از آغاز قرن اخیر، هیچ کشوری بدون توسعه در مؤسسات آموزشی و مدیران آموزشی تحصیل کرده و مجرب، مراحل توسعه و پیشرفت را طی نکرده است. بنابراین، با افزایش تعداد دانش‌آموزان در سطوح مختلف آموزشی، تأسیس مدارس و مراکز آموزشی جدید، استخدام معلمان بیشتر و سرمایه‌گذاری بیشتر، ضرورت یافته است. از سوی دیگر، ضرورت در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری، بهبود کیفی و ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی برای همگان، نقش خطیر مدیریت نظام آموزشی را بارزتر ساخته است.بنابراین در این پژوهش به بررسی میزان آگاهی مدیران از اهداف مدیریت آموزشی و ارتباط آن با موفقیت شغلی آنها می پردازیم.

در فصل اول کلیات پژوهش که شامل بیان مساله، اهداف و اهمیت و ضرورت پژوهش می باشد بررسی خواهد شد. در فصل دوم، مبانی نظری تحقیق مطرح شده است. ابتدا تعاریف، تئوری ها و مدل های نظریه پردازان معروف جهان معرفی شدند. سپس مطالعات و تحقیقات انجام شده پیرامون هر دو متغیر پژوهش در ایران و جهان نیز عنوان و مورد بررسی قرار گرفته اند و در نهایت به جمع بندی مطالب ذکر شده و ارائه چارچوب نظری تحقیق پرداخته شده است. در فصل سوم روش شناسی تحقیق مطرح و اشاره شده است، درفصل چهارم داده های جمع آوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در فصل پنجم به خلاصه فصول، بحث و نتیجه گیری و بیان محدودیتهای تحقیق و همچنین پیشنهادات برای تحقیقات بعدی پرداخته شده است.

۱-۲- بیان مسأله

امروزه در تمام سازمان ها بر وجود مدیریت و اهمیت آن تأکید فراوان می شود، زیرا وظیفه مهم و خطیر مدیر، رساندن سازمان به اهدافش می باشد. به عبارت دیگر هر سازمانی دارای اهدافی است که به خاطر آن تشکیل می گردد و مدیریت است که باید تلاش کند به این اهداف دست یابد. اهمیت مدیریت در نظام هایِ آموزش و پرورش دو چندان میشود وقتی بدانیم این نظام ها هر ساله بودجه های کلان جوامع را به خود اختصاص می دهند، با تعداد بسیار زیادی از دانش آموزان، معلمان، والدین و… در ارتباطند و اکثر مردم به نوعی از آنها انتظار دارند (علاقه بند ۱۳۸۰، ۱۰). نقش خطیر و مهم مدیریت آموزشی در کشورهای در حال توسعه کاملاً قابل مشاهده است، زیرا با اینکه نرخ سواد در این کشورها از ۲۵% به ۷۵% افزایش پیدا کرده است اما در مقایسه با کشورهای توسعه یافته که تقریباً همه افراد این جوامع آموزش متوسطه را دریافت می کنند و ۳/۱ تا ۲/۱ آن ها به نوعی از آموزش بعد از متوسطه بهره مند میشوند، هنوز بسیار فاصله دارند (سوآرز و اوین^[۲] ۲۰۰۴، ۲۳۸). هدف کلی آموزش و پرورش در هر جامعه‌ای این است که هر فرد را طبق الگوی ارزش‌های فرهنگی، سیاسی، دینی و اجتماعی خود تربیت کرده و انسانی متناسب تحویل جامعه دهد. اهداف آموزش و پرورش سه نقش مهم در مدیریت آموزشی ایفا می‌کنند: اولا به فراگرد آموزش و پرورش جهت می‌دهند، ثانیا انگیزه‌ی حرکت و فعالیت را به وجود می‌آورند و ثالثا ملاک‌های کنترل و ارزشیابی فعالیت‌های آموزشی را ایجاد می‌نمایند (جهانیان ۱۳۸۷، ۱۴۱). مدیریت آموزشی، باید قبل از هر چیز اهداف آموزش و پرورش را به خوبی شناخته و آنها را مورد بررسی قرار دهد و به‌کار بندد که برخی از آنها عبارتند از:

• • کمک به افراد سازمان آموزشی برای رسیدن به اهداف آموزش و پرورش

• • راهنمایی اعضای سازمان برای تشخیص و درک بهتر هدف‌ها

• • راهنمایی، همکاری، کمک، تقویت و حمایت از اعضای سازمان آموزشی

• • مشارکت افراد در تصمیم‌گیری و تبادل نظر آنها و ایجاد مسئولیت‌های مشترک در سازمان آموزشی

• • ایجاد روابط انسانی مطلوب و احترام متقابل بین مدیر و اعضای سازمان آموزشی

• • شناخت نیازها و حل مشکلات دانش‌آموزان به منظور دستیابی به اهداف آموزشی

• • توجه به تفاوت‌های فردی و کمک به کشف و بروز استعدادهای دانش‌آموزان

• • کمک و یاری به بهبود و اصلاح فرایند آموزش و پرورش

• • فراهم نمودن امکانات و زمینه مساعد برای بروز خلاقیت و ابتکار، به منظور رشد و بلوغ فکری اعضای سازمان

• • ایجاد هماهنگی بین منابع و فعالیت‌های سازمان آموزشی (قرائیمقدم ۱۳۷۵، ۳۳).

موفقیت شغلی به عنوان نتایج یا پیشرفتهای مثبت روانی مربوط به کارمی باشد که فرد به عنوان نتیجه تجربه کاری دارد (سیبرت و دیگران^[۳] ۱۹۹۹، ۴۵). به نظر میرسد موفقیت شغلی دارای دو جزء عینی و ذهنی باشد. شاخص های عینی موفقیت شغلی شامل کل خسارت، تشویقات و موفقیتهای ملموس می باشد. شاخص های ذهنی موفقیت شغلی شامل دیدگاه افراد درباره شغل و پیشرفتهای شغلی می باشد. قاضی (۱۳۷۳) شاخصهای موفقیت شغلی را، دستیابی به اهداف شغلی مورد انتظار، لذت بردن از شغل، امنیت شغلی، برخورداری از سرگرمی وفعالیتهای جنبی، رضایت شغلی، امکانات رفاهی، روابط خوب انسانی و حقوق و پاداش مکفی عنوان می کند .
تحقیقات نشان می دهد که انواع مختلفی از عوامل فردی و مهم سازمانی وجود دارند که بر روی موفقیت شغلی تاثیر می گذارند (کارتمل^[۴]۲۰۰۴، ۳۷). موفقیت شغلی به عواملی همچون شخصیت، آموزش، جنسیت، داشتن مشاور و ترفندهای کاری وابسته است، ویژگیهای فردی از قبیل سن، جنسیت و وضعیت تاهل و ویژگیهای سازمانی از قبیل کار منابع انسانی، استراتژیهای توسعه، اندازه سازمان و غیره برروی موفقیت شغلی تاثیر می گذارند. بین شخصیت کنش گرایانه و موفقیت شغلی نیز رابطه وجود دارد (کرانت^[۵]۲۰۰۰، ۷۰). در نهایت با توجه به ضرورت شناخت میزان آگاهی مدیران از مدیریت آموزشی، این پژوهش به دنبال یافتن پاسخی به این سوال است که آیا میزان آگاهی مدیران از اهداف مدیریت آموزشی با موفقیت شغلی آنان در ارتباط است؟

۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق

امروزه، عصر مدیریت و رهبری است و موفقیت نهادها و سازمان‌ها تا حد زیادی به کارآیی و اثربخشی مدیریت بستگی دارد (میرکمالی ۱۳۸۷، ۱۵). ساخت نظام آموزشی هر کشوری دربرگیرنده‌ی مجموعه‌ای از نیازهای سازمان‌های رسمی آن کشور بوده و عملکرد نظام آموزش و پرورش که مدیران آموزشی اداره آن را بر عهده دارند، نه تنها از نظر پیشرفت اقتصادی و اجتماعی مهم است، بلکه از نظر تأثیری که بر تحرک شغلی و انتظارات دارد، از اهمیت تعیین‌کننده‌ای برخوردار است. همچنین آموزش و پرورش، بهترین وسیله، برای ایجاد تغییر ارزش‌ها و رفتارها به‌شمار رفته و باعث می شود که افراد، به تناسب استعداد و رغبتی که دارند برای انجام خدمت‌های اجتماعی و اقتصادی و کسب مشاغل و در نتیجه آسایش فردی مهیا شوند. از اینرو، از آغاز قرن اخیر، هیچ کشوری بدون توسعه در مؤسسات آموزشی و مدیران آموزشی تحصیل کرده و مجرب، مراحل توسعه و پیشرفت را طی نکرده است.
بنابراین، با افزایش تعداد دانش‌آموزان در سطوح مختلف آموزشی، تأسیس مدارس و مراکز آموزشی جدید، استخدام معلمان بیشتر و سرمایه‌گذاری بیشتر، ضرورت یافته است. از سوی دیگر، ضرورت در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری، بهبود کیفی و ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی برای همگان، نقش خطیر مدیریت نظام آموزشی را بارزتر ساخته است (جهانیان ۱۳۸۷، ۲۳).
همچنین از بین انواع مدیریت، مدیریت بر سازمانهای آموزش و پرورش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نقش استراتژیک دارد. زیرا تمام اهداف و عوامل این سازمانها انسانی است. اگر سازمانهای دیگر جامعه در ایفای وظایف و رسالت خود کوتاهی کنند و به اهداف موردنظر دست نیابند، نتیجه ی آن مستقیماً عاید گروه یا سازمانی است که با آن سر و کار دارند. اما اگر سازمان آموزش و پرورش و مدیران آن از ماهیت کار غافل باشند. حاصل کارشان در ابعاد اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی متوجه جامعه خواهد شد و در رشد و توسعه ی جامعه و یا افت و انحطاط آن سهم مؤثری خواهد داشت. بنابراین مسئولیت یک مدیر بسیار سنگین است و باید با اهداف و وظایف اساسی و مهارتهای لازم مدیریت آشنا باشد.
با انجام این تحقیق می توان وضعیت موجود آگاهی مدیران از اهداف مدیریت آموزشی و موفقیت شغلی آنها را شناخت و برنامه ریزی لازم برای افزایش این ویژگی را طراحی و اجرا نمود.
با انجام این پژوهش ها می توان به تربیت مدیرانی کار آمد کمک نمود روشن است که با تربیت مدیران شایسته برای سازمانهای آموزشی می‌توان کیفیت حرفه‌های موجود در جامعه را رشد داد. در صورت انتخاب مدیران نالایق در مراکز آموزشی باید سقوط کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش را شاهد بود.
همچنین با بهره گیری از نتایج این تحقیق وضعیت آگاهی از مدیریت آموزشی و موفقیت شغلی شناسایی می گردد و میتوان ضمن شناسایی متغیرهای موثر و تحمیل کننده بر آن، اقداماتی را برای بهبود آنها انجام داد.

۱-۴- اهداف پژوهش

۱-۴-۱ هدف اصلی پژوهش

بررسی میزان آگاهی مدیران مقطع متوسطه از اهداف مدیریت آموزشی و ارتباط آن با موفقیت شغلی آنها

۱-۴-۲ اهداف ویژه

میزان آگاهی مدیران از اهداف مدیریت آموزشی
تعیین رابطه آگاهی مدیران از هدف راهنمایی اعضای سازمان برای تشخیص و درک بهتر هدف‌ها با موفقیت شغلی آنها
تعیین رابطه آگاهی مدیران از هدف حمایت از اعضای سازمان آموزشی با موفقیت شغلی آنها
تعیین رابطه آگاهی مدیران از هدف مشارکت افراد در تصمیم‌گیری با موفقیت شغلی آنها
تعیین رابطه آگاهی مدیران از هدف ایجاد روابط انسانی مطلوب و احترام متقابل با موفقیت شغلی آنها
تعیین رابطه آگاهی مدیران از هدف شناخت نیازها و حل مشکلات دانش‌آموزان با موفقیت شغلی آنها
تعیین رابطه آگاهی مدیران از هدف کمک به کشف و بروز استعدادهای دانش‌آموزان با موفقیت شغلی آنها
تعیین رابطه آگاهی مدیران از هدف کمک و یاری به بهبود و اصلاح فرایند آموزش و پرورش با موفقیت شغلی آنها
تعیین رابطه آگاهی مدیران از هدف فراهم نمودن امکانات برای بروز خلاقیت و ابتکار با موفقیت شغلی آنها
تعیین رابطه آگاهی مدیران از هدف ایجاد هماهنگی بین منابع و فعالیت‌های سازمان آموزشی با موفقیت شغلی آنها
تعیین سهم آگاهی مدیران از اهداف مدیریت آموزشی در پیش بینی موفقیت شغلی آنها

۱-۵- سوالات پژوهش

چه میزان مدیران از اهداف مدیریت آموزشی آگاهی دارند؟
آیا بین آگاهی مدیران از هدف راهنمایی اعضای سازمان برای تشخیص و درک بهتر هدف‌هابا موفقیت شغلی آنها رابطه معنی داری وجود دارد؟
آیا بین آگاهی مدیران از هدف حمایت از اعضای سازمان آموزشی با موفقیت شغلی آنها رابطه معنی داری وجود دارد؟
آیا بین آگاهی مدیران از هدف مشارکت افراد در تصمیم‌گیری با موفقیت شغلی آنها رابطه معنی داری وجود دارد؟
آیا بین آگاهی مدیران از هدف ایجاد روابط انسانی مطلوب و احترام متقابل با موفقیت شغلی آنها رابطه معنی داری وجود دارد؟
آیا بین آگاهی مدیران از هدف شناخت نیازها و حل مشکلات دانش‌آموزان با موفقیت شغلی آنها رابطه معنی داری وجود دارد؟