عواملگوناگونیکهگاهدامنهایملیوگاهیکتأثیرسادهمحلیدارندنابرابریهایدرونیبرایورودبهآموزشوپرورشوکسبموفقیتتحصیلیراتوضیحمیدهند. قلمرومدارس،اصلیترینقلمرویاستکهدولتمیتوانددرآنعملکندزیراکمترمیتواندروینژادیامحیطخانوادگیواجتماعیتأثیربگذارد(موسوی و حسنی ، ۱۳۹۰).

با توجه به مطالب ارائه شده،ضرورت این تحقیق با توجه به نکات زیر قابل توجیه است:

1. 1. نقش و رسالت آموزش و پرورش در رشد و توسعه فردی و دنیوی و اخروی

1. 1. نقش و رسالت آموزش و پرورش در تحرک اجتماعی افراد

1. 1. نقش و ضرورت آموزش و پرورش در رشد و توسعه اجتماعی٬ اقتصادی٬ سیاسی و فرهنگی جوامع

1. 1. تاثیر مادام العمر و دراز مدت نابرابری در زندگی فرد در آینده

1. 1. اهمیت ادراک دانش آموز از عادلانه بودن سیستم آموزشی٬ زیرا اگر دانش آموز امروز احساس عدالت کند فردا نیز شهروندی عادل خواهد بود. همچنین احساس عادلانه بودن نظام آموزشی موجب ایجاد اعتماد به نظام آموزشی و در نهایت به نهاد آموزشی٬ به دولت می شود و این اعتماد باعث افزایش مشارکت شهروندان در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی می شود و می تواند کمکی به حفظ وحدت ملی باشد (Baye and alt,2006).

1. 1. تاثیر برابری در سطح خرد و کلان

1. 1. برخورداری از آموزش به عنوان یک حق انسانی

1. 1. داشتن پشتوانه قانونی به طوری که در سطح ملی و بین المللی مدارک ٬ شواهد٬ اسناد و کنفرانس ها و نشستهای بیشماری در جهت مبارزه با نابرابری موجود می باشد.

1. 1. ویزگی های منحصر به فرد استان چرا که استان آذربایجان غربی رنگین کمانی از اقوام و ملل و نزادها و فرهنگ های مختلف است.

1. 1. اهمیت تخصیص صحیح منابع و لزوم مدیریت و برنامه ریزی صحیح برای آن به دلیل کمبود منابع. با وجود منابع کم و نیازهای فراوان ناچار به تخصیص درست منابع هستیم. کومبز از اندیشمندان مشهور در زمینه برنامه ریزی آموزشی بر این اعتقاد است که برنامه ریزی آموزشی و توسعه مناسب آن منجر به ایجاد فرصتهای برابرآموزشی می شود و برای تحقق این امر مهم باید منابع در دسترس آموزش و پرورش را به سطوح و اجزای مختلف نظام آموزشی تسری داد(معروفی٬ ۱۳۷۹: ۶۲).

1. 1. لزوم برنامه ریزی برای اصلاحات آموزشی. در دنیای امروز اصلاحات آموزشی مورد توجه بسیاری از محققان و مجریان نظام های آموزشی قرار گرفته است و یکی از ارکان حمایتی و هدایتی توسعه ملی به حساب آورده اند.

1. 1. مدیریت و برنامه ریزی مبتنی بر ارزشهای اسلامی: تحقق عدالت آموزشی، هدف اساسی دولت­های اسلامی به حساب آمده و به عنوان شاخص فعالیت­های جامعه اسلامی به شمار می­رود(عسگری و میسمی، ۱۳۸۸: ۹۲). زیرا عدالت و اجرای آن یکی از نیازهای فطری انسان است که همواره در طول تاریخ وجود آن بستری مناسب برای همه انواع توسعه فراهم آورده استو ساختاروبنایاصلیمدیریتاسلامینیز برهمیناصلعدالتاستوارشدهاست؛زیرااگرعدالتنباشد،ظلمجایگزینآنمیشود)مشرف جوادی و ابوطالبی، ۱۳۹۰: ۱۲). از این رو مقوله عدالت گستری در آموزش به دغدغه عمومی بشریت امروز تبدیل شده است(حسینی، ۱۳۸۷: ۶-۷) .

1. 1. دلیلدیگربراهمیتموضوعتحقیق، مساعدتبهغنایحوزهمدیریتآموزشیوموضوع برابریاستکهمحققنیزقصدآنرادارد. موضوعبرابریدر حوزهمدیریتآموزشیدرداخل کشور بهصورتکمرنگ دربارهفرصتهایبرابرآموزشیومفاهیممشابهمطالعه شده است. ورودبهاینبحثضمن غناییکهبهاینحوزهمیدهدبسترسازیبرایورودمدیریتآموزشیبهموضوععدالت و برابری میباشدچراکهاولینمصادیقبرابری و نابرابری بهصورترسمیاز حوزهنظامآموزشی شروعمی شودولیدرمدیریتآموزشیمورداغفالواقعشدهاست.

۱-۴٫ اهداف پژوهش
هدفکلی
بررسی نابرابری های آموزشی دوره متوسطه مناطق ۲۴ گانهآموزشوپرورشوارائهالگوومدلبهینهواستراتژی های مطلوببهمنظورکاهشنابرابری هاورسیدنبهتوسعهپایدارآموزشی
اهدافجزئی

1. 1. بررسی وضعیت موجود نابرابری های آموزشی و شاخص های آن در دوره متوسطه مناطق آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی

1. 1. بررسی وضعیت موجود نابرابری های آموزشی و شاخص های آن در بین دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه استان آذربایجان غربی

1. 1. بررسی وضعیت موجود نابرابری های آموزشی در بین دانش آموزان متعلق به زبان ، قومیت و ادیان و مذاهب مختلف دوره متوسطهاستان آذربایجان غربی

1. 1. بررسی وضعیت موجود نابرابری های آموزشی در بین دانش آموزان متعلق به وضعیت های اجتماعی – اقتصادی مختلف دوره متوسطهاستان آذربایجان غربی

1. 1. شناسایی علل و عوامل مؤثر بر ایجاد نابرابری‌ها در دوره متوسطه مناطق آموزش وپرورش استان آذربایجان غربی

1. 1. اراﺌه الگو و مدلبهینه کاهش نابرابریهای اّموزشی در دوره متوسطه مناطق آموزشی استان آذربایجان غربی

1. 1. اراﺌه راهبردهایی در جهت تحقق توسعه پایدار اّموزشی در دوره متوسطه مناطق آموزشی استان آذربایجان غربی

۱-۵٫ فرضیه ها و سوالات پژوهش
الف) سوالات
۱- مناطق آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی از نظر برخورداری از شاخص های نابرابری آموزشی در چه رتبه ای قرار دارند؟
۲- میزاننابرابری های آموزشی مناطق ۲۴ گانهآموزشوپرورشاستانآذربایجانغربی چقدراست؟
ب) فرضیه های تحقیق
فرضیه ۱٫ بین مناطق آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی در دوره متوسطه به لحاظ برخورداری از شاخص های برخورداری آموزشی نابرابری (تفاوت) وجود دارد.
فرضیه ۲٫بین دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه استان آذربایجان غربی نابرابری آموزشی وجود دارد
فرضیه ۲- ۱ . بیندختران و پسران دوره متوسطه استان آذربایجان غربیازلحاظشاخصزمینه خانوادگینابرابری(تفاوت) وجوددارد.
فرضیه ۲-۲ . بیندختران و پسراندوره متوسطه استان آذربایجان غربیازلحاظشاخصهایفضا ونیروی انسانی نابرابری(تفاوت) وجوددارد.
فرضیه ۲-۳٫بیندختران و پسران دوره متوسطه استان آذربایجان غربیازلحاظشاخصهای فرایندمدرسهنابرابری( تفاوت) وجوددارد.
فرضیه ۲-۴٫ بیندختران و پسران دوره متوسطه استان آذربایجان غربیازلحاظشاخصپیشرفتتحصیلی (شناختی) نابرابری( تفاوت) وجوددارد.
فرضیه ۲-۵٫بیندختران و پسراندوره متوسطه استان آذربایجان غربیازلحاظشاخصبروندادهای غیرشناختینابرابری( تفاوت) وجوددارد.
فرضیه ۳٫ بین دانش آموزان متعلق به قومیتها و زبانهای مختلف دوره متوسطه استان آذربایجان غربی نابرابری آموزشی وجود دارد.
فرضیه ۴٫ بین دانش آموزان متعلق به مذاهب مختلف دوره متوسطه استان آذربایجان غربینابرابری آموزشی وجود دارد.
فرضیه ۵٫ بین دانش آموزان متعلق به وضعیت های اجتماعی - اقتصادی مختلف دوره متوسطه استان آذربایجان غربی نابرابری آموزشی وجود دارد.
۱-۶٫ متغیرهای پژوهش
۱-۶-۱٫ تعاریفمفهومی وعملیاتی متغیرهای پژوهش
آموزش و پرورش:
الف: تعریف مفهومی : آموزش و پرورش تعاریف گوناگونی دارد. گوناگونی تعاریف غالباً به دلیل پیچیدگی و چندوجهی بودن آموزش و پرورش است. زیست شناسان آموزش و پرورش را تغییر عکس‌العمل‌های ذاتی و اکتسابی انسان به محرک‌های محیط خارجی تعریف می‌کنند (درانی، ۱۳۷۶: ۷ ). از این تعریف آشکار می‌شود که رکن اساسی و اصلی تعلیم و تربیت را عوامل محیطی در فرایند یادگیری تشکیل می‌دهند. آموزشوپرورشعبارتاستاز"روندیکهطی آناعضایجامعهدرنظامرسمیسازمانیافته همچونکودکستان،دبستانودبیرستان،آموزشگاهها ودانشگاههابهاخذدانشومهارت،فنوتخصص، الگوهایرفتاریوارزشهایجامعهنائلمیآیند” (فومنی گلشن٬ ۱۳۸۰: ۶۰).
ب. تعریف عملیاتی: در این تحقیق منظور از آموزش و پرورش مناطق۲۴ گانه آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی و مدارس دوره متوسطه واقع در این مناطق می باشد که تحقیق در آنها صورت گرفته است.
نابرابری آموزشی:
الف: تعریف مفهومی : برای تعریف نابرابری آموزشی لازم است در ابتدا برابری آموزشی تعریف گردد. برابری آموزشی در واقع برخورداری یکسان همگان از آموزش و پرورش برابر به این معنی است که هرکس در داخل نظام آموزشی فرصت و امکان توفیق مساوی داشته باشد.دراینتحقیقنابرابری آموزشی بهفرصتهای نابرابرآموزشی اشارهمی کندکهازنابرابری درزمینه،درونداد،فرایندوبروندادسیستمهای آموزشی ناشی می شود(آهنچیان، ۱۳۸۶ ؛اسماعیل سرخ، ۱۳۸۶؛ دهقان، ۱۳۸۴ ). به عبارت دیگر منظور از نابرابری آموزشی در تحقیق حاضر نابرابری در بین گروه های مقایسه (شامل دانش آموزان مناطق ۲۴ گانه ، دختران و پسران، دانش آموزان متعلق به زبان و قومیت و مذاهب مختلف، دانش آموزان متعلق به وضعیت اجتماعی - اقتصادی مختلف) از نظر برخورداری از شاخص های زمینه خانوادگی، درونداد ، فرایند و بروندادهای سیستم آموزشی می باشد.
ب. تعریف عملیاتی:در تحقیق حاضر نابرابری آموزشی به عنوان میزان برخورداری از شاخص های نابرابری آموزشی اندازه گیری می شود. در تحقیق حاضر شاخص های نابرابری آموزشی شامل ۴۵ شاخص در ۴ عنصر زمینه، درونداد ، فرایند و برونداد سیستم های آموزشی می باشد که با بهره گرفتن از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس به هشت دسته شاخص زمینه، امکانات فیزیکی فضاهای آموزشی، دانش آموزی، نیروی انسانی، شاخص های اقتصادی، شاخص فرایند مدرسه، شاخص پیشرفت تحصیلی و شاخص بروندادهای غیرشناختی تبدیل شده است.