طبق سیاست روزآمد سازی نسبی، خزنده صفحاتی را که به طور نسبی در زمان های بیش تر تحت تغییرات بیش تری قرار گرفته اند، بیش تر مورد مرور مجدد قرار می دهد]۲۳[.
۳-۹ به حداقل رساندن بار روی وب سایت های بازدید شده
هنگامی که خزنده صفـحات را از وب سایـت جمع آوری می کنـد منابع متعلق به وب سایت های دیگر را مصـرف می نماید. برای مثال هنگامیکه خزنده صفحهp را از سایت s دانلود می کند، سایت احتیاج دارد که صفحه p را از فایل سیستم خود بازیابی کند، دیسک و منابع سی پی یو را مصرف نماید. بعد از این بازیابی صفحه باید از طریق شبکه منتقل شود، جاییکه منابع بسیاری از وب سایتها به اشتراک گذاشته شده است بنابراین، خزنده باید اثر خود را روی این منابع به حداقل برساند. از طرف دیگر ممکن است مدیریت وب سایت یا یک شبکه خاص شکایت کند و گاهی به طور کامل ممکن است دسترسی خزنده را بلوک نماید]۷[.

۳-۱۰ موازی سازی روند خزنده
با توجه به اندازه بسیار بزرگ وب، خزنده ها اغلب روی دستگاه های متعدد اجرا و صفحات را به صـورت مـوازی دانـلود می کننـد. این موازی سـازی اغلب برای دانلود تعـداد زیادی از صفحات در یک میزان زمان قابل قبول لازم است. واضح است که این خزنده موازی باید به درستی هماهنگ شده باشد. بـنابراین خزنده های مختـلف در چنـدین زمان از یک صفحـه وب بازدیـد نمی کنند. به هر حـال این همـاهنگی می تواند موجب سرریز ارتباط معنادار و محدود کردن تعداد خزنده های همزمان گردد]۷ و ۲۳[.
۳-۱۱ ساختار وب
ساختار وب را می توان به صورت یک گراف عظیم جهت دار که در برگیرنده ی گره ها و اتصالهای متعدد است در نظر گرفت. در این گراف، صفحات وب معادل گره ها و لینک های بین صفحات معادل یال های گراف هستند که نمایی از ساختار آن در شکل های ۳-۳ و ۳-۴ نشان داده شده است.]۱[
شکل۳-۳ نمایی کلی از ساختار وب
شکل۳-۴ ساختار گراف وب
۳-۱۲ استراتژی های خزش
استراتژی های خزیدن صفحات وب را می توان به سه دسته کلی، جستجوی ناآگاهانه یا کورکورانه^[۱۰۹]، جستجوی آگاهانه یا اکتشافی^[۱۱۰] و جستجوی محلی^[۱۱۱] تقسیم بندی نمود.
۳-۱۲-۱ جستجوی ناآگاهانه
در استراتژی جستجوی ناآگاهانه، ایده ای در رابطه با اینکه چگونه و در چه مسیرهایی هدف جستجو شود، وجـود ندارد و تنهـا اطلاعات موجود عبارت اسـت از تعریف مسـاله و تشخیـص حالـت هـدف از حـالت غیرهـدف. به همین دلیـل این روش جستجـو، کل فضای جستجـو را برای یافتـن هـدف پیمـایش می کند]۱۹ و ۲۲ و ۲۶[. در ذیل به بیان برخی از الگوریتم های این روش جستجو پرداخته شده است:
۳-۱۲-۱-۱ حرکت اول عمق^[۱۱۲]
این الگوریتم در سال ۱۹۹۴ کشف شد و به عنوان بهترین الگوریتم خزنده های وب در تحقیقات به کار برده می شد. این الگوریتـم با بهره گرفتن از یک صف LIFO، لینک ها را در نظـم و ترتیبی که با آن مواجـه می شود می خزد. در این استراتژی، واحد کنترل خزنده یک صفحه را به عنوان صفحه هسته^[۱۱۳] برای واحد واکشی مشخص می سازد. پس از جداسازی لینک ها، واحد کنترل یکی از لینکهای خارجی صفحه را انتخاب و گره مقصد را به واحد واکشی معرفی می کند. فرایند حرکت در بین صفحات تا زمانیکه سطح عمق مورد نظر برای واحد کنترل تعریف نشود ادامه خواهد یافت در این صورت صفحات بی کیفیت زیادی در پایگاه ذخیره خواهد شد]۲۹ و ۳۳[. در شکل ۳-۵، نمونه ای از حرکت خزنده در بین صفحات مختلف توسط الگوریتم اول عمق را نشان داده است:

شکل۳-۵ حرکت خزنده در بین صفحات با بهره گرفتن از الگوریتم اول عمق]۱[
چنانچه سطح عمق در این گراف یک در نظر گرفته شود ترتیب حرکت به صورت ۱ و ۵ و ۷ و چنانچه این سطح عمق دو در نظر گرفته شود حرکت واحد واکشی به صورت ۱ و ۲ و ۵ و ۶ و ۷ خواهد بود. حرکت اول عمق ساده ترین استراتژی خزش صفحات وب می باشد.
همانطور که بیان شد این روش در هر لحظه یک مسیر از ریشه تا برگ به همراه گره های همزاد^[۱۱۴] هر گره در همان مسیر را در حافظه ذخیره می کند. وقتی یک گره و همه فرزندانش در آن مسیر گسترش یافتند، از حافظه حذف می شوند بنابراین این روش به حافظه کمی نیاز دارد و پیچیدگی فضایی این روش خیلی کم و به صورت خطی O(bm) است که b^[115] فاکتور انشعاب که به حداکثر تعداد یالهایی که از درخت خارج می شون اشاره دارد و m ماکزیمم عمق درخت می باشد. در بدترین حالت، این روش جستجو همه نودهای درخت جستجو را گسترش می دهد، یعنی پیچیدگی زمانی آن T(b^m) خواهد بود]۲۹[.
مشکل این روش جستجو، علاوه بر پیچیدگی زمانی بالا، احتمال گیر افتادن در یک مسیر نامتناهی و نرسیدن به جواب به دلیل یک انتخاب نادرست است، بنابراین این روش کامل نیست. اگر درخت دارای چندین هدف باشد، جستجوی اول عمق همیشه اولین گره ای که به عنوان هدف تشخیص می دهد را برمی گرداند درصورتی که ممکن است در زیردرخت های دیگر درخت، گره هدف بهینه تری وجود داشته باشد، پس این روش جستجو بهینه نیست. همچنین به منظور جلوگیری از گیـر افتادن در یک مسیـر نامتناهی، سطـح
عمقی از ابتدا تعریف شده و فرایند حرکت در بین صفحات تا عمق تعریف شده ادامه می یابد]۱[.
۳-۱۲-۱-۲ حرکت اول سطح^[۱۱۶]
در این حرکت، واحد کنترل پس از تعیین صفحه هسته، کلیه گره های هم سطح را مشخص و آن ها را به ترتیـب به واحـد واکشی معرفی می کند. پس از آنکه خزنده کلیه صفحات مشخص شده ی آن سطح را مورد بازدید قرار داد، واحد کنترل به سراغ سطـح دوم رفته و آن را مورد بررسی قرار می دهـد]۱ و ۲۹ و ۳۳ و ۳۷[. در شکل ۳-۶ نمونه ای از حرکت خزنده با بهره گرفتن از الگوریتم اول سطح نشان داده شده است:

شکل۳-۶حرکت خزنده در بین صفحات با بهره گرفتن از الگوریتم اول سطح ]۱[
این روش به دلیل طراحی و اجرای ساده تر، همواره بیشتر مورد توجه طراحان نرم افزارهای خزنده قرار گرفته است. در این روش در صورتی که سیاست مورد استفاده به طور دقیق مشخص شود، حجم پایگاه داده موتور جستجو به دلیل محدود بودن دامنه لینک های هر صفحه به عنوان صفحه هسته، بیهوده افزایش نخواهد یافت]۱۴ و ۳۳ و ۳۸[.
در روش اول عمق، واحد واکشی ابتدا تمامی لینک های یک صفحه را تا عمق تعریف شده بررسی نموده و سپس سراغ صفحه ی بعدی می رود یعنی اطلاعات دریافتی بیشتر حول یک موضوع اختصاصی می باشد. بنابراین می توان حرکت اول عمق را یک حرکت جزء نگر دانست که در آن تمام جزئیات یا لینک های یک صفحه بررسی می شود. اما روش اول سطح روشی کلی نگر است]۱[.
در شکل ۳-۷ یک خزنده با استراتژی اول سطح نمایش داده شده است:
Web page
Link
FIFO Queue
شکل۳-۷ یک خزنده با استراتژی اول سطح ]۳۵[
با توجه به مطالب ذکر شده، الگوریتم یک خزنده با استراتژی اول سطح به صورت نشان داده شده در شکل ۳-۸ خواهد بود:
Breadth-First (starting_urls) {
foreach links (starting_urls) {
enqeueu(frontier, link);
}
While (visited < MAX_PAGES) {
link := dequeue_link(frontier);
doc := fetch(link);
enqeueu (frontier, extract_links(doc) );
if (#frontier > MAX_BUFFER) {
dequeue_last_links(frontier) ;
}
}
}

تحقیقات بنیادی. این تحقیقات که گاه  تحقیقات مبنایی یا پایه ای خوانده می شود، در جستجوی کشف حقایق و واقعیت ها و شناخت پدیده ها و اشیاء و روابط بین آنها در جهان بوده، که مرزهای دانش علمی بشر را توسعه می دهند.
تحقیقات کابردی. این تحقیقات با بهره گرفتن از زمینه و و بستر شناختی و معلوماتی که از طریق تحقیقات بنیادی فراهم شده برای رفع نیازمندی های بشر و بهبود و بهینه سازی ابزارها، اشیاء و الگوها در جهت توسعه رفاه و آسایش و ارتقای سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار می گیرند.

تحقیقات کاربردی را می توان به دو دسته تحقیقات توسعه ای و تحقیقات عملی تقسیم بندی کرد.
۱-۸-۲ تحقیقات علمی براساس ماهیت و روش
براساس ماهیت و روش، تحقیقات علمی را می توان به پنج گروه تقسیم کرد که عبارت‌اند از: تحقیقات تاریخی، توصیفی، همبستگی، علی و تجربی (آزمایش).
تحقیقات تاریخی. تحقیق تاریخی با بهره گرفتن از اسناد و مدارک معتبر انجام می شود تا از این طریق بتوان ویژگی های عمومی و مشترک پدیده ها و حوادث تاریخی و دلایل بروز آنها را تبیین کرد.
تحقیقات توصیفی. در تحقیقات توصیفی محقق به دنبال چیستی و چگونه بودن موضوع است و می خواهد بداند ماهیت پدیده، متغیر، شیئ یا مطلب چیست و چگونه است. به عبارت دیگر، این تحقیق وضع موجود را بررسی می کند و به توصیف منظم و نظام دار وضعیت فعلی آن می پردازد و ویژگی ها و صفات، ماهیت، فرایندها و روندهای آن را مطالعه و در صورت لزوم ارتباط بین متغیرها را بررسی می نماید.
نوع تحقیق “بنیادی-کاربردی"، و روش بررسی آن “توصیفی-تحلیلی” است. ابتدا از طریق بررسی متون و منابع، مبادرت به تدوین چارچوب نظری، فرایند، مواد و روش های توسعه گردشگری می گردد. آنگاه از به بررسی زیرساخت ها ، امکانات و پتانسیل های گردشگری سلامت در استان فارس پرداخته و راه های تقویت گردشگرپذیری سلامت در این استان را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.
۱-۹ روش گردآوری داده ها
برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از دو روش استفاده خواهد شد.
مطالعات کتابخانه ای : به منظور بررسی تحقیقات انجام شده از سایت های مرتبط و معتبر اینترنتی ، کتب و مجلات موجود و تحقیقات دانشگاهی و علمی انجام شده در این زمینه بهره گیری خواهد شد.
مصاحبه : در این تحقیق جهت دست یابی به نتایج بهتر و دقیق تر علاوه بر توزیع پرسش نامه با عوامل ، دست اندرکاران و مسئولان ذی ربط در امر گردشگری سلامت نیز مصاحبه ای صورت می گیرد و از نتایج آن در فصول بعدی تحقیق استفاده خواهد شد.
فصل دوم
مبانی نظری پژوهش
۲-۱ مقدمه
گردشگری واژه ای است متشکل از دو بخش تور (Tour) یعنی سفر ، سیاحت ، مسافرت یا گردش کردن و ایسم (Ism) که پسوندی است مصطلح به معنای مکتب با طرز تفکری خاص .در واقع گردشگری یعنی مکتبی که پایه ی فکری ان سیاحت و جهانگردی است و توریست کسی است که به مسافرت و جهانگردی می پردازد .(ادوارد، ۲۰۰۷، ۳۱)
گردشگری یا گردشگری ، واژه ای فرانسوی است که از ریشه ی تور گرفته شده است . تور در زبان فرانسه به معنای حرکت دورانی ، عمل پیمودن ، طی کردن ، سیر کردن و گردش نمودن می باشد .واژه ی گردشگری نخستین بار در مجله ای تحت عنوان اسپورتینگ مگزین بکار برده شد .در فرهنگ اکسفورد گردشگری به معانی مختلف از جمله : سفر کوتاه و گذر کردن از جایی ، و یا : تجارت تهیه ی خدمات وپذیرایی برای مردمانی که از یک مکان دیدن می کنند و فرهنگ و بستر نیز بیان می دارد: مسافرتی که به منظور تجارت، لذت و یادگیری صورت گیرد و به نقطه شروع بازگردد .
توریسم مجموعه تعامل هایی است که در فرایند جذب و میهمانداری ، بین توریست ها ، سازمان های مسافرتی ، دولت های مبدا ، دولت های میزبان و مردم محلی برقرار می شود معادل فارسی گردشگری را جهانگردی و معادل عربی گردشگری سیاحت می باشد .جهانگردی از نظر لغوی به معنی سیاحت ، مسافرت و گردش در شهرهای دنیا می باشد .
گردشگری به مجموعه فعالیتی اتلاق میشود که در جریان مسافرت یک گردشگر اتفاق می افتد ، این فرایند شامل هر فعالیتی از قبیل برنامه ریزی سفر ، مسافرت به مقصد ، اقامت ، بازگشت و حتی یاداوری خاطرات ان نیز می شود . همچنین فعالیتی را که گردشگر بعنوان بخشی از سفر انجام می دهد ، نظیر خرید کالاهای مختلف و تعامل میان میزبان و مهمان را نیز در بر می گیرد . گردشگری و گردشگری در معانی وسیع کلمه، از جمله عادات قدیم طبقه ثروتمند بوده است.
چنین مسافرتهایی جزئی از برنامه های سنتی آموزش و پرورش آنان را تشکیل می داده که بعضاً تدارک آن توسط سازمانهای ویژه ای که مأموریت ترتیب دادن آن را به عهده داشتند انجام می گرفته است.(رهنمایی،۴۳)
در جوامع شرقی می توان نمونه های روشنتری از صور بی شکل گذران اوقات فراغت و گردشگری تفریحی را در میان گروه های اشرافی ردیابی کرد. مثلاً برنامه های شکار دسته جمعی درباریان که در فرهنگ نقاشی ایران چه در سنگ نبشته های تخت جمشید یا طاق بستان و چه در هنر مینیاتور منعکس است، خود حکایت از وجود نوعی از گردشگری تفریحی و سرگرم کننده در بین طبقات اشراف می نمایند. (رضوانی، ۱۳۸۸،۲۸)
اشکال دیگری از گردشگری در دنیای قدیم سفرهای درویشان، قلندران، جاسوسان و مسافرتهای استثنایی ماجراجویان بوده است که برای کسب اطلاعات و ارضاء حس حادثه جویی خود صورت می گرفت.
آنچه مسلم است، از دوران باستان تاکنون همواره سه نوع انگیزه اصلی و اساسی محرک انسان‏ها در تغییر موقت محل‏اقامت آنان و انجام سفرهای کوتاه یا طولانی و خطرناک بوده است: انگیزه‏ های دینی، تفریحی و کنجکاوی.
به جرات می‏توان مدعی شد که در دوران باستان، اولین و اساسی‏ترین انگیزه سفر احساسات دینی ‏بوده است و مردم برای دیدن اماکن مقدسه به سفرهای طولانی دست می‏زدند. همین انگیزه، چینی‏های پیرو «بودا» را برای ‏سفر به هندوستان و پیمودن هزاران فرسنگ راه برانگیخته است. یونانیان و رومیان هم در دسته‏ ها و گروه‏ های عظیم به ‏معبد «دلفی» سفر می‏کردند تا به پیشگویی‏های «اراکلس» گوش فرا دهند.   حس کنجکاوی نیز از جمله انگیزه‏ های سفر است که همواره از دوران باستان وجود داشته و انگیزه سفرهای طولانی ‏برای شناسایی آداب و رسوم و سنن قبایل و ملل دیگر بوده است. داستان‏های نقل شده توسط جهانگردان سفرنامه ‏نویس که‏ معروف‏ترین آنها «هرودت» است، گاهی تنها مدرک موجود و مبتنی بر وجود تمدن‏های بزرگی است که ناپدید شده ‏اند، ولی‏ کاوش‏های باستان‏شناسی وجود آنها را ثابت کرده است.(امینی، ۱۳۸۹،۲۵)
بازی‏های المپیک هم طی حدود ۱۲۰۰ سال (از سال ۷۷۶ قبل میلاد تا ۳۹۳ بعد از میلاد مسیح) نه تنها یونانیان، بلکه ‏رومیان را نیز از سراسر امپراتوری و حتی از سرزمین‏های دوردست به خود جلب می‏کرده است. علاوه براین، در دوران ‏باستان خاصیت شفابخشی آب چشمه‏ های معدنی هم یونانیان و رومیان را به امید شفا و سلامت به خود جلب می‏کرده است. در امپراتوری‏های ایران و روم وجود جاده‏ های خوب و سهولت و امنیت مسافرت در پرتو قدرت امپراتوری‏ها و وجودسرویس‏های منظم ارابه و کالسکه رانی، مردم مرفه را به دیدار نقاط جالب و متنعم از آرایش و زیبایی مناظر طبیعی تشویق‏ می‏کرد و گروهی را نیز برای خوشگذرانی به رم و یا سایر نقاط سوق می‏داد. رفته رفته این نوع مسافرت‏های تفریحی نیزبرای خود جایگاه مشخص و مهمی را احراز کردند.
در قرون وسطی زیارت دوباره اهمیت خود را بازیافت، زیرا اروپای قرون وسطی مصادف بود با توسعه مسیحیت که تشویق‏ کننده افراد به سفر برای ادای فرایض دینی است. علاوه بر این، در خاور دور نیز بوداییان برای زیارت معابد به سفرهای خودادامه می‏دادند و در سده هشتم میلادی مکه نیز به صورت یکی از عمده ‏ترین مراکز جلب زایران ممالک اسلامی درآمد.
در این دوران ایجاد شرایط و امکانات لازم برای همزیستی مسالمت‏ آمیز بین قبایل و دول مختلف ضرورت ایجاب‏ می‏کرد که نمایندگان دول همسایه و یا دور از یکدیگر همواره در سفر باشند. افزون بر این، جاذبه و تصور کسب سودهای‏کلان از طریق دستیابی به کالاهای کمیاب، بازرگانان را بر آن می‏داشت تا در جستجوی کالاهای مناسب به نقاط دور دست‏ سفر کنند. به ‏عنوان مثال، یونانیان مستعمراتی را در سواحل دریای سیاه، دریای مدیترانه تا مارسی ایجاد کردند و با اهالی‏اطراف به تجارت پرداختند. تجار رومی نیز در جستجوی کهربا به سواحل بالتیک و به دنبال فولاد به «ویستولا» و برای یافتن‏ روی به جزایر بریتانیا رخنه کردند و به هر حال، مبادلات بازرگانی در کلیه جهات صورت می‏گرفت.(همان،۱۲)
تا آنجا که اطلاعات تاریخی نشان می دهد ، سیر و سیاحت برای استراحت و تفریح از اوایل قرن شانزدهم شروع شده و مردم برای بازدید از شهرهای بزرگ و معروف دنیا، اقدام به مسافرت نموده اند. بدیهی است که انگیزه اصلی سفر سیاحان معروفی چون مارکوپولو، ابن بطوطه، ناصر خسرو و نظایر آنها را نمی توان تفریحی و استراحت دانست. بلکه اینان سیاحان حرفه ای بوده اند که برای اکتشافات ، تجارت، ماجراجویی، شناخت سرزمینها و اقوام دیگر و یا زیارت و مقاصدی که ناشی از استراحت و تفریح نبوده اقدام به سفرهای چندین ساله می کردند.
در قرن هیجدم به دنبال دگرگونیها و تحولاتی که در ساختار اجتماعی و اقتصادی اروپا منبعث از انقلابات کشاورزی و صنعتی روی داد، به تدریج یک نوع مسافرت تفریحی برای استفاده از سواحل دریاها و سرگرمی و استراحت، جای مسافرتهای سنتی – آموزشی اشراف را گرفت و افرادی که بدین منظور بویژه به فرانسه مسافرت می کردند، «توریست» نامیده شدند.
جریان صنعتی شدن، رشد شهر نشینی، افزایش تولید، سرعت در وسایل ارتباطی و حمل و نقل و غیره ، باعث شده است که زندگی خانوادگی، مذهبی، گذران اوقات فراغت، ادبیات، هنر و تحولات اقتصادی – فرهنگی و سیاسی عمیقاً و سریعاً  در مدت زمان بسیار کوتاهی دستخوش دگرگونی قرار گرفته و بدین ترتیب شیوه های تولید و معیشت و سکونت و مصرف و فرهنگ نیز متحول گردیده اند.
اثرات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و جغرافیایی انقلاب صنعتی که مبدأ آن را سال ۱۷۶۰ تعیین کرده اند ، در قرن نوزدهم میلادی نمودهای خود را عیان ساخته و شهرهای زیادی که از نظر شرایط محیط توان گسترش داشتند، جمعیت زیادی را که در جستجوی کار، روستاهای خود را ترک گفته بودند به خود پذیرفتند. بدنبال این روند جمعیت پذیری ، چشم انداز جغرافیایی شهرها دگرگون شد و مهاجرتهای بین قاره ای، این روند را شدت بخشید. جذب نیروهای آزاد شده از جامعه روستایی در جامعه شهری و تبدیل آنان از کارگران پراکنده کشاورزی به کارگران متمرکز صنعتی بافت اقتصادی – سیاسی و اجتماعی شهرها را تغییر داد. تمرکز و جایگزینی این عناصر شهری محیط مسکونی آنان را فشرده تر ساخته و جشم انداز یکنواختی را بوجود آورد. در طی چنین گسترشی ، اراضی و فضاهای شهری را ساختمانهای مسکونی بلعیدند و چهره های محیط بیش از پیش از مظاهر و چشم اندازهای طبیعی خالی شدند. به عبارت دیگر ساکنین جوامع شهری لاجرم با چشم انداز یکنواختی از طبیعت تحت تصرف خود روبه رو بودند. نیاز شدید به تنوع محیط طبیعی آنان را به گردش در پارکها و باغات یا نواحی سرسبز واقع در محیط درون و یا پیرامون شهری می کشاند که به نحوی صنعت گردشگری را ابعاد جغرافیایی می بخشید.
از طرف دیگر تمرکز نیروهای کار در محیط های شهری امکان ارتباط آنان با یکدیگر و تشکیل سازمانها و تشکیلات صنفی را فراهم نموده و کارگران توانستند خواستهای خود را در جهت محدود کردن زمان کار، بهبود شرایط و محیط کار، داشتن حق مرخصی سالیانه و نظایر اینها را مطرح ساخته و به دنبال کوششهای پی گیر به اخذ این امتیازات نائل گردند به نحوی که زمان کار از روزی ۱۳ تا ۱۵ ساعت در روز در اواخر قرن نوزدهم به کمتر از نصف تقلیل یافته و در برخی کشورها تا مرز ۷ ساعت در روز یا ۳۵ ساعت در هفته نیز رسیده است و این امر نشان می دهد که ضمن اینکه زمان خواب تقریباً ثابت مانده،  اما اوقات فراغت و گردشگری به نحو چشمگیری فزونی یافته است.
از این هنگام به بعد، جنبش گردشگری، با توسعه گرفتن جامعه صنعتی و حاصل آمدن پیشرفتهای مادی دنبال می شود. بروز انقلاب در امر حمل و نقل که نخست در راه های آهن و کشتیهای بخار اتفاق می افتد و سپس به روالی بسیار انعطاف پذیرتر توسط اتومبیل ادامه می یابد، تا بعدها که گردشگری در نواحی دور دست با هواپیما، باب روز شد، عمل نقل مکان گردشگران را بسیار تسهیل کرده است.
از سوی دیگر بر قرار ساختن رسم مرخصی با بهره گرفتن از حقوق، تا حدود زیادی در افزایش شمار استفاده کنندگان از تعطیلات ، موثر افتاده است. زیرا که برخوردار شدن از امتیاز تعطیلات، خود نتیجه توسعه اقتصادی بشمار می رفت. همین امر سبب شد که به مروز زمان، گردشگری و گردشگری از انحصار افراد طبقات ممتاز و اشراف خارج شده و تقریباً تمامی قشرهای اجتماعی را در کشورهای توسعه یافته، سوای طبقه دهقانان که با بندهایی از الزام و انقیاد، چون حفاظت ازدامها، وابسته به محل دائم اقامت خویش اند را در بر بگیرد. هرچند که استفاده از ماشین آلات کشاورزی و رواج کشت گروهی، بیش از پیش دهقانان را از الزامات کارهای کشاورزی رها می سازد و زمینه را برای فراغت آنان از کار کشت را فرام می آورد.
زمانی که بخش گردشگری تنها به طبقات ممتاز جامعه اختصاص داشته است، تدارکات و تجهیزات مربوط به هتلداری متضمن وجود تعداد زیادی مهمانخانه های بزرگ (پالاسها) و یا اماکن مجهز بوده است. مردمی کردن بیش از پیش مراکز تفریح و سرگرمی، موجب تعدد هتلهای ساده تر و بروز بحرانی وخیم در هتلداری تجملی ، به ویژه در جریان سالهای بحران اقتصادی (۱۹۵۳-۱۹۲۹ میلادی) شده است و از آن پس نیز این بحران بصورت تبدیل هتلهای شخصی به آپارتمان و فروش آپارتمانها به افراد، خود را نشان می دهد. امروزه علاوه بر اینکه هتلهای بزرگ و متجمل هنوز به توسعه خویش ادامه می دهند، مراکز توریستی، به ویژه پیرامون اماکن مسکونی ارزان قیمت ، تثبیت شده اند: از آن جمله می توان به حریمهایی که برای پذیرش چادرها و یا کاروانها در نظر گرفته شده اند و یا به اجاره دادن اتاقها در اماکن مسکونی اشاره نمود.
۲-۲ تاریخچه گردشگری
پدیده گردشگری ریشه در حرکت و جابه جایی دارد و تحرک بخش لاینفک زندگی انسانهاست. از این رو می توان گفت که تاریخ صنعت گردشگری شاید به قدمت فعالیتهای نوع بشر است و فقط اشکال و اهداف آن متفاوت بوده است.(حیدری،۱۳۸۹: ۱۱) گردشگری پدیده‌ای است کهن که از دیر زمان در جوامع انسانی وجود داشته است و به تدریج در طی مراحل تاریخی مختلف، به موضع فنی، اقتصادی و اجتماعی کنونی خود رسیده است.( رضوانی، ۱۳۸۸: ۲۷) گردشگری بر بنیاد عامل اساسی سفر و جا بجایی قرار دارد. در نتیجه دگرگونیهای آن تابع تغییرات مختلفی از قبیل دگرگونیهای ناشی از انگیزه سفر و وسیله حمل و نقل می‌باشد. سفر در سرشت انسان است، آدمی چنان آفریده شده و چنان هستی گرفته است که باید به سفر برود.
انسان از دیرباز برای رهایی از تنهایی و سختی و نیز وابستگیهای محلی و عادات و آداب و رسوم یکنواخت و مکرر زندگی خود دست به سفر می‌زده است، در میان انگیزه‌های مختلف سفر نیاز روانی بیش از همه برانگیزاننده امواج توده‌های انسانی در امر مسافرت و جا به جایی است. ( همــان منبع: ۲۸)
۲-۳ گردشگری در گذر تاریخ
۲-۳-۱ عهد باستان
بشر اولیه از آغاز، در سطح زمین به دنبال کنجکاوی، شناخت طبیعت و برای یافتن غذا، پناهگاه، فرار از خطر و کسب امنیت وگذران اوقات فراغت محیط زندگی بهتر پیوسته در زمین به جستجو وگردش مشغول بوده است. با گذشت زمان چنین حرکتها و جنبش هایی به صورت میل به گردش همراه با شور و نشاط، ماجراجویی و اکتشاف تغییر شکل داد و امروزه میل به سیر و سفر به عنوان گردشگری مطرح گردیده است.
مردم تمدن های ماقبل تاریخ با انگیزه بدست آوردن غذا، دوری از خطر و نقل مکان به آب و هوای  مساعد مسافرت می کردند. با افزایش مهارت و کسب فنون نیاز انسان به زندگی بدوی و خانه بدوشی کاهش یافت و دیگر با انگیزه تجارت و معامله کالا مسافرت می کرد. از آنجا که امپراتوریهای عهد باستان در قاره های آفریقا، آسیا و خاور میانه ایجاد شدند زیر بنای اقتصادی بوجود آمد که باعث ایجاد جاده ها و راه های آبی و همچنین وسایل نقلیه ای برای سهولت راه شد. (چاک،وای گی، ۲۰۰۵: ۲۷)
قدیمیترین اشکال گردشگری که در اروپا بسیار رایج بوده، مسافرتهای اشراف و شاهزاده‌های جوان بوده است که به منظور آشنایی با شیوه‌های مختلف حکومت و زندگی مردم به نقاط مختلف صورت می‌گرفته است. چنین مسافرتهایی جزئی از برنامه‌های سنتی آموزش و پرورش آنان را تشکیل می‌داده که بعضاً تدارک آن توسط سازمانهای ویژه‌ای که ماموریت ترتیب دادن آن را به عهده داشتند انجام می‌گرفته است. گردشگری و سفر از جمله عادات قدیم طبقه حاکم و ثروتمند بوده است، هاردین امپراطور رم در فاصله سالهای ۱۱۷ تا  ۱۳۸ میلادیبهقصدسیاحتونظارهلحظهطلوعآفتاب از ستیغ قله آتنا رنج سفر را بر خود هموار کرد تا به خواسته‌هایش دست یابد و رومیان صاحب مال و جاه و مقام نیز همواره به منظور اقامت و کسب درآمد و گذران اوقات فراغت، خانه‌هایی را در روستاهای پیرامونی شهر محل سکونت خود خریداری کرده و مورد استفاده قرار می‌دادند. (رضوانی، ۱۳۸۸: ۲۷)
تا آنجا که اطلاعات تاریخی نشان می دهد، قرنهای پیش از میلاد مسیح، فینیقی ها که مردمی تجار پیشه بودند، از طریق دریا و زمین برای عرضه و فروش محصولات خود و خرید اجناس و محصولات دیگران سفر می کردند و این شجاعت و استقبال آنها از خطر، راه را برای نشر تمدن وگسترش فرهنگ اقوام مختلف و آشنا ساختن آنها با یکدیگر هموار می ساخت(کاظمی،۸:۱۳۸۵).
۲-۳-۲ قرون وسطی
در جوامع شرقی می‌توان نمونه‌هایی از صور گذران اوقات فراغت و گردشگری تفریحی را در میان گروه های اشرافی ردیابی کرد، مثلاً برنامه‌های شکار دسته جمعی درباریان که در فرهنگ نقاشی ایران و در هنر مینیاتور منعکس است، خود حکایت از وجود نوعی از گردشگری تفریحی و سرگرم کننده در بین طبقات اشراف می‌نمایند.
اشکال دیگری از گردشگری در دنیای قدیم سفر‌های درویشان، قلندران، جاسوسان و مسافرتهای استثنایی ماجراجویان بود، که برای کسب اطلاعات و ارضا حس حادثه جویی خود، صورت می‌گرفت. اینان اقدام به سفرهای زمینی و دریایی متهورانه می‌نمودند و با کشف سرزمینها یا راه های تازه اعم از زمینی یا دریایی نامشان به عنوان کاشف در تاریخ ثبت شده است مانند کریستف کلمب، ماژلان، واسکودوگاما و بسیاری از سیاحان و مکتشفین که هنوز برای ما ناشناخته‌اند. (رضوانی، ۱۳۸۸: ۲۸)
مسافرتهای زیارتی به اماکن و یا شهرهای مذهبی از گذشته‌های دور وجود داشته و در بین پیروان تمام ادیان روز به روز رونق گرفته و با استفاده و به کارگیری تسهیلات جدید، گسترش خارق العاده‌ای یافته است. حج یکی از عوامل اصلی در ترغیب مسلمین به گردشگری بوده است. مردمان بیشماری از کلیه نقاط جهان آن روز، به کعبه مشرف می‌شدند. بسیاری از مسلمانان خصوصاً دو قشر بازرگانان و علما در اثر برخورد با مسلمانان سایر بلاد به سیاحت و زیارت سرزمینهای دیگر ترغیب می‌شدند. برخی چون ابن فضلان، ابن جبیر، ابن بطوطه و ادریسی آثاری را بر جای گذاشته‌اند که بیانگر عظمت تمدن اسلام و پیشتازی علمای مسلمان در این رشته است. اما آنچه مهم است این که بسیاری از سرزمینها برای اولین بار توسط مسلمانان کشف شده است، مثلاً نخستین توصیفی که از سرزمین چین به عمل آمده از سلیمان تاجر است و نخستین گزارش مکتوب درباره روسیه از ابن فضلان است.(همان منبع: ۲۹)
تجارت و مسافرت در اروپای قرون وسطی (قرن پنجم تا چهاردهم میلادی) رونق کمتری داشت، بصورتی که جاده ها تقریباً ازبین رفته و شرایط مسافرت بسیار مشکل و حتی خطر ناک شد. طی این دوره دیدار از کلیساهای مسیحیان نخستیناولویت مسافرت بود زیرا صومعه های زیادی در نقاط مختلف پراکنده بودند و راهبان و کشیشان مسیحی مردم را تشویق به زیارت این مکان ها می کردند. در سده چهاردهم، مسافرت به قصد زیارت به صورت یک پدیده انبوه و سازمان یافته درآمد و شبکه بزرگی از سازمانهای خیریه به کمک طبقات مختلف اجتماعی ایجاد شد. مسیحیان به بیت المقدس و روم مسافرت می کردند و با وجود این که این مسافرتها اساس و رنگ مذهبی داشتند، مسافرتهای تفریحی و اجتماعی هم به حساب می آمدند.
در نیمه دوم سده سیزدهم، مارکوپولو مسیری از اروپا به به آسیا تعیین کرد. او در چین، پی به یک سیستم جاده ای بسیار عالی،که برای اولین بار در زمان سلطنت خانواده چو ساخته شده بود برد (۱۱۲۲-۱۲۲۱ قبل از میلاد). مارکوپولو کتاب خود را بر مبنای این سفر نوشت و این کتاب نخستین منبع اطلاعاتی غرب درباره زندگی شرق در آن دوران قرار گرفت. با اختراع چاپ، کتابها در این زمینه رونق بسیار یافت، برای نمونه کتاب سرجان مندویل به نام مسافرت در سال ۱۳۵۷ به چندین زبان منتشر شد، که شرح مسافرت به نقاط دور و نزدیک دنیا، حتی تا آسیای جنوب شرقی به تفصیل در آن آمده است .

همانگونه که در شکل زیر نشان داده می شود،برای به واقعیت پیوستن مساله ترک خدمت،نیاز به وجود مقدمات روانشناختی و رفتاری خاصی از جمله ((قصد خروج از کار و جستجوی شغل و سازمان دیگر و یا بروز فشارهای عصبی یا استرس)) است.این مقدمات تحت تاثیر دو عامل بسیار مهم (سهولت و راحتی ترک خدمت و تمایل فرد به خروج از کار و سازمان) می باشد.هر دو عامل سهولت و تمایل به ترک خدمت، تحت تاثیر عوامل متعددی است که مهمترین آن توانایی در کار و ماهیت شغل می باشد(ممی زاده،۱۳۸۱،ص۳۵).

عوامل موثر در تسهیل و تسریع ترک خدمت مانند خودیابی،کسب تجربه در بازار کار و غیره
مقدمات روانشناختی و رفتاری ترک خدمت مانند قصد خروج از کارو جستجوی شغل،استرس و غیره
سهولت ترک خدمت
توانایی مربوط به کار
ترک خدمت
تمایل به ترک خدمت
ماهیت کار و شغل (وضوح و تکراری بودن)
عوامل موثر در ایجاد تمایل به ترک خدمت مانند پاداشهای درونی و بیرونی،روابط بین کارکنان و غیره
شکل (۲-۵) نقش توانایی در فرایند ترک خدمت
۲-۱-۵) آثار و تبعات و مزایای تمایل به ترک خدمت
اغلب محققین مطالعات خود را با این فرض آغاز می کنند که ترک خدمت کارکنان، پدیده ای غیر کارکردی و نامطلوب است و باید تا حد امکان، آن را کاهش دهیم و از روند گسترش آن جلوگیری نماییم. اما باید اذعان داشت که ترک خدمت علاوه بر هزینه ها و زیانهایی که برای سازمان دارد، دارای یک سری مزایا و منافع نیز می باشد. که بطور خلاصه تعدادی از هر دو آنها را بر می شماریم:مضرات ترک خدمت کارکنان برای سازمان شامل،هزینه های لازم جهت کارمند یابی مجدد،آموزش افراد جدید و اجتماعی کردن آنها از یک سو و کاهش تولید،عملکرد و بهره وری سازمان یا شرکت تا زمانی که افراد تازه وارد مهارت و تجربه کافی در زمینه کار خویش به دست آورند، از سوی دیگر می باشد. مسائلی از قبیل ایجاد هماهنگی بین کارکنان جدید با گروه کاری و واحد سازمانی مربوطه نیز می تواند بر روحیه سایر کارکنان اثر منفی گذاشته و در صورت گسترش نرخ ترک خدمت در سازمان، به بی اعتباری آن منجر گردد (ممی زاده،۱۳۸۱،ص ۳۶).
هزینه ترک خدمت کارکنان:
هزینه هایی که به موجب کناره گیری کارکنان از سازمان به وجود می آید به دو دسته تقسیم می شوند(رجبی تربه بر،۱۳۸۶،ص۴۳).
۱-هزینه های مستقیم
۲-هزینه های غیر مستقیم
*هزینه های مستقیم
هزینه های مستقیمی که در اثر ترک خدمت کارکنان به وجود می آید شامل موارد زیر است:
-تفاوت هزینه های استخدام یک کارمند جدید با کل مبالغ پرداختی به کارمندی که کناره گیری کرده است.
-کل هزینه ای که در رابطه با بدست آوردن کارمند جدید صورت خواهد گرفت که شامل آگاهی و فرایند انتخاب خواهد بود.
-هزینه هایی که برای آموزش کارمند جدید انجام خواهد گرفت.
-هزینه هایی که برای فرایند اجتماعی کردن کارمند جدید صورت می پذیرد که شامل هزینه هایی در رابطه با تلاش های اضافی سرپرستان و همکاران برای هماهنگ کردن فرد جدید صورت می گیرد.
*هزینه های غیر مستقیم
کارمندی که شرکت را ترک می کند هزینه های غیر مستقیمی نیز برای شرکت یا سازمان خود دارد:
-پرداخت اضافه کاری به کارمند درون شرکت و یا پرداخت حقوق و مزایا به افرادی که از خارج جایگزین فرد بیرون رفته می شوند.
-ارزش مالی خسارات تولیدی و یا عدم رضایت مشتریان که در اثر قصور و کوتاهی برای تحویل محصولات یا خدمات بر طبق برنامه زمانبندی شده به وجود می آید،که بطور مستقیمی به ترک خدمت غیر کارکردی منجر می گردد.و این زیانها ادامه پیدا می کند تا هنگامیکه یک جانشینی یافت شود و در سطح کارمند قبلی به فعالیت بپردازد.
-از دیگر هزینه های غیر مستقیم ترک خدمت اثرات منفی احتمالی است که بر روحیه کارکنان شرکت ممکن است داشته باشد.بگونه ای که حتی ممکن است موجب ترک خدمت دیگر افراد نیز گردد)رجبی تربه بر،۱۳۸۶،ص۴۳).
همچنین هوم و گریفت و کاسیو هزینه‌ های ترک خدمت کارکنان را به شرح ذیل برشمردند:
۱- هزینه‌ های مربوط به پست بلاتصدی : شامل هزینه‌ های مربوط به مصاحبه خروج، هزینه‌ های اداری قطع حقوق و دستمزد و استعفا، هزینه دانش و مهارت از دست رفته.
۲- هزینه‌ های استخدام کارکنان جدید : شامل هزینه آگهی و پست، هزینه کارمندیابی (بررسی سوابق کاری، مصاحبه استخدامی، اجرای آزمون های استخدامی برای بررسی مهارت ها و استعداد ها) و هزینه ورود یک فرد جدید به سازمان (تشکیل پرونده استخدامی - اداری، صدور کارت شناسایی).
۳- هزینه‌ های آموزش : شامل هزینه معارفه و توجیه کارکنان تازه وارد، هزینه‌ های صرف شده برای آموزش مهارت های مورد نیاز (جزوات، کتاب ها، حق التدریس مدرسین)، حقوق و مزایای شاغل تازه وارد تازمانیکه برای کار آماده شود، هزینه ساعات صرف شده برای تعیین وظایف و تشریح کار به کارکنان تازه وارد.
۴- هزینه‌ های کاهش بهره وری : هزینه بهره وری پایین کارکنان تازه استخدام، هزینه اشتباهات احتمالی کارکنان تازه وارد، هزینه تکمیل طرح های در اختیار کارکنان کلیدی پس از استعفای آنان و هزینه کاهش بهره­وری واحدی (به نقل از پایگاه فرهنگی و هنری نور راسخون rasekhoon.net).
مزایای تمایل به ترک خدمت
در سالهای اخیر محققین به این نتیجه رسیده اند که وجود یک نرخ متعادل ترک خدمت در سازمان، می تواند اثرات مثبتی را برای آن سازمان در بر داشته باشد که می توان از جمله این اثرات به ((رهایی از دست افراد نالایق، ناشایست و ضعیف و فراهم شدن فرصتی برای جایگزینی افراد لایق تر،انتخاب افراد خلاق،نو اندیش و آموزش دیده و یا انتخاب افرادی با حقوق و مزایای کمتر و بهره گیری از افراد توانمدتر)) اشاره کرد
(ممی زاده،۱۳۸۱،صص۳۷-۳۶).
غفاری استانداردهای کاهش آسیبهای ناشی از خروج خدمت کارکنان را بشرح زیر بیان نموده است:
-انجام مصاحبه های ساختار یافته با فرد قبل از خروج خدمت و شناسایی دلایل خروج.
-مستندسازی تجارب افراد خصوصا دانش و تکنیکهای کاری منحصر به فرد.
-انتقال مهارت و قابلیت انجام کار به جانشین و سپس اجازه خروج.
-نحوه ارتباط تعاملی با فرد پس از ترک خدمت(غفاری،۱۳۸۹،ص۱۹).
۲-۱-۶) عوامل موثر بر تمایل به ترک خدمت
محققین در تبیین عواملی که موجب ترک خدمت می شود موارد متعددی را درنظر می گیرند. یکی از همین پژوهش ها با تقسیم بندی این عوامل به حوزه های اصلی جمعیت شناختی،اقتصادی، اجتماعی، روانی و ارائه ی عوامل فرعی برای هریک، روابط آن ها را با ترک خدمت مورد بررسی قرار داده است که در زیر و به طور خلاصه ارائه می شود:
۲-۱-۶-۱)متغیّرهای جمعیت شناختی:بین سن با ترک خدمت اختیاری رابطه منفی،تحصیلات رابطه مثبت و جنسیت رابطه خنثی وجود دارد(جزنی، ۱۳۷۵).
۲-۱-۶-۲)متغیّرهای اقتصادی : بین فرصتهای شغلی، فرصت های ارتقا و حقوق مناسب با میزان ترک خدمت رابطه منفی دارد (جزنی، ۱۳۷۵).
۲-۱-۶-۳)متغیّر های اجتماعی: بین غیبت و کاهش امنیت شغلی و حمایت اجتماعی با خروج خدمت اختیاری رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد) رودریک، ۲۰۰۰) هم چنین بین سنگینی کار و واجد شرایط شغل نبودن با ترک خدمت رابطه مثبت نشان داده است.
یکی از دلایل اصلی استعفای کارکنان این است که فکر می کنند که آن ها خوب مدیریت ورهبری نمی شوند، یا با آن ها منصفانه رفتار نمی کنند، یا این که به آن ها زور می گویند)آرمسترانگ، ۱۳۸۱). کار کردن برای کسانی که یکی از خصائص شش گانه ی ایمان راسخ، سرشت و منش، مراقبت و توجه، شهامت، خویشتنداری،لیاقت را نداشته باشند،از دید نخبگان چنگی به دل نمی زند چه برسد به پیروی از آن­ها) امینی، ۱۳۷۸).
۲-۱-۶-۴)متغیّر و عوامل روانی: عوامل روانی در مقایسه با عوامل اقتصادی، بر ارزیابی آگاهانه ی کارکنان متمرکز است. میزان تمایل به خروج کارکنان با میزان برآورده شدن انتظارات رابطه منفی دارد.علاوه بر عوامل فوق الذکر، موارد دیگرعلل ترک خدمت عبارتست از نارضایتی از شغل،بی خبری از نتیجه ی عملکرد،فقدان فرصت های آموزش،عدم امکان توسعه ی شغلی، فقدان انسجام گروهی،انتظارات غیر واقعی (رابینز۱۳۸۱) بی تعهدی و نارضایتی از مدیران (فرهنگی، ۱۳۸۴) استرس شغلی و جوّ ارزشی سازمان به عنوان متغیّر واسط(مارتز، ۲۰۰۴).

۷) اهرم مالی در شرکت‌های نمونه به‌طور نسبی اقلاً ۰۲/۰ و حداکثر برابر ۱۶/۱ بوده است. مقدار متوسط آن در بین شرکت‌ها ۶۰۴/۰ با انحراف معیار ۱۸۲/۰ بوده است.
با عنایت به اینکه به‌تبع تحقیقات مرتبط یا مشابه از روش رگرسیون خطی مرکب و تحلیل پنلی جهت تعیین ارتباط بین متغیرها استفاده شده است، در ابتدا پیش‌فرض‌های استفاده از این روش مورد آزمون قرار گرفت. تحلیل پیش‌فرض‌ها نشان داد که:
۱) بر مبنای آزمون کولموگروف اسمیرنوف توزیع متغیر وابسته به جهت استفاده از تبدیل لگاریتمی متغیر وابسته نتایج حاکی از نرمال بودن توزیع متغیر یادشده بود. نتایج آزمون مشابهتاً در مورد کلیه متغیرهای مستقل پس از تبدیل لگاریتمی پیش‌فرض نرمال بودن توزیع متغیرها برقرار شد.
۲) آزمون نرمال بودن باقی‌مانده‌های روابط برآوردی با آماره دوربین واتسون انجام پذیرفته که مقدار آن در مورد رابطه برآوردی بین برابر ۵۹/۱ بوده که به جهت قرار گرفتن آن در محدوده بین ۱٫۵ تا ۲٫۵، فرض نرمال بودن توزیع باقی‌مانده‌ها پذیرفته شد.
۳) استقلال خطی متغیرهای مستقل یا فرض جمع‌پذیری با بهره گرفتن از تحلیل همبستگی پیرسون صورت گرفت. به سمت صفر میل کردن ضرایب همبستگی خطی بین متغیرهای مستقل امکان پذیرش فرض استقلال خطی متغیرهای مستقل نسبت به یکدیگر را موردحمایت قرار داد.
۴) آزمون ثبات یا همسانی واریانس‌ها به‌عنوان عامل تجانس بین داده‌ها بر مبنای آزمون وایت صورت گرفته و فرض صفر مبنی بر همسانی و همگنی واریانس‌ها با توجه به سطح معنی‌دار پذیرفته شد.
۵) آزمون پیش‌فرض‌های تحلیل داده‌های تابلویی که با معیار چاو و هاسمن صورت گرفت، نشان داد که با اطمینان ۹۹ درصد استفاده از تحلیل پانلی با اثرات ثابت می‌توان استفاده کرد و نیازی به استفاده از رگرسیون مقطعی به ازای هریک از سال‌های عملکردی نمی‌باشد.
در ادامه با عنایت به برقراری پیش‌فرض‌ها، از رگرسیون خطی مرکب و تحلیل داده‌های تابلویی یا Data Panel جهت تعیین رابطه بین ریسک سیستماتیک شرکت، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شد.
با توجه به پشتوانه نظری و پیشینه تحقیق، رابطه پیش‌فرض خطی پارامتریک تعریف شده در مدل مفهومی و مدل تحقیق که به‌صورت ذیل تعریف شده بود:
+ + R=α +
تحلیل ارتباط بین متغیرها به‌صورت زیر بود:
۱) رابطه بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت: بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت می‌باشد، برابر با ۰۴۴/۰ و کمتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H₀ مبنی بر فقدان رابطه خطی بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت در جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H₁ مبنی بر وجود رابطه خطی بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت پذیرفته می شود.
۲) رابطه بین نوسانات سرمایه شرکت و ریسک شرکت: بین نوسانات سرمایه شرکت در شرکت‌های نمونه تصادفی و میزان ریسک شرکت رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت می‌باشد، برابر با ۹۴۵/۰ و بیشتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H₀ مبنی بر فقدان رابطه خطی بین نوسانات سرمایه شرکت و ریسک شرکت در جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران تأیید شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H₁ مبنی بر وجود رابطه خطی بین نو نوسانات سرمایه شرکت و ریسک شرکت رد شده است.
۳) رابطه بین کارایی بازار سهام و ریسک شرکت: بین میزان کارایی بازار در شرکت‌های نمونه تصادفی و میزان ریسک شرکت رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت می‌باشد، برابر با ۰۳۷/۰ و کمتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H₀ مبنی بر فقدان رابطه خطی بین کارایی بازار با میزان ریسک شرکت در جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H₁ مبنی بر وجود رابطه خطی بین کارایی بازار و میزان ریسک شرکت پذیرفته می شود.
۴) رابطه بین کارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت و ریسک شرکت: بین میزان کارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت در شرکت‌های نمونه تصادفی و میزان ریسک شرکت رابطه معکوسی وجود داشته است. سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت می‌باشد، برابر با ۰۴۱/۰ و کمتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H₀ مبنی بر فقدان رابطه خطی بین کارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت با میزان ریسک شرکت در جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H₁ مبنی بر وجود رابطه خطی بین کارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت و میزان ریسک شرکت پذیرفته می شود.
۵) رابطه بین اهرم مالی و ریسک شرکت: بین اهرم مالی در شرکت‌های نمونه تصادفی و میزان ریسک شرکت رابطه معکوسی وجود داشته است. سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت می‌باشد، برابر با ۳۳۳/۰ و بیشتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H₀ مبنی بر فقدان رابطه خطی بین اهرم مالی با ریسک شرکت در جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران تأیید شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H₁ مبنی بر وجود رابطه خطی بین اهرم مالی با ریسک شرکت رد ‌شده است.
۶) رابطه بین اندازه شرکت و ریسک شرکت: بین اندازه شرکت در شرکت‌های نمونه تصادفی و میزان ریسک شرکت رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت می‌باشد، برابر با ۰٫۰۱۲ و کمتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H₀ مبنی بر فقدان رابطه خطی بین اندازه شرکت با میزان ریسک شرکت در جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H₁ مبنی بر وجود رابطه خطی بین اندازه شرکت با میزان ریسک شرکت پذیرفته می شود.
اعتبار سنجی رابطه برآوردی نشان داد که ضریب تعیین برابر ۵۶۰/۰ بوده و مقدار تعدیل‌شده آن در حالت استاندارد یا حذف عرض از مبدأ برابر ۴۵۵/۰ می‌باشد که نشان می‌دهد بیش از ۴۵ تا ۵۵ درصد از تغییرات متقابل بین متغیرهای مستقل و تابعی توسط رابطه برآوردی به کمک رگرسیون خطی مرکب به روش داده‌های تابلویی بیان‌شده است. به جهت میل کردن ضریب تعیین برآوردی به عدد نیم، می‌توان نتیجه گرفت که ” رابطه خطی در حد متوسط “بین متغیر وابسته ریسک شرکت با متغیرهای مستقل وجود داشته است.
در ادامه بر مبنای آزمون تی استیودنت، امکان تعمیم روابط برآوردی بین متغیرها به کل جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورسی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که:
۱) در همه موارد سطح معنی‌دار متناظر با آماره تی استیودنت کمتر از یک درصد بوده و در نتیجه فرض صفر رد شده است. به عبارتی رابطه خطی در حد متوسط برآوردی به کمک رگرسیون خطی مرکب در تعمیم به جامعه معنی‌دار نبوده و در سطح ۹۹ درصد به جامعه آماری قابلیت تعمیم داشته است.
۲) آزمون فیشر نیز به ازای کل رابطه ریاضی نتایجی هم سو با نتایج آزمون تی استیودنت بوده و وجود رابطه خطی بین ریسک شرکت با اقلاً یکی از متغیرهای مستقل را موردحمایت قرار داد.
درنهایت با توجه به سمت نیم میل کردن ضریب تعیین و امکان تعمیم رابطه در حد متوسط خطی بین متغیرها به جامعه آماری بر مبنای نتایج آزمون تی استیودنت و آزمون فیشر از طرف دیگر، ارتباط بین ریسک شرکت با اقلاً یکی از متغیرهای مستقل موردپذیرش قرار گرفت.
در تحقیقی مشابه پانوس و همکاران (۲۰۱۴) در پژوهش خود به بررسی رابطه بین ریسک سیستماتیک شرکت، عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار پرداختند، آنان با بررسی سرمایه‌گذاری حدود ۴۰۰۰۰۰ نفر، دریافتند که سرمایه‌گذاری در سهام عادی سرمایه‌گذاران در حدود ۵۰ درصد بیشتر از مقدار رایج رخ می‌دهد. سهام شرکت‌های تازه تأسیس حدود ۲۵ درصد پایین‌تر از قیمت به فروش می‌رسد و بازده دارایی‌های این نوع شرکت حدود ۱۵ درصد پایین‌تر است. از دیگر نتایج این پژوهش حاکی از کارایی بازار و عدم رفتار توده‌وار می‌باشد. که از پاره‌ای جهات با پژوهش حاضر سازگار می‌باشد در تحقیق حاضر نیز، بین کارایی بازار و ریسک شرکت، رابطه‌ی معناداری یافت شد.
روبرت و چی چنگ چیو (۲۰۰۷) نیز در مقاله مبنی بر رابطه بین ریسک سیستماتیک و متغیرهای حسابداری بر مبنای نتایج تحلیلی اظهارمی کند که عامل تعیین‌کننده ریسک سیستماتیک شامل سود حسابداری، رشد فروش، ارزش دفتری، سود سهام، درجه اهرم عملیاتی (DOL)، درجه اهرم مالی (DFL)، بازده بازار و ریسک بی‌خطر می‌باشد که به نتایجی دست پیداکرده که یکی از آن‌ها بیانگر این مطلب است که برای یک واحد اقتصادی با مثبت بودن درآمدهای سال قبل و نرخ فروش سال جاری، اگر تأثیر مرکب ارزش دفتری جاری، سود سهام و درآمدهای آن روی قیمت سهام مثبت باشد، سپس DTL که از DFL و DOL نتیجه می‌شود یک تأثیر مثبت روی ریسک سیستماتیک دارد. که از پاره‌ای جهات با پژوهش حاضر مطابقت دارد.

نتیجه‌گیری
در این پژوهش، در راستای ارزیابی رابطه بین عملکرد، نوسانات سرمایه و کارایی بازار سهام شرکت‌ها، کارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت با ریسک شرکت شرکت‌ها،۱۱۰ شرکت در بین شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب و داده‌های مالی آن‌ها، جمع‌ آوری‌شده است.
بر اساس فرضیه‌های فرعی اقداماتی به شرح زیر انجام‌شده است:
بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه مستقیم وجود دارد.
پس از ارزیابی پیش‌فرض‌های رگرسیون خطی مرکب از این روش مبتنی بر تحلیل داده‌های تابلویی، جهت تعیین ارتباط بین متغیرها استفاده شد. ضرایب برآوردی این متغیرها تماماً مثبت بوده و درنتیجه مشخص شد که به ازای هریک از این سنجه‌ها ارتباط بین متغیرها مستقیم و تغییرات متغیرهای مستقل و وابسته هم سو می‌باشد. ضریب تعیین متناظر بین ۴۵ تا ۵۵ درصد تغییرات را بیان کرده و لذا رابطه برآوردی خطی بین متغیرها از توضیح دهندگی در حد متوسطی برخوردار بود. بر مبنای علامت مثبت شیب عملکرد شرکت، طی برآوردهای رگرسیونی می‌توان نتیجه گرفت که:
“بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت رابطه مستقیمی وجود داشته است.” سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت می‌باشد، برابر با ۰۴۴/۰ و کمتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H₀ مبنی بر فقدان رابطه خطی بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت در جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H₁ مبنی بر وجود رابطه خطی بین عملکرد شرکت و ریسک شرکت پذیرفته می شود.
۲- بین نوسانات سرمایه شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه مستقیم وجود دارد.
پس از ارزیابی پیش‌فرض‌های رگرسیون خطی مرکب از این روش مبتنی بر تحلیل داده‌های تابلویی، جهت تعیین ارتباط بین متغیرها استفاده شد. ضرایب برآوردی این متغیرها تماماً مثبت بوده و درنتیجه مشخص شد که به ازای هریک از این سنجه‌ها ارتباط بین متغیرها مستقیم و تغییرات متغیرهای مستقل و وابسته هم سو می‌باشد. ضریب تعیین متناظر بین ۴۵ تا ۵۵ درصد تغییرات را بیان کرده و لذا رابطه برآوردی خطی بین متغیرها از توضیح دهندگی در حد متوسطی برخوردار بود. بر مبنای علامت مثبت شیب نوسانات سرمایه شرکت، طی برآوردهای رگرسیونی می‌توان نتیجه گرفت که:
“بین نوسانات سرمایه شرکت در شرکت‌های نمونه تصادفی و میزان ریسک شرکت رابطه مستقیمی وجود داشته است.” سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت می‌باشد، برابر با ۹۴۵/۰ و بیشتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H₀ مبنی بر فقدان رابطه خطی بین نوسانات سرمایه شرکت و ریسک شرکت در جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران تأیید شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H₁ مبنی بر وجود رابطه خطی بین نو نوسانات سرمایه شرکت و ریسک شرکت رد شده است.
۳- بین کارایی بازار سهام شرکت و ریسک شرکت‌ها در شرکت‌های قلمرو تحقیق رابطه مستقیم وجود دارد.
پس از ارزیابی پیش‌فرض‌های رگرسیون خطی مرکب از این روش مبتنی بر تحلیل داده‌های تابلویی، جهت تعیین ارتباط بین متغیرها استفاده شد. ضرایب برآوردی این متغیرها تماماً مثبت بوده و درنتیجه مشخص شد که به ازای هریک از این سنجه‌ها ارتباط بین متغیرها مستقیم و تغییرات متغیرهای مستقل و وابسته هم سو می‌باشد. ضریب تعیین متناظر بین ۴۵ تا ۵۵ درصد تغییرات را بیان کرده و لذا رابطه برآوردی خطی بین متغیرها از توضیح دهندگی در حد متوسطی برخوردار بود. بر مبنای علامت مثبت شیب میزان کارایی بازار، طی برآوردهای رگرسیونی می‌توان نتیجه گرفت که:
بین میزان کارایی بازار در شرکت‌های نمونه تصادفی و میزان ریسک شرکت رابطه مستقیمی وجود داشته است. سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تی استیودنت می‌باشد، برابر با ۰۳۷/۰ و کمتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H₀ مبنی بر فقدان رابطه خطی بین کارایی بازار با میزان ریسک شرکت در جامعه آماری یا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران رد شده است. به عبارتی در سطح ۹۵ درصد اطمینان فرض H₁ مبنی بر وجود رابطه خطی بین کارایی بازار و میزان ریسک شرکت پذیرفته می شود.

۸۶۴/۰

سؤال ۴

۸۶۲/۰

سؤال ۱۵

۸۷۰/۰

سؤال ۵

۸۶۱/۰

سؤال ۱۶

۸۶۱/۰

سؤال ۶

۸۶۶/۰

سؤال ۱۷

۸۶۴/۰

سؤال ۷

۸۶۲/۰

سؤال ۱۸

۸۶۵/۰

سؤال ۸

۸۵۸/۰

سؤال ۱۹

۸۶۱/۰

سؤال ۹

۸۵۸/۰

سؤال ۱۰

۳ ـ ۹ روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها
۳ ـ ۹ ـ ۱ روش های آماری
روش توصیفی: عمدتاً از روش های محاسبه ی میانگین (نسبت)، واریانس و استفاده از جداول تلخیص و طبقه بندی نمودارهای گرافیکی (نمودارهای میله ای، دایره ای و … ) استفاده شده است.
۳ ـ ۹ ـ ۲ سایر روش ها
رتبه بندی عوامل با بهره گرفتن از تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) یکی از معروف ترین فنون تصمیم گیری چند منظوره است که اولین بار توسط توماس. ال. ساعتی عراقی الاصل در دهه ۱۹۷۰ ابداع گردید. این روش در هنگامی که عمل تصمیم گیری با چند گزینه رقیب و معیار تصمیم گیری روبرو است می تواند استفاده گردد. معیارهای مطرح شده می توانند کمی و کیفی باشند. اساس این روش تصمیم گیری بر مقایسات زوجی نهفته است. تصمیم گیرنده با فراهم آوردن درخت سلسله مراتب تصمیم، آغاز می کند. درخت سلسله مراتب تصمیم، عوامل مورد مقایسه و گزینه های رقیب مورد ارزیابی در تصمیم را نشان می دهد. سپس یک سری مقایسات زوجی انجام می گیرد. این مقایسات وزن هر یک از فاکتورها را در راستای گزینه های رقیب مشخص می سازد. در نهایت منطق AHP به گونه ای ماتریس های حاصل از مقایسات زوجی را با همدیگر تلفیق می سازد که تصمیم بهینه حاصل آید (آذر ع، معماریانی ع. ۱۳۷۴، ۲۲). هم اکنون کاربرد AHP بیشتر در تصمیم گیری سیستم های اقتصادی- اجتماعی از تخصیص منابع، ارزیابی عملکرد، تعیین توالی کار و سایر موارد می باشد.
تکنیک AHP گروهی
ملاحظه شد که مقایسات زوجی به ازای هر تابلو توسط تصمیم گیرنده (DM)^[31] انجام می پذیرد، لیکن ممکن است در یک تصمیم گیری به جای یک DM دارای چندین DM باشیم، در چنین حالتی تمامی نظرها می باید در هر تابلو ملحوظ گردد. در این موارد از تصمیم گیری گروهی می توان از میانگین هندسی برای عناصر ماتریس طبق رابطه (۳ ـ ۲) استفاده نمود:

(۳ ـ ۲)
چنانچه هر DM با توجه به تخصص و مسولیتش لازم باشد تا تأثیر بیشتری بر آراء داشته باشد، وزن (wl) به نظرات وی اختصاص داده می شود، که نتیجتاً از رابطه (۳ ـ ۳) استفاده می گردد:
(۳ ـ ۳)
نظرات DM های مختلف بهتر است زمانی وارد محاسبات گروهی گردد که نرخ سازگاری نظرات هر DM کمتر از ۰٫۱ باشد. از طرف دیگر، تلاش از طریق مباحثات گروهی باید در جهت نزدیک ساختن نظرات DM های مختلف به یکدیگر بوده، بدان مفهوم که باید از عدم توافقات زیاد در بین نظرات مختلف جلوگیری شود. در غیر این صورت بهتر است ساختار رده ای موجود از مسأله عمیق تر شده و به منظور درک بهتر جزئیات رده های مختلف نیز بیشتر شکافته شوند، در غیر این صورت ادغام نظرات DM ها با تعارضات زیاد خالی از اشکال نخواهد بود (اصغر پور، ۱۳۷۷، ۳۰۸ - ۳۰۶).