۷

۴۰

۵۴

۱۲۷

N₂

۷

۴۰

۵۵

۱۲۰

جدول ۴- ۳۱- جدول صفات فنولوژیکی مورد مطالعه گیاه ذرت تحت تاثیر پرایمینگ و کود زیستی نیتروکسین و سطوح مختلف کود نیتروژنه
P₁= hydropriming, P₂= hb-101, P₃= non-prim, B₁= nitroxin, B₃= non-nitroxin, N₁= 450kg/ha, N₂= 225kg/ha, N₃= 0kg/ha N
۴-۶- آزمون‌های بذر
۴-۶-۱- درصد جوانه‌زنی
نتایج تجزیه آماری در بین عوامل مورد آزمایش نشان دادکه تأثیر سطوح کود نیتروژن بر درصد جوانه‌زنی در سطح احتمال یک درصد، معنی‌دار بود(جدول۴-۴). طبق جدول مقایسه میانگین، بیشترین میزان درصد جوانه‌زنی برابر ۱۱/۸۳ درصد بود که مربوط به تیمار مصرف مقدار نیتروژن توصیه شده بود که با تیمار مصرف نصف مقدار نیتروژن توصیه شده تفاوت معنی‌داری نداشت. کمترین میزان درصد جوانه‌زنی مربوط به تیمار بدون مصرف نیتروژن برابر با ۳۹/۴۰ درصد بود (جدول۴-۳۲).
جدول ۴- ۳۲- جدول مقایسه میانگین اثر اصلی مصرف کود نیتروژنه بر درصد جوانه‌زنی بذرهای ذرت.

۰ kg/ha

۲۲۵ kg/ha

۴۵۰ kg/ha

b 39/40

a 33/81

a 11/83

نیتروژن یک عامل کلیدی در دستیابی به عملکرد مطلوب دانه در غلات است و از آنجایی که در ترکیب اکثر آنزیم‌های جوانه‌زنی، نیتروژن به عنوان یک جزء اصلی حضور دارد، لذا با فراهمی این عنصر به اندازه کافی برای گیاه، درصد جوانه‌زنی تسریع می‌شود. با توجه به اینکه مصرف کود نیتروژن بر فعل و انفعالات بیوشیمیایی، فتوسنتز، افزایش طول دوره رویش و تجمع ماده خشک بیشتر اندام‌های هوایی و اجزای عملکرد دانه مؤثر است، لذا به نظر می‌رسد که فراهمی مناسب این عنصر با ایجاد شرایط مناسب جهت تولید بذرهای قوی‌تر بر روی گیاه مادری، بر خصوصیات جوانه‌زنی دانه مؤثر باشد. کودهای نیتروژنی، احتمالاً مقدار انتقال نیتروژن از قسمت‌های رویشی به دانه را افزایش داده و باعث افزایش غلظت نیتروژن دانه و درصد پروتئین دانه می‌گردند و درپی آن بذرهایی با شاخص‌های جوانه‌زنی بهتری حاصل می‌شوند (یزدانی بیوکی و همکاران، ۱۳۸۹).

۴-۶-۲- سرعت جوانه‌زنی
نتایج تجزیه واریانس داده‌ها حاکی از معنی‌دار بودن اثر اصلی کود نیتروژن در سطح احتمال یک درصد بر سرعت جوانه‌زنی بذر بود(جدول ۴-۴). طبق جدول مقایسه میانگین، بیشترین میزان سرعت جوانه‌زنی برابر ۱/۸ بود که به تیمار مصرف مقدار نیتروژن توصیه شده تعلق داشت. این تیمار با تیمار مصرف نصف مقدار نیتروژن توصیه شده، تفاوت معنی‌داری نشان نداد. کمترین میزان سرعت جوانه‌زنی، به تیمار بدون مصرف نیتروژن، برابر با ۹/۳ مربوط بود (جدول ۴-۳۳).
جدول ۴-۳۳- جدول مقایسه میانگین اثر اصلی مصرف کود نیتروژنه برای گیاه ذرت بر سرعت جوانه‌زنی بذرهای حاصل از آن.

۰ kg/ha

۲۲۵ kg/ha

۴۵۰ kg/ha

b 9/3

a 6/7

a 1/8

بنیه بذر عبارت است از مجموع کل جنبه‌هایی از بذر که سطح پتانسیل فعالیت و توانایی بذر یا توده بذر را در دوره جوانه‌زنی و سبز شدن گیاهچه تعیین می کند. به توده‌های بذری که جوانه‌زنی ضعیفی دارند، بذرهای با بنیه پائین گفته می‌شود. سرعت جوانه‌زنی چنین بذرهایی کند بوده و سبز شدن آنها به تدریج و در یک دامنه زمانی طولانی اتفاق می‌افتد. در مقابل، بذرهای با بنیه بالا، به سرعت جوانه‌زده و سبز شدن یکنواختی دارند و در نهایت درصد سبز شدن آنها در مزرعه بالا است (کوچکی و خواجه‌حسینی،۱۳۸۷). اگر شرایط محیطی و عناصر غذایی به ویژه نیتروژن طی دوره پرشدن دانه در حالت مطلوب باشد، اندازه و ذخیره بذر افزایش می‌یابد. کمبود نیتروژن طی دوره پرشدن بذر می‌تواند باعث کاهش فتوسنتز و فراهمی مواد جذب شده گردد و در پی آن پروتئین کمتری در بذر ذخیره شود. پروتئین‌ها که ذخیره نیتروژن بذر می‌باشند، پلیمرهایی از اسیدهای آمینه هستند که توسط پیوندهای پپتیدی به یکدیگر متصل شده و برای رشد گیاهچه ضرورت دارند و لذا کمبود پروتئین باعث کاهش بنیه و سرعت جوانه‌زنی بذر می‌شود (یزدانی بیوکی و همکاران، ۱۳۸۹).
۴-۶-۳- وزن خشک گیاهچه
در بین عوامل مورد آزمایش، اثر اصلی کاربرد کود نیتروژن بر وزن خشک گیاهچه حاصل از بذرهای به دست آمده از گیاه مادری تأثیر گذاشت و بین سطوح مختلف آن اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال ۱ درصد مشاهده شد(جدول ۴-۴). طبق جدول مقایسه میانگین، بیشترین میزان وزن خشک گیاهچه، برابر ۱۰/۳۰۴ گرم بود که به تیمار مصرف مقدار نیتروژن توصیه شده مربوط بود و با تیمار مصرف نصف مقدار نیتروژن توصیه شده تفاوت معنی‌داری نداشت. کمترین وزن خشک گیاهچه، به تیمار بدون مصرف نیتروژن، برابر با ۹۳/۲۰۴ گرم مربوط بود (جدول ۴-۳۴).
جدول ۴-۳۴- جدول مقایسه میانگین اثر اصلی مصرف کود نیتروژنه برای گیاه ذرت بر وزن خشک گیاهچه‌های حاصل از بذرهای آن.