا عکس­العمل اجزای مختلف آبخوان نسبت به تحریکات مختلفی که به آن اعمال می شود، به طور مجزا توسط یک مدل شبیه سازی در قالب ماتریس­های پاسخ واحد تعیین می­ شود. سپس بر اساس اصل جمع آثار^[۱۹] مجموعه تحریکات با هم ترکیب شده تا اثر تحریک مجموعه آنها بطور یکجا بدست آید. این روش در اصل برای آبخوان­های تحت فشار توسعه یافته است. در دیگر آبخوان­ها چنانچه رابطه بین تحریکات و پاسخ­های اجزای سیستم (تقریباً) خطی باشد با دقت مناسبی قابل کاربرد است [۲].
به دلیل مزایای مختلف روش ماتریس پاسخ واحد، اغلب مطالعات بهینه­سازی سیستم­های آب زیرزمینی با بهره گرفتن از این روش انجام گردیده است که از جمله مطالعات می­توان به کارهای Heidari (1982) و(۱۹۹۰) Yazicigil اشاره نمود [۲۴].
معادله­ دیفرانسیلی جزئی جریان سه بعدی در یک آبخوان ناهمگن و غیرهمسانگرد (معادله بوسینسک) طبق رابطه­ Todd بصورت زیر است [۴۴]:

(‏۳‑۱۳)

که در آن
T_x، T_y و T_z: به ترتیب قابلیت انتقال^[۲۰] آبخوان در جهت های x،yوz
h: تراز آب یا هد پیزومتریک در آبخوان
S: ضریب ذخیره^[۲۱] آبخوان
W: ورودی یا خروجی آبخوان
x،y وz: مختصات مکانی
t: مختص زمانی
حل تحلیلی معادله­ فوق را Maddock (1972) از طریق انتگرال تابع گرینوMorel-Seytoux (1975) از طریق تشابه انتقال جریان در محیط متخلخل با انتقال حرارت در یک جسم جامد، برای یک آبخوان همگن با ضخامت ثابت، که جریان عمودی در آن قابل صرفنظر کردن بوده و دارای گستره­ی بی­نهایت باشد، ارائه نمودند. در اینجا حل Morel-Seytoux که ساده­تر است ارائه می­گردد. با بهره گرفتن از ترم افت s بجای هد هیدرولیکی h، میزان افت در چاه k در انتهای دوره زمانی t در اثر پمپاژ چاه j با دبی برابر است با:

(‏۳‑۱۴)

که در آن عبارتست از فاصله­ی بین چاه k و چاه j. اگر نرخ پمپاژ در طول هر دوره­ زمانی t ثابت باشد، به گونه ­ای که در دوره­­ی ۱، برابر q(1)، در دوره­ ۲، برابر q(2)، و …، افت در چاه k در انتهای دوره n برابر است با:

از طرفی دستیابی به اهداف تعیین شده استراتژیک بر اساس سند چشم انداز صنعت نفت، که ازجمله آن می توان به افزایش و یا حداقل، حفظ سهم ایران در بازار جهانی نفت با توجه به افزایش جهانی تقاضا برای نفت و گاز اشاره کرد، در عصر کنونی بر ضرورت اکتساب و به اشتراک گذاری دانش های ضمنی و آشکار (شامل سرمایه های فکری، دانش پروژه ها، استانداردهای کاری و…) تاکید می کند.

این درحالیست که با توجه به تجارب دیگر شرکت های بین المللی بزرگ نفتی مانند شل و بریتیش پترولیوم در زمینه مدیریت دانش، ولی متاسفانه تا کنون در وزارت نفت سیستم جامع مدیریت دانش انجام نشده و فقط در سطح ثبت تجارب در شرکت های نفت، گاز و پتروشیمی انجام شده است.
۸-۳٫ چالشهای فراروی پژوهش و فن آوری در صنعت نفت
الف) چالشهای سیاست گذاری
۱) نبود سیاست گذاری یکپارچه در حوزه پژوهشی صنعت نفت.
۲) فقدان متدولوژی مشخص و یکپارچه برای تعیین اولویت های پژوهشی.
۳) فقدان رویکرد یکپارچه در تعیین سبد پژوهش و فنآوری های مورد نیاز.
۴) فقدان تمرکز در بودجه بندی پژوهشی و واگذاری طرح های پژوهشی متناسب با اولویت های صنعت نفت.
۵) نبود ارتباط و یکپارچگی مؤثر میان موضوعات مهندسی ساخت و تولید و مهندسی طراحی پایه با مراکز پژوهش و فن¬آوری.
۶) مشخص نبودن چگونگی انتقال و ارزیابی تکنولوژی در صنعت نفت.
۷) خلاء وجودی یک مرکز جامع و یکپارچه برای رصد تکنولوژی به منظور تصمیم¬سازی مؤثر.
۸) عدم حضور مؤثر مراکز رشد و پارک¬های علم و فنآوری در فرایند تبدیل ایده به محصول و انتقال تکنولوژی.
۹) شفاف نبودن اهداف پژوهش درون صنعت در تعامل با مدیریت¬های پژوهش و فن¬آوری شرکت ها.
۱۰) فقدان متدولوژی مناسب در تجاری سازی محصول (فرایند ایده تا بازار).
۱۱) خلاء وجودی قطب های علمی” تخصصی در فعالیت های حوزه بالادستی صنعت نفت.
چالش های مقرراتی:
۱) دوگانگی تصمیم گیری برای جذب، ارتقاء و جبران خدمات شاغلین واحدهای مجری دورن صنعت به دلیل تبعیت دوگانه از مقررات حاکم بر دو وزارت¬خانه نفت و علوم.
۲) نبود مکانیزم¬های تشویقی مناسب در مقررات موجود برای جلب بخش خصوصی در انجام فعالیت های تجاری سازی.
۳) ناکارآمدی مقررات جذب و نگه داشت پژوهش ران.
۴) فقدان قوانین و مقررات مدون برای رعایت حق مالکیت فکری.
چالشهای اجرایی:
۱) کارآمد نبودن ساختار سازمان مدیریتها وواحدهای پژوهش و فن آوری در شرکت ها.
۲) فقدان یک بانک اطلاعاتی جامع و در برگیرنده عناوین و چکیده پروژه¬های انجام شده و در دست اقدام، مجریان، امکانات، نیازمندی ها و اولویتهای صنعت نفت.
۳) عدم استفاده مناسب از ظرفیتهای بالقوه مراکز مجری پژوهش در صنعت نفت.
۴) ضعف ارتباط و هماهنگی میان واحدهای پژوهشی و فن آوری با واحدهای طراحی، مهندسی و عملیاتی صنعت نفت.
۵) نبود نقش مؤثر پژوهش در توسعه و انتقال تکنولوژی.
۶) ارتباط ضعیف میان مهندسین مشاور در زمینه های مهندسی پایه با مراکز مجری پژوهش.
۷) کم علاقگی مهندسین مشاور کشور برای فعالیت در زمینه های مهندسی پایه.
چالش های نظارتی:
۱) عدم پیش بینی ساختار مناسب نظارتی در زمینه پژوهش و فن آوری.
۲) نبود نظارت اثربخش بر ارکان واحدهای پژوهشی.
۳) عدم به کارگیری شاخص های مناسب برای نظارت بر اجرای پژوهش ها.
۸-۴٫ کلیات نظام جامع راهبری پژوهش، فنآوری و نوآوری وزارت نفت
باتوجه به مواد اشاره شده، دستیابی به اهداف چشم انداز بیست ساله کشور در عرصه صنعت نفت از طریق نظام نامه سابق پژوهش امکان¬پذیر نبود. بهمین دلیل باعنایت به سیاست¬های کلی ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری در صنعت نفت که بر گسترش پژوهش¬های بنیادی، کاربردی و توسعه ای و ایجاد پتانسیل جذب، ایجاد و توسعه فنآوری و صدور دانش و خدمات فنی و مهندسی انرژی در سطح بین المللی و ارتقای فن آوری در صنایع یاد شده تأکید فراوانی داد و همچنین باتوجه به اهداف برنامه راهبردی وزارت نفت که دست یابی به فن آوری های پیشرفته در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی را برای نیل به جایگاه اول علم و فن آوری منطقه در افق ۱۴۰۴ پیش بینی کرده و با رویکرد بررسی راه کارها و ایجاد هماهنگی های لازم در پژوهش، فنآوری و نوآوری وزارت نفت و شرکت های تابعه، نظام جامع پژوهش، فن آوری و نوآوری وزارت نفت در اجرای ماده ۱۰ قانون تأسیس این وزارتخانه، بازآرایی و ابلاغ گردیده است.
این نظام نامه به پیشنهاد معاون پژوهش و فن آوری وزارت نفت در تاریخ ۲۴/۳/۸۹ در ۸ بند و ۲۱ تبصره به تصویب رسیده و آئین نامه های اجرایی آن توسط معاونت یاد شده ابلاغ و جایگزین آیین نامه¬ها و نظام نامه های پژوهشی قبلی گردید.
در این نظام نامه اهداف کلی، اصول و مبانی، ارکان نظام و حدود وظایف حوزه معاونت پژوهش و فن آوری، مدیران پژوهش و فن آوری شرکت های اصلی و تابعه و ترکیب کارگروه های تخصصی و مجریان سطوح مختلف به گونه ایی تعریف شده است که با اجرای آن، برای تحقق اهداف نظام پژوهش، فن آوری و نوآوری در سطح وزارت نفت بستری مناسب آماده شده و امکان رقابت پذیری صنعت نفت در سطح فن آوری های بین المللی حاصل می گردد.
نظام جامع پژوهش، فن آوری و نوآوری صنعت نفت با بهره گرفتن از رویکرد ترکیبی “نظام نوآوری بخشی” و “نظام مدیریت فن آوری” طراحی شده است. این نظام مشتمل بر مجموعه ای از کارکردها یا فعالیت ها است که در نهایت، شرایط را برای خلق، انتشار و بهره برداری از دانش و فن آوری به گونه ایی که منجر به اثربخشی در سازمان میگردد، فراهم می نماید.
نقش آفرینان این نظام، وزارت نفت، شرکت های اصلی و تابعه و نهادهای علمی و پژوهشی موجود در صنعت نفت مانند پژوهشگاه صنعت نفت، دانشگاه صنعت نفت، مؤسسه مطالعات بین المللی انرژی، پژوهشکده ازدیاد برداشت و شرکت پژوهش و فن آوری پتروشیمی می باشند که در رابطه تعاملی با یکدیگر و نیز با قطب های علمی کشور بصورت همگرا، موجبات تحقق اهداف صنعت و اجرای راهبردهای توسعه پژوهش و فن آوری، مطابق با سیاست ها و روندهایی که شورای سیاست گذاری و نظارت راهبردی پژوهش و فن آوری در سطح صنعت نفت اتخاذ می نماید، همه ساله ارزیابی و در دوره های معین مورد بازنگری قرار خواهد گرفت.
شرح اجمالی مندرجات نظام نامه:
در ابتدای نظام نامه، واژگان و مفاهیمی چون پژوهش پایه، پژوهش کاربردی، پژوهش توسعه ای، فنآوری، محصول، انتقال فنآوری، مستندسازی فنآوری، محصول، انتقال فنآوری، مستند سازی فنآوری، نظام مدیریت فنآوری، نوآوری بخشی، مدیریت دانش، توسعه دهندگان فنآوری یا مراکز انباشت دانش (هاب)، قطبهای پژوهش و فنآوری، شرکتهای توسعه دهنده (Developer) و سبد پژوهش و فنآوری تعریف و تعیین حدود شده اند. سپس اصول، فروض و رویکرد مبنای آن با عناوینی چون سیاستگذاری متمرکز و اجرای غیر متمرکز، نظام تفکیک شده و تعاملی سه سطحی، سیاستگذاری و نظارت راهبردی، هماهنگی و برنامه ریزی و اجرا، بهره برداری وارزیابی پروژه ها، ضرورت تغییر و تحول از صنعت نفت منابع پایه به صنعت نفت دانش پایه، چابک سازی، توانمندی سازی، اثربخش نمودن و سازمان دهی نقش آفرینان نظام پژوهش، فنآوری و نوآوری صنعت نفت و بهره برداری از برون سپاری فعالیتهای پژوهش و فنآوری به شبکه های ملی و بین المللی و تعامل مؤثر با نهادهای نظام ملی نوآوری و نهادهای بین المللی مطرح شده است.
اهداف استقرار نظام نامه:
اهداف استقرار نظام نامه عبارت است از پایش و رصد هوشمندانه تحولات علم و فنآوری و آینده نگاری در صنعت نفت به منظور افزایش بهره وری (کارایی و اثربخشی) در حوزه پژوهش، یکپارچه سازی و همسوسازی اولویتهای پژوهش و فنآوری صنعت نفت درعرصه مدیریت دانش و کارکردهای خلق، انتقال، انتشار، بکارگیری و بهره برداری از دانش و فنآوری، افزایش توانمندیهای نقش آفرینان پژوهش، فنآوری و نوآوری صنعت نفت و جهت گیری یکپارچه در عرصه های پژوهش، آموزش و توسعه فنآوری مستندسازی تجربیات فنی و دانش مدیریتی و علمی موجود در صنعت نفت، تغییر در چگونگی شکل گیری توانمندهای پژوهش و فنآوری صنعت نفت از رویکرد مبتنی بر خرید فنآوری به رویکرد یادگیری فنآوری، توسعه درون زا و ارتقای توان فنآوری داخلی، تقویت تقاضامحوری و پاسخ گویی پژوهش و فنآوری به نیازهای علمیاتی و طرحهای توسعه ای صنعت نفت، توسعه همکاریهای همه جانبه با نهادهای صنعتی و علمی و فنی کشور مؤسسات بین المللی به منظور کاهش تهدیدها و چالشهای بالقوه و بالفعل صنعت نفت، تقسیم کار و واگذاری نقشهای مناسب به نقش آفرینان پژوهش و فنآوری صنعت نفت، فراهم کردن زیرساختهای نظام پژوهش و فنآوری با تقویت منابع انسانی ماهر و متخصص، تأمین منابع مالی مورد نیاز و ایجاد زیر بناهای مورد ئیاز و ایجاد زیربناهای مورد نیاز توسعه فنآوری، تقویت و حمایتاز پژوهشگراان، مخترعان، نوآوران و کارآفرینان بویژه در بخشهای خصوصی و غیردولتی در جهت اهداف و نیازهای صنعت نفت.
۸-۵٫ سطوح تفکیکی نظام جامع راهبری پژوهش، فنآوری و نوآوری وزارت نفت
همانگونه که شرح آن رفت، این نظام در سه سطح “سیاستگذاری و نظارت راهبردی"، “هماهنگی و برنامه ریزی” و “اجراء، بهره برداری و ارزیابی پروژه ها” تفکیک شده است.
به رغم این تفکیک، سطوح یاد شده به شرحی که در ادامه می آید در تعامل و هماهنگی کامل با یکدیگر قرار دارند.
سطح یک: سیاستگذاری و نظارت راهبردی:
این سطح که در برگیرنده نقشهای معاونت پژوهش و فنآوری وزارت نفت و شورای سیاستگذاری و نظارت راهبردی پژوهش و فنآوری این وزارتخانه میباشد، ایفای نقشهای حاکمیتی و سیاستگذاری را بشرح ذیل برعهده دارد:
۱) تعیین سیاستها و برنامه های کلان صنعت نفت در حوزه پژوهش، فنآوری و نوآوری.
۲) تعیین سبد پژوهش و فنآوری شرکتهای اصلی و اعتبارات آن.
۳) تعیین پروژه های مشترک صنعت نفت و اعتبارات آن.
۴) تجمیع سبد پژوهش و فنآوری شامل سبد شرکتهای اصلی و پروژه های مشترک و اعتبارات آن از طریق راه اندازی پایگاه اطلاعاتی پروژه ها.

۳-۷)پرسشنامه
۳-۸) روایی و اعتبار ابزار سنجش
۳-۹)پایایی و قابلیت اعتماد ابزار سنجش
۳-۱۰)روش های تجزیه و تحلیل داده ها
۳-۱)مقدمه
هرگز نمی توان ادعا نمود و مطمئن بود که شناخت های بدست آمده حقیقت دارند زیرا زمینه شناخت مورد پژوهش نا محدود و آگاهی و روش های ما برای کشف حقیقت محدود هستند . حال اگر فرض بر این باشد که هدف فعالیتهای پژوهشی حقیقت جویی است و پژوهشگران با صداقت به دنبال این هدف می باشند آنچه را که ایشان انجام می دهند و می یابند.می توان کوششی برای نزدیکی به حقیقت دانست( رفیع پور،۱۳۸۳ ) .دستیابی به هدفهای تحقیق میسر نخواهد بود ، مگر زمانی که جستجوی شناخت یا روش شناسی درست صورت پذیرد . «دکارت دراین رابطه روش را راهی می داندکه به منظوردستیابی به حقیقت درعلوم باید پیمود»(خاکی ، ۱۳۸۲).

اساس واقعی پژوهش علمی ، تبیین رابطه میان متغیر هاست . دو روش اصلی که برای تعیین روابط در اختیار است معمولاً از چند جهت با هم تفاوت دارند . یکی از این دو روش ، روش توصیفی است و شامل مجموعه روشهایی است که هدف از آن توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است . اجرای تحقیق توصیفی صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری می باشد ( سرمد ، مرتضی ، ۱۳۸۰).
در این فصل کوتاه ، روش تحقیق، جامعه آماری، حجم نمونه ، پرسشنامه و قلمرو زمانی و مکانی تحقیق توضیح داده شده است.
۳-۲)نوع و روش تحقیق
با توجه به این که تحقیق حاضر به دنبال بررسی کارآمدروش های قیمت گذاری خدمات گردشگری در صنعت گردشگری است، از روش توصیفی-پیمایشی استفاده شده است .
به لحاظ هدف در کتاب های روش تحقیق ، پژوهش های عملی بر اساس هدف به سه دسته ی بنیادی،کاربردی و تحقیق و توسعه تقسیم می شوند. هدف پژوهش کاربردی،توسعه ی دانش کاربردی در یک زمینه ی خاص است (سرمد و دیگران ،۱۳۸۷) . از این نظر نیز هدف تحقیق حاضر کاربردی است . چون به بررسی روش های قیمت گذاری خدمات گردشگری در مراکز اقامتی استان زنجان پرداخته است.
۳-۳)جامعه ی آماری
راه های پیمایشی این پژوهش از طریق بخش مراکز اقامتی در استان که شامل مدیران و مالکان هتل داران و مهمانپذیران در استان زنجان می باشند ، به دست آمده است.کل جامعه آماری این تحقیق ۲۵ مورد می باشند که از طریق توزیع پرسشنامه و مصاحبه با آنان ،اطلاعات جمع آوری شده است .
۳-۴)قلمرو زمانی تحقیق
این تحقیق از اول فروردین ماه سال ۱۳۹۱ شروع و در اواخر آبان ماه سال ۱۳۹۱ خاتمه یافته است . برهه ی زمانی در نظر گرفته شده برای توزیع و جمع آوری پرسشنامه ها با توجه به محدودیت زمانی موجود ،از اواخرمرداد ماه تا مهر ماه سال ۱۳۹۱ درنظر گرفته شده است .
۳-۵)روش نمونه گیری و حجم نمونه
از آنجایی که کلا در استان زنجان ۲۵ هتل و مهمانپذیر وجود دارد که محقق به همه آنها مراجعه کرده و از طریق مصاحبه و توزیع پرسشنامه اطلاعات جمع آوری کرده است . بنابراین به جای نمونه گیری ، آنان تمام شماری شده و همگی مورد مطالعه قرار گرفته اند .
از ۲۵ پرسشنامه ی توزیع شده ، در این مدت، ۲۴ پرسشنامه ،و یک مورد به علت عدم حضور مدیریت هتل در کشور( هتل پارک)جمع آوری شد . صاحب نظران روش تحقیق برای مطالعات مدیریتی در چنین سطحی ،این تعداد پرسشنامه را قابل اتکا می دانند(دلاور،۱۳۸۰و حافظ نیا ،۱۳۸۵).
۳-۶) روش جمع آوری اطلاعات
در بخش ادبیات موضوع تحقیق حاضر و به منظور تعیین متغییر های تاثیر گذار،از مطالعات کتابخانه ای و کتاب های الکترونیک قابل دسترس و همچنین سایت ها و منابع اینترنتی موجود در خصوص موضوع بحث استفاده شده است . برای گردآوری اطلاعات در قسمت میدانی از روش پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است . لازم به ذکر است که برخی اطلاعات نیز با بهره گرفتن از اسناد موجود در اداره کل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری استان زنجان و پاره ای دیگر با همکاری و مساعدت مدیریت هتل داران و مالکان آنها و کارشناسان میراث فرهنگی در استان زنجان به دست آمده است .
۳-۷)پرسشنامه
پرسشنامه ی تحقیق بر اساس چهار فرضیه تحقیق تنظیم شده است .شش سوال اول پرسشنامه مربوط به فرضیه اول تحقیق بر مبنای قیمت گذاری مبتنی بر هزینه ها در نظر گرفته شده است . از سوال هفت تا سوال یازده پرسشنامه مربوط به فرضیه دوم تحقیق بر مبنای قیمت گذاری مبتنی بر رقابت در نظر گرفته شده است . از سوال دوازده تا سوال هفده پرسشنامه مربوط به فرضیه سوم تحقیق برمبنای قیمت گذاری بر مناقصه در نظر گرفته شده است و از سوال هجده تا سوال بیست وچهار پرسشنامه بر مبنای فرضیه چهارم تحقیق قیمت گذاری بازارگرا در نظر گرفته شده است .در تنظیم پرسشنامه بنابر مطالعات انجام شده درفصل دوم تحقیق و نظرات اساتید راهنما و مشاورو نیز با مصاحبه از نظرات خبرگان از طیف لیکرت پنج گزینه ای (خیلی کم تا خیلی زیاد) استفاده شده است.
جدول۳- ۱:جدول سوالات مرتبط با هر فرضیه

۳-۸) روایی و اعتبار ابزار سنجش
به منظور بالا بردن روایی پرسشنامه، طیف های گوناگونی وجود داردکه پژوهشگر می تواند از آنها بر اساس سوالات پرسشنامه ها بهره گیری کند. یکی از طیف های تعیین روایی پرسشنامه ، طیف لیکرت است. نتایج ارزشیابان به منظور تعیین میزان اعتبار و روایی پرسشنامه، از طیف لیکرت استفاده شده است. در این روش پرسشنامه به یک هیات مشورتی از متخصصان و خبرگان تسلیم می شود تا هر یک از آنان سئوالات را در فاصله ی دو وضعیت افراط و تفریط مرتب کنند. اگر اختلاف بسیار باشد،آن سوالات حذف می شوند(شورینی، ۲۲۰، ۱۳۸۹). در این پژوهش پس از تهیه و تنظیم پرسشنامه، با اساتید راهنما و مشاور و خبرگان و کارشناسان متخصص در امر گردشگری درباره آن مشورت گردید و نهایتا پس از اصلاحاتی پرسشنامه نهایی تایید شد.
۳-۹)پایایی و قابلیت اعتماد ابزار سنجش
در پژوهش حاضر به منظور محاسبه و برآورد میزان پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است، ضریب آلفای کرونباخ یک نوع ضریب پایایی است که نشان می دهد چگونه اجزای یک مجموعه به نحو مناسبی به یکدیگر همبسته شده‌اند. هر چه آلفای کرونباخ به ۱ نزدیکتر باشد پایایی بیشتر است (شورینی،۲۲۱، ۱۳۸۹). اگر مقدار آلفای کرونباخ از ۷۰/۰ بیشتر باشد پایایی سوالات قابل قبول است. بر اساس آزمون مقدماتی پرسشنامه تعداد ۱۰ پرسشنامه بین پاسخگویان توزیع شد و پس از وارد کردن اطلاعات و داده های پرسشنامه به برنامه spss مقدار آلفای کرونباخ گویه ها محاسبه گردید که عدد ۸۷%به دست آمد که رقم بالا و مناسبی می باشد. در جدول ۲-۳ مقدار آلفای کرونباخ هر یک از گروه سئوالات مشاهده می شود. چون مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده بیشتر از ۷۰/۰ است بنابراین می توان گفت که سئوالات پرسشنامه طراحی شده در سنجش و اندازه گیری متغیرهای مورد مطالعه پایایی قابل قبولی دارند.
جدول۳- ۲: مقداری آلفای کرونباخ برای هر فرضیه

مقدمه
پس از آن که محقق داده ها را گردآوری، استخراج و طبقه بندی نمود و جداول توزیع فراوانی و
نسبت های توزیع را تهیه کرد، باید مرحله جدیدی از فرایند تحقیق که به مرحله تجزیه و تحلیل داده ها معروف است، آغاز شود. این مرحله در تحقیق اهمیت زیادی دارد؛ زیرا نشان دهنده تلاش ها و زحمات فراوان گذشته می باشد. در مرحله تجزیه و تحلیل نکته مهم این است که محقق باید اطلاعات و داده ها را در مسیر هدف تحقیق، پاسخگویی به سوال یا سوالات تحقیق و نیز ارزیابی فرضیه های خود را جهت داده و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
محتوای فصل چهارم تحقیق، تجزیه و تحلیل و جمع‌بندی داده‌های به‌دست‌آمده از پرسشنامه‌ها می‌باشد. به همین منظور برای بالابردن میزان دقت و کاهش میزان اشتباهاتی که ممکن است در محاسبات دستی بروز نماید، برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم‌افزارهای آماری SPSS و LISREL استفاده گردیده که از قابلیت‌های بالایی در تجزیه و تحلیل داده‌ها برخوردار می‌باشند.

برای آمار توصیفی، داده های آماری مربوط به نحوه توزیع پاسخ دهندگان به ویژگیهای جمعیت شناختی و سایر ویژگیهای مورد نظر در پرسشنامه، آورده می شود. در این بخش همچنین از جداول توزیع فراوانی و نمودارهای آماری برای توصیف استفاده می شود. در بخش آمار استنباطی، روش های مورد استفاده، آزمون تحلیل عاملی تاییدی و مدل تحلیل مسیر است که توسط نرم افزار لیزرل انجام گرفته و از این طریق به آزمون فرضیه های تحقیق پرداخته می شود. در ادامه ابتدا آمار توصیفی و سپس نتایج آزمون های آماری مورد بررسی قرار می گیرد.
۴-۱) توصیف داده های جمعیت شناختی
۴-۱- ۱) جنسیت
اولین سؤال مشخصات فردی پرسشنامه مربوط به جنسیت پاسخگویان می‌باشد. داده‌های این سؤال، پاسخگویان را در دو گروه مختلف طبقه‌بندی می‌کند که فراوانی آنها در جدول زیر مشاهده می شود.
با توجه جدول ۴-۱، ۵۵٫۲ از پاسخگویان مرد و ۴۴٫۳ زن می باشند.
جدول۴-۱: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت

نمودار۴-۱: نمودار فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت
۴-۱-۲) وضعیت تاهل
داده‌های این سؤال، پاسخگویان را در دو گروه مختلف طبقه‌بندی می‌کند که فراوانی آنها در جدول زیر مشاهده می شود. با توجه جدول ۴-۲، ۵۷٫۶ درصد از پاسخگویان متاهل و ۴۰٫۴ درصد مجرد می باشند.
جدول۴-۲: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل