در سال ۱۹۸۷، قانون مربوط به اعطای جایزه کیفیت به عنوان یکی از تدابیری که در افزایش کیفیت نقش موثری ایفا می­ کند، به تصویب کنگره امریکا رسید و برای نگهداشت خاطره “مالکم بالدریج"، وزیر بازرگانی متوفای آمریکا که توجه خاصی به احیای صنایع آمریکا ابراز می­کرد، جایزه بالدریج نام گرفت. این جایزه به منظور افزایش آگاهی درباره کیفیت، شناخت ویژگی­های مورد نیاز جهت کیفیت برتر و اشاعه اطلاعات درباره استراتژی­ های موفق مربوط به کیفیت بوجود آمد. یکی از معیارهای مهم در مدل بالدریج، تمرکز بر منابع انسانی می­باشد.

در مدل بالدریج، حوزه منابع انسانی بر سه محور کلیدی زیر تاکید دارد:
۱- نظام­های کاری شامل: الف) نظام مدیریت عملکرد ب) سازمان و مدیریت کار پ) استخدام و پیشرفت شغلی
در این محور، بحث می­ شود چگونه کار و مشاغل، جبران خدمات، توسعه مسیر پیشرفت شغلی و رویه­های مرتبط با نیروی کار، کارکنان و سازمان را برای دستیابی به عملکرد عالی قادر می­سازند.
وجوه مشخصه کار با عملکرد عالی عبارتند از انعطاف­پذیری، نوآوری، تسهیم مهارت و دانش، همسویی با اهداف سازمانی، تمرکز بر مشتری، پاسخ سریع به تغییر نیازهای کسب و کار و نیازمندی­های بازار کار.
تمرکز این موضوع روی نیروی کار توانا به منظور دستیابی به عملکرد عالی است. علاوه بر کارکنان توانمند و طراحی مناسب نظام­های کاری، کار با عملکرد عالی مستلزم آموزش و تحصیلات تکمیلی دائمی و همچنین نظام­های اطلاعاتی مناسب است.
عوامل کار و شغل شامل ساده­سازی، طبقه ­بندی مشاغل، آموزش میان­ وظیفه ­ای، چرخش شغلی، استفاده از تیم­های کاری(برای مثال، تیم خود گردان) و تغییرات در طرح، جا و مکان کار می­ شود. به علاوه، ارتباطات موثر در میان واحدهای کاری برای تضمین تمرکز بر نیازمندی­های مشتری و ایجاد اعتماد، تسهیم دانش و احترام اهمیت دارد.
۲- یادگیری و انگیزش شامل: الف) تحصیلات، آموزش و توسعه ب) انگیزش و توسعه مسیر پیشرفت شغلی
در این حوزه، بحث می­ شود که چگونه برنامه ­های تحصیلی، آموزشی و توسعه مسیر پیشرفت شغلی کارکنان از نیل به اهداف کل سازمان و مشارکت در دستیابی به عملکرد عالی حمایت می­ کنند. همچنین، چگونه تحصیل، آموزش و توسعه پیشرفت شغلی، سازنده دانش، مهارت ­ها و توانایی­های کارکنان است.
با توجه به ماهیت کار یک سازمان، مسئولیت­های کارکنان و مرحله توسعه سازمانی و فردی، ممکن است نیازهای تحصیلی و آموزشی خیلی تفاوت کند. این نیازها ممکن است شامل کسب مهارت­ های تسهیم دانش، ارتباطات، کار تیمی و حل مساله، تحلیل داده ­ها، تامین نیازمندی­های مشتری، تجزیه و تحلیل و ساده­سازی فرایند و کاهش اتلاف زمان شود. زمانی که سازمان تحصیلات و آموزش را ارزشیابی می­ کند باید مقیاس­های اثربخشی را به عنوان یک بخش حیاتی از ارزشیابی مورد توجه قرار دهد. چنین مقیاسی­هایی ممکن است در ارتباط با تاثیر بر عملکرد فردی، واحدی و سازمانی، تاثیر بر عملکرد مرتبط با مشتری و یک تحلیل هزینه/ منفعت از آموزش باشد.
۳- رفاه و رضایتمندی شامل: الف) محیط کاری ب) حمایت و رضایت­مندی
در این حوزه بحث می­ شود چگونه سازمان محیط کاری و جو حمایتی برای کارکنان بوجود می ­آورد که در رفاه، انگیزش و رضایت همه آنها سهم بسزایی داشته باشند.
بطور کلی در این مدل نتایج منابع انسانی سازمان از جمله عملکرد نظام کاری، یادگیری، توسعه کارکنان، رفاه و رضایت آنها مورد توجه قرار می­گیرد. مقیاس­ها و شاخص­ های مناسب عملکرد و اثربخشی نظام­کاری ممکن است ساده­سازی شغل و طبقه ­بندی شغلی، چرخش شغلی، بهبود طراحی کار، نگهداری کارکنان و نرخ ارتقاء درونی و نسبت­های متغیر سرپرستی شوند. مقیاس­ها و شاخص­ های مناسب یادگیری و توسعه ممکن است شامل میزان نوآوری، پیشنهادها، اتمام دوره­ های آموزشی، یادگیری، بهبود عملکرد حین کار و آموزش­های چند جانبه گردند(قلیچ­لی، ۱۳۸۶ و http//:www.nist.gov/baldrige).
۳- منابع انسانی در مدل تعالی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت(ای. اف. کیو. ام)
ای. اف. کیو. ام، یک بنیاد اروپایی برای مدیریت کیفیت است که در سال ۱۹۸۸ براساس توافقنامه روسا و مدیران ارشد ۱۴ شرکت معتبر اروپایی تشکیل گردید و ماموریت آن بهبود منظم رقابت در جهت دستیابی به مزیت رقابتی در سطح اروپا و جهان است. این بنیاد دارای یک مدل تعالی غیر تجویزی مبتنی بر ۹ معیار است که ۵ معیار آن توانمندسازها و چهار معیار دیگرش مربوط به نتایج هستند. معیارهای توانمند­ساز، « آنچه که سازمان انجام می­دهد» را معرفی می­ کنند و معیارهای نتایج « سازمان به چیزی دست می­یابد» را نشان می­ دهند، به عبارت دیگر نتایج متعالی در عملکرد مشتریان، کارکنان و جامعه از طریق رهبری، اتخاذ سیاست و استراتژی مناسب، منابع انسانی، منابع و زنجیره تامین و فرایندها بدست می ­آید. مدل بنیادی اروپایی کیفیت به عنوان چاچوبی اولیه برای ارزیابی و بهبود سازمان­ها معرفی شده است، مدلی که نشان­دهنده مزیت­های پایداری است که یک سازمان سرآمد باید به آنها دست یابد. بطور کلی ای. اف. کیو. ام دارای دو هدف بسیار مهم است، اول هدایت و حمایت از فعالیت­های بهبود سازمان­ها و شرکت­هایی که از این مدل با هدف جلب رضایت مشتری، کارکنان، تاثیر بر روی جامعه و نتایج کسب و کار استفاده می­ کنند و دوم ، حمایت از مدیران به منظور تحقق مدیریت کیفیت فراگیر.
در این مدل معیار کارکنان و نتایج آن (معیارهای ۳و۷) و زیر معیارها آنها تشریح شده است.
معیار۳: منابع انسانی
سازمان­های متعالی، توانایی­های بالقوه منابع انسانی­شان را در سطوح فردی، تیمی و سازمانی مدیریت کرده و توسعه می­ دهند. آنها انصاف و برابری را افزایش می­ دهند و منابع انسانی­شان را مشارکت می­ دهند و توانمند می­سازند. آنها به منابع انسانی خود توجه می­ کنند، با آنها ارتباط برقرار می­ کنند و به خاطر خدمات­شان پاداش می­ دهند و قدردانی می­ کنند به گونه ­ای که به منظور استفاده از مهارت ­ها و دانش­شان برای منافع سازمان، آنها را برانگیزانند و در آن­ها تعهد ایجاد کنند.
۳- الف: منابع انسانی برنامه­ ریزی، مدیریت شده و بهبود می­یابند.
این معیار ممکن است شامل موارد زیر شود:
- تدوین خط­مشی­ها، استراتژی­ها و برنامه ­های منابع انسانی
- مشارکت کارکنان و نمایندگان آنها در تدوین خط­مشی­ها، استراتژی­ها و برنامه ­های منابع انسانی
- همسوسازی برنامه ­های منابع انسانی با خط­مشی و استراتژی، ساختار سازمانی و چارچوب فرایندهای کلیدی
- مدیریت جذب و استخدام، توسعه مسیر پیشرفت شغلی و برنامه­ ریزی جانشینی
- افزایش و تضمین انصاف در همه شرایط استخدامی از جمله خط­مشی­ها، استراتزی­ها و برنامه ­های فرصت­های برابر
- استفاده از نظرسنجی­ها و سایر اشکال بازخورد کارکنان به منظور بهبود خط­مشی­ها، استراتژی­ها و برنامه ­های منابع انسانی
- استفاده از روش­های نوآورانه به منظور بهبود روش کاری.
۳- ب: دانش و شایستگی­های منابع انسانی شناسایی شده، توسعه می­یابند و حفظ می­ شود.
این معیار ممکن است شامل موارد زیر شود:
- شناسایی، طبقه ­بندی و تناسب دانش و شایستگی­های کارکنان با نیازهای سازمان
- تدوین و اجرای برنامه ­های آموزش و توسعه برای انطباق کارکنان با نیازهای قابلیت موجود و آینده سازمان
- توسعه و آموزش همه کارکنان برای کمک به آنها جهت به فعلیت درآوردن توانایی­های بالقوه خودشان
- طراحی و افزایش فرصت­های یادگیری فردی، تیمی و سازمانی
- توسعه کارکنان از طریق تجربه کاری
-توسعه مهارت­ های تیمی
- همسوسازی اهداف فردی و تیمی با اهداف سازمانی
- بازنگری و به روزرسانی اهداف فردی و تیمی
- ارزیابی عملکرد کارکنان و کمک به آنها برای بهبود عملکردشان.
۳- پ: منابع انسانی مشارکت داده شده و توانمند می­شوند.
این معیار ممکن است شامل موارد زیر شود:
- تشویق و حمایت از مشارکت فردی و تیمی در فعالیت­های بهبود
- تشویق و حمایت از مشارکت کارکنان، برای مثال از طریق کنفرانس­های داخلی، مراسم­ها و پروژه­ های اجتماعی
- فراهم کردن فرصت­هایی که مشارکت کارکنان را برمی­انگیزاند و از رفتار خلاقانه و نوآورانه حمایت می­ کند
- آموزش مدیران به منظور توانمندسازی کارکنان خود
- تشویق کارکنان به کار تیمی با یکدیگر
۳- ت: منابع انسانی و سازمان گفتگو دارند.
این معیار ممکن است شامل موارد زیر شود:
- شناسایی نیازهای ارتباطی

۱۰۰

۹-۰

۲۳۷۵

۱۱/۱۷

۱۹-۱۰

۴۳۱۴

۳۱

۲۹-۲۰

۳۸۳۹

۶/۲۷

۳۹-۳۰

۱۹۰۷

۷/۱۳

۴۹-۴۰

۷۸۱

۵/۵

۵۹-۵۰

۲۹۳

۱/۲

۶۰ ساله وبیشتر

۳۷۱

۶/۲

ماخذ: نتایج سرشماری عمومی نفوس ومسکن شهرستان گچساران سالهای ۱۳۷۵-۱۳۸۵
درمجموع ۳/۳۳ درصد ازمهاجرین واردشده به دوگنبدان طی دوره ۱۳۸۵ در گروه سنی کمتراز ۱۵ ساله و۶۵ درصد وگروه سنی ۶۴-۱۵ ساله و۵/۱ درصد در گروه سنی بالاتراز ۶۵ سال بوده اند واین بیانگراین است که جمعیت واردشده به شهرعمدتا” درسنین کاروفعالیت بوده ا ند. علت اصلی افزایش مهاجرت افراد واقع شده در گروه سنی (۱۵-۶۴) به شهر دوگنبدان نیاز شدید حوزه نفوذ شهر دوگنبدان به نیروی انسانی جهت فعالیت در موسسات و ادارات مربوط به شرکت نفت ودر مرحله های بعدی مراکز خدماتی ،تجاری،… موجود در شهر دوگنبدان می باشد در سالهای ذکر شده می باشد .
۳-۳۳ ساختاراقتصادی حوزه شهری دوگنبدان
۳-۳۳ -۱ جمعیت فعال وغیرفعال در حوزه شهری دوگنبدان
براساس  نتایج سرشماری عمومی ونفوس ومسکن سال ۱۳۵۵ ازکل جمعیت ده ساله وبالاترشهردوگنبدان ۳/۳۱ درصد ازآنها ازنظراقتصادی فعال بوده اند.  ازکل جمعیت فعال که ۵۵۱۲ نفربوده ، ۴۶۸۵ نفرازآنها یعنی ۶/۹۱ درصد شاغل بوده اند.  بنابراین ۴/۸ درصد ازجمعیت فعال ده ساله وبالاتردوگنبدان امکان یافتن شغلی رانداشته وبیکاربوده اند. برمبنای سرشماری عمومی نفوس ومسکن سال ۱۳۶۵ از ۳۳۱۸۳ نفرجمعیت ۱۰ ساله وبالاترشهردوگنبدان ۱۲۶۷۶ نفرفعال بوده که ۲/۳۸ درصد جمعیت ده ساله وبیشتر شهر راتشکیل می داده اند که نسبت به سال ۱۳۵۵ تقریبا” ۵/۲ برابرشده است . ازتعداد فعالین مذکور۹۷۹۲ نفرشاغل و ۲۸۸۰ نفربیکار( جویای کار) بوده اند به این ترتیب میزان اشتغال وبیکاری درجمعیت فعال به ترتیب ۳/۷۷ و۷/۲۲ درصد بوده است .باتوجه به سرشماری نفوس ومسکن سال ۱۳۷۵ ازجمعیت ۶۹۰۹۰ نفری شهر دوگنبدان ۵۱۴۰۹ نفرجمعیت ۱۰ ساله وبالاتربوده است .  ازجمعیت ده ساله و بالاتر شهر دوگنبدان ۱۶۴۶۳ نفرجمعیت فعال بوده که ازاین تعداد ۱۲۴۱۶ نفرشاغل و ۳۶۲۵ نفربیکاربوده اند به عبارتی ازجمعیت ده ساله وبالاترشهر دوگنبدان به ترتیب ۱۵/۲۴ و ۰۵/۷ درصد شاغل وبیکار( جویای کار) بوده اند، ازمجموع افراد بیکارشهر دوگنبدان ۲۵۷۶ نفرمرد و ۱۰۴۹ نفرزن بوده اند

جدول شماره(۳-۱۴) جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر شهرستان گچساران به تفکیک شهر ، بخش ، دهستان بر حسب نحوه فعالیت در سال ۱۳۸۵

شهرستان ،شهر،بخش ،دهستان

جمعیت ده ساله و بیشتر

*۱۱۸/۰

۰۲۳/۰-

سبک سردرگم

۰۹۹/۰-

۰۱۸/۰-

۱۰۷/۰

تعهد

**۲۵۳/۰

۰۸۲/۰

*۱۴۲/۰-

*>05/0 * *>01/0
نتایج جدول ۱۵-۴ نشان می دهد که بین سبک دلبستگی ایمن به ترتیب با تعهد (۲۵۳/۰)، با سبک هویت هنجاری (۱۹۵/۰) و با سبک اطلاعاتی (۱۷۴/۰) رابطه مثبت معنی دار وجود دارد. به طوری که با افزایش سبک دلبستگی ایمن، تعهد، سبک هویت هنجاری و اطلاعاتی افزایش می یابد و بالعکس. همچنین فقط بین سبک دلبستگی اجتنابی و سبک هویت هنجاری (۱۱۸/۰) رابطه مثبت معنی دار وجود دارد، به طوری که با افزایش سبک دلبستگی اجتنابی، سبک هویت هنجاری افزایش می یابد و یا بالعکس. و بین سبک دلبستگی دو سوگرا با تعهد (۱۴۲/۰-) رابطه منفی معنی دار وجود دارد، به طوری که با افزایش سبک دلبستگی دوسوگرا، تعهد کاهش می یابد.خلاصه نتایج
با توجه به اهداف اصلی پژوهش حاضر که مبتنی بر تعیین سهم هر یک از سبک های هویت و سبک های دلبستگی در پیش بینی میزان سلامت عمومی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پیش دانشگاهی است و بررسی اینکه آیا سبک های دلبستگی در ایجاد سبک های هویت و تعهد هویت تأثیر گذاراست، نتایج این مطالعه که با بهره گرفتن از رگرسیون چند متغیره حاصل شد، نشان داد که بین سبک هویت اطلاعاتی و سبک هویت هنجاری و تعهد هویت با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی رابطه معنادار وجود داشت. بنابراین، با افزایش نمره سبک هویت اطلاعاتی و سبک هویت هنجاری و تعهد هویت، سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان افزایش یافت.

بین سبک هویت سردرگم و سلامت روان رابطه معنادار وجود نداشت و رابطه سبک هویت سردرگم با پیشرفت تحصیلی منفی بود، به این معنا که با افزایش نمره سبک هویت سردرگم پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کاهش یافت .
نتایج تحقیق همچنین بیانگر وجود رابطه بین سبک های دلبستگی و سلامت روان است. بدین صورت که با افزایش نمرات سبک دلبستگی ایمن و سبک دلبستگی اجتنابی سلامت
روان دانش آموزان افزایش یافت در حالی که این رابطه بین سبک دلبستگی دوسوگرا با
سلامت روان بالعکس است. اما بین سبک های دلبستگی و پیشرفت تحصیلی رابطه
معناداری وجود ندارد .
همچنین نتایج بیانگر وجود رابطه بین سبک های دلبستگی و سبک های هویت است . بین سبک دلبستگی ایمن با سبک هویت اطلاعاتی و سبک هویت هنجاری و تعهد هویت رابطه مثبت معنا دار یافت شد. این رابطه بین سبک دلبستگی اجتنابی با سبک هویت هنجاری نیز مثبت است و رابطه منفی معنا دار بین سبک دلبستگی دوسوگرا با تعهد هویت وجود دارد.
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری
پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین سبک های دلبستگی و هویت با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پیش دانشگاهی اختصاص داشت. در این پژوهش همچنین سهم هر یک از سبک های دلبستگی و هویت در پیش بینی میزان سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد، بین نمره سبک هویت اطلاعاتی، سبک هویت هنجاری و تعهد هویت با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت معنادار وجود دارد. بین سبک هویت سردرگم و سلامت روان رابطه معنادار وجود نداشت و رابطه سبک هویت سردرگم با پیشرفت تحصیلی منفی معنادار بود. بین سبک های دلبستگی و سلامت روان رابطه وجود داشت، بدین صورت که با افزایش نمرات سبک دلبستگی ایمن و سبک دلبستگی اجتنابی، سلامت روان افزایش یافت. رابطه بین سبک های دلبستگی و پیشرفت تحصیلی معنادارنبود. همچنین، بین سبک های دلبستگی و سبک های هویت رابطه وجود داشت. رابطه بین سبک دلبستگی ایمن با سبک هویت اطلاعاتی و سبک هویت هنجاری و تعهد هویت مثبت معنا دار بود. رابطه بین سبک دلبستگی اجتنابی با سبک هویت هنجاری مثبت معنادار و رابطه بین سبک دلبستگی دوسوگرا با تعهد هویت منفی معنادار بود.
در ادامه ابتدا تحلیل داده های توصیفی ارائه شده است و سپس به بررسی و تفسیر یافته های پژوهش بر اساس سوال های مطرح شده پرداخته شده است .
نتایج تحلیل توصیفی داده ها حاکی از آن است که میانگین پاسخ های افراد در سبک هویت اطلاعاتی (۶۱/۳۸) ، بالاترین میانگین را در مقایسه با میانگین سایر متغیر های پژوهش دارد. این میانگین در مورد سبک هویت هنجاری (۴۴/۳۲) ، سبک هویت سردرگم (۵۵/۲۷) و تعهد هویت (۹۴/۳۵) است.
میانگین پاسخ های افراد در سبک دلبستگی نشان می دهد که بالاترین میانگین مربوط به سبک دلبستگی ایمن (۱۰/۲۴) و پایین ترین میانگین مربوط به سبک دلبستگی اجتنابی(۲۹/۱۵) است. میانگین سبک های دلبستگی دوسوگرا در دانش آموزان (۲۴/۱۸) است.
در رابطه با خرده مقیاس های سلامت روان ، بالاترین میانگین مربوط به خرده مقیاس کارکرد اجتماعی(۰۱/۹) و پایین ترین میانگین مربوط به خرده مقیاس جسمانی(۱۲/۶) است. میانگین مربوط به خرده مقیاس اضطرابی _ خواب(۳۶/۸) و خرده مقیاس افسردگی(۳۹/۶) است و میانگین سلامت روان کل در دانش آموزان (۸۹/۲۹) است . میانگین پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان (۶۳/۱۶) است .
بررسی ضرایب همبستگی بین متغیرها نشان می دهد که ضرایب همبستگی بین نمرات سبک هویت اطلاعاتی و سلامت روان کل (۲۰۱/۰-)، سبک هویت هنجاری و سلامت روان کل (۳۲۹/۰-) و تعهد و سلامت روان کل (۳۹۵/۰-) در سطح کمتر از ۰۰۱/۰ معنادار است. بطور کلی می‌توان چنین نتیجه گیری نمود که بین سبک های هویت اطلاعاتی، هنجاری و تعهد با سلامت روان دانش آموزان رابطه معنی دار وجود دارد، اما بین سبک هویت سردرگم با سلامت روان(۰۹۰/۰) رابطه معنادار وجود ندارد. با توجه به اینکه این رابطه منفی است بنابراین با افزایش نمرات سبک های هویت اطلاعاتی، هنجاری و تعهد، نمره سلامت روان دانش آموزان کاهش می یابد. با توجه به آنکه کاهش نمره در مقیاس سلامت روان، نشانگر سلامت روان بالا است. بنابراین، با افزایش نمرات سبک های هویت اطلاعاتی، هنجاری و تعهد، سلامت روان دانش آموزان افزایش می یابد. ضرایب تعیین محاسبه شده نشانگر آن است که بطور کلی به ترتیب تعهد (۶۰/۱۵) ، سبک هویت هنجاری (۸۲/۱۰) و سبک هویت اطلاعاتی (۰۴/۴) درصد تغییرات سلامت روان دانش آموزان را تبیین می کنند.
به منظور بررسی نقش سبک های هویت بر سلامت روان نتایج تحلیل های رگرسیون چند متغیره با روش گام به گام نشان داد که تعهد و سبک هویت هنجاری پیش بینی کننده سلامت روان دانش آموزان است، با توجه به ضرایب Beta سهم تعهد (۳۰۶/۰-) در پیش بینی سلامت روان بیشتر از سهم سبک هویت هنجاری (۱۶۲/۰-) است. منفی بودن ضرایب Beta با توجه به آنکه کاهش نمره در مقیاس سلامت روان نشانگر سلامت روان بالا است، بنابراین، بطور کلی با افزایش نمرات تعهد و سبک هویت هنجاری ، سلامت روان دانش آموزان افزایش می یابد.
این یافته ها با عقاید اریکسون و مارسیا مبنی بر اینکه، هویت نشان نشاط روانی است و هویت در مقابل سردرگمی نشانه یک شخصیت سالم در نوجوانان است ، و نتایج تحقیق برزونسکی(۲۰۰۳) مبنی بر وجود ارتباط مستقیم بین سبک های هویت با متغیر های سلامت روان و همچنین تحقیق جورجنسون (۲۰۰۹) مبنی بر اینکه بیشتر نصف افراد مورد بررسی در تحقیق وی با اختلال شخصیت مرزی دارای سبک هویت اجتنابی بودند، همسو است.
نتایج تحقیق حاضر با نتایج پژوهش ادبی (۱۳۷۹)، پاشا و همکاران (۱۳۸۲)، سعادتی شامیر(۱۳۸۳)، غضنفری(۱۳۸۲)، ولیراس و باسما(۲۰۰۵)، مبنی بر وجود رابطه معنادار مثبت بین سبک های هویت با سلامت عمومی است. بدین صورت که سبک هویت اطلاعاتی و هنجاری با افسردگی ، اضطراب ، علائم جسمانی و عملکرد اجتماعی همبستگی معنادار منفی و بین سبک هویت سردرگم/ اجتنابی با افسردگی ، اضطراب ، علائم جسمانی واختلال در عملکرد اجتماعی وابستگی معنادار مثبت وجود دارد. همسو است.
ضرایب همبستگی محاسبه شده بین نمرات سبک هویت اطلاعاتی و پیشرفت تحصیلی (۱۵۵/۰) سبک هویت هنجاری و پیشرفت تحصیلی (۱۸۳/۰)، سبک هویت سردرگم و پیشرفت تحصیلی (۱۳۳/۰-) و تعهد و پیشرفت تحصیلی (۳۴/۰)

فال نیک و حال خوش و بخت‌کامگار از ملک جم به عزم سپاهان شـــدم سوار
( همان ، ۳۷۷)
ای فـــال سعیــد و بخت مقبــل وی زهــــــــرهٔ بــــزم و مـاه محفـل
( همان، ۵۱۷)
ملک الشعرای بهار، دربارۀ فال نیک سروده­ است :
فال فرخ زن شهنشاها ز گفتار بهــــار فال فرخ را اثرها در مسیر اختر است
( بهار، ۱۳۸۰: ۶۴۲)
وی، در این دوبیت، باورداشت خود را به فال نیک ومبارک به خوبی نشان داده­است.که به واسطه فال نیک می توان بدخواه را از خود دور کرد.
بــــــا خیال درست و گفتــه راست پشت بـــــدخواه خم ببایـد کرد
فــــالِ خوش متصـــل ببایـــد زد فکر خوش، دم بدم بباید کـــرد
( همان، ۳۵۶)
همچنین بهار،در قصیدۀ« فتح الفتوح »، پس از اینکه قوای ملّی وارد تهران شد. و محمد علی شاه قاجار خلع و مشروطه اعلان شد. او آمدن سپاه به فرماندهی «سپهدار اعظم را » در سروده اش، همایون فال دانسته است .
سپاه میر درآمـــد به شهر، لیک چنان کـــــه گفتی آمده در شهر کاروان گهر
همه به نظم درست و همه به خاطرپاک همه همایون فـــال و همه نک و منظــر
( همان، ۲۰۵)
زین‌ آخرین گل‌ مسنون‌ شد تیره‌ این‌ رخ گلگون ور نه به فال همایون از اولین گهــرم من
( همان، ۱۱۴)
۴-۸- فال­های پُر کاربرد در اشعار
۴-۸-۱ - فال مُصحف(فال قرآن یا استخاره)
در عرف امروز ایران، استخاره و تفأل به قرآن مجید و استنباط نیک وبدکردن، از نخستین آیه­ایی که در طرف راست و بالای صفحه مُصحف می ­آید یا همچنین، استخاره به تسبیح و امثال آن بیشتر، شبیه به فال هستند.
باب سوم، کتابِ ( فَرج بعد از شدّت ) اختصاص دارد. به موضوع فال وتفأل به قرآن کریم و نقل حکایاتی که شخصی یا جماعتی خواندن یا شنیدن آیۀ مطلب یا شعری را به فال نیک گرفته­اند و از غم و نگرانی نجّات یافته اند:
باب سوم : حکایت حال جماعتی­است،که به فال نیک یا به دعای­خوب یا سخن خوش شدّت ایشان به فرج ­ انجامید و محنت ایشان به نعمت بَدل گشت …( تنوخی، ۱۳۵۴: ۱۳۵-۱۳۶)
دربینِ شاعرانی همچون: خاقانی، نزاری قُهستانی، حافظ، وحشی­بافقی، بیدل دهلوی و قآآنی و ملک الشعرای بهار وحتی ناصر خسرودر اشعارشان از فال مُصحف بسیار یادکرده­اند.
گویا، در عصر ناصر خسرو برخلاف عقیدۀ وی «فال مُصحف» متداول بوده است. و مردم آن زمان، برای باخبر شدن از عاقبت و سرنوشت خویش به قرآن تفأل می­زدند. امّا خود ناصر خسرو به این باور پای بند نبود. مانند:

مُصحف و تسبیح را سپس چـــــــــه زنی چون سپس بـــربــط و مــی و غـزلـــی
عاجز مـــاندی همــــی زچــرخ چــــرا ای بخطاهــــا بصیـــر و جلــد و ملــــی
(ناصر خسرو، ۱۳۷۲: ۴۴۷)
در این ابیات، خاقانی به « فال مُصحف» اشاره کرده­است.گویا در زمان خاقانی فال­گرفتن از قرآن بسیار مرسوم بوده است. در این دوبیت خاقانی، به قرآن تفأل زده است :
چون فــال برآرمت ز مُصحَــف نصــــــــر الله در قـــرآن ببینـــــم
در شان تــــــو بینم آیت فتح کاسباب نـــزول و شــأن ببینــــــــم
(خاقانی،۱۳۷۴ :۲۷۱)
ابیات ذیل، نشانگر عقیده وباور خاقانی، نسبت به « فال مُصحف » است :
مژده ده ای تاجورکه ینصرک الله فــــــــال تــو از مُصحـــف دوام بــــرآمــد
( همان، ۱۴۵)
ز مُصحَف عشق او فال دل خاقانی گــر خـــود به هلاک آید فــرخنده همی دارم
( همان، ۶۴۶)
قرعه انداز کز ابجد صفت فال بگفت شـــــرح آن فــال ز آیــات و سور باز دهید
( همان، ۱۶۳)
همچنین دراین ابیات خاقانی :
نوروز عذرائی است کش چون دولت شه روح وش حالش چو جنت هست خوش فالش چو قرآن بـاد هم
پیش ملک ز اقبال نو، نوروزی آرد سال نـــو گیرد ز دولت فال نو صد سال ازین‌سان بــــــاد هم
بادش سعادت دستیار، ارواح قدسی دوستــدار اجرام علوی پیش‌کار، ایزد نگهبان بــــــــاد هـــم
مدحش مرا تلقین کند الهام یزدان هــر نفس در هر دعا آمین کند ادریس و رضوان هــــــــر نفس
( همان، ۴۵۷)
فال مُصحف در شعر نزاری قهستانی، به شادی و باز شدن بخت اشاره می کند:
ُمصحف به فال باز گرفتم ز بامــــــــداد بــر فَــــور السّلام علیکم جـــــــواب داد
کردم از این سعادت کلی سپاس و شـــکر گشتم از یــــن بشارت عُظما عظیم شــــاد

از طرفی استفاده اصلی مردم از توت‌فرنگی به صورت دسر غذایی می‌باشد. همچنین از این میوه می‌توان در مربا سازی و بستنی سازی استفاده کرد می توان آن را کنسرو نمود و یا منجمد کرد (Hoges and et al, 1969).
از سوی دیگر می‌توان از آن به عنوان یک محصول صادراتی و با ارزش یاد کرد. افزایش تقاضای بازارهای محلی سبب شده که سیستم‌های مدرن تولید توت‌فرنگی جای سیستم‌های سنتی و قدیمی را بگیرد. بنابراین باید تحقیقات زیادی در این زمینه برای بهبود وضعیت تولید و عرضه این محصول در کشور انجام شود.

۱-۲ اهداف
تعیین بهترین غلظت موثر اسید سالیسیلیک در افزایش خصوصیات کمی و کیفی میوه ی توت فرنگی.
بررسی تغییرات خصوصیات کمی و کیفی میوه ی توت فرنگی توسط اسید سالیسیلیک.
مشخص نمودن اثرات فیزیولوژیکی اسید سالیسیلیک در میوه ی توت فرنگی.
۱-۳ توت فرنگی
۱-۳-۱ تاریخچه
توت فرنگی از نظر تولید، میوه، گیاهی نسبتا جدید است و تا ۲۵۰ الی ۳۰۰ سال قبل ارقامی که دارای میوه درشت یا مشابه ارقامی که امروزه مورد کشت و کار و مصرف قرار می‌گیرند وجود نداشت(کاشی و حکمتی ۱۳۷۰). آنچه که تا آن زمان شناخته شده بود منحصرا توت‌فرنگی‌های ریز یا توت‌فرنگی موسوم به جنگلی بود که صرف نظر از ریزی میوه، عطر ، طعم و مزه خاصی نداشته‌اند و بیشتر از نظر خواص دارویی مورد توجه بوده‌اند. در قرن ۴ میلادی فرانسوی‌ها مستقیماً آن را از جنگل به زمین زراعی منتقل کردند و از آن به عنوان یک گیاه اهمی نام می‌بردند. بعدها از این توت‌فرنگی نوعی به نام چهار فصل به وجود آمد. در سال ۱۶۲۹ توت فرنگی معروف به ویرجینیا^[۱] یا اسکارلت از آمریکای شمالی به اروپا برده شد ولی به علت عدم سازگاری با شرایط محیطی نتوانست جایگزین انواع توت فرنگی جنگلی شود. در سال ۱۷۱۲، یک افسر فرانسوی به نام فریزر^[۲] نوعی توت‌فرنگی درشت را به نام توت فرنگی شیلی از شیلی به فرانسه برد. اما این توت فرنگی پس از کاشت به ندرت میوه درشتی که در موطن اصلی مشاهده شده بود به وجود آورد. در سال ۱۷۶۶ تحقیقات روی تلاقی بین توت فرنگی شیلی و ویرجینیایی انجام گرفت که از این تلاقی نوعی توت‌فرنگی با میوه درشت به نام توت فرنگی آناناسا به وجود آمد. اولین ارقام قابل برداشت از این نوع توت فرنگی حدود ۳۰ سال بعد برای اولین بار در انگلستان تولید شد و کلیه‌ی برنام‌های اصلاح و گسترش این نوع توت فرنگی در جهان بر اساس خصوصیات اولین ارقام اصلاح شده انگلیسی پی‌ریزی شد. اکنون که ۲۰۰سال از به وجود آمدن آناناسا می‌گذرد هزاران رقم مختلف از این نوع پروشل یافته‌اند که از نظر فرم و صفات کیفی تنوع فوق‌العاده زیادی نشان می‌دهند و به طور کلی خواص ارثی دو نوع توت فرنگی وحشی آمریکایی یعنی فراگار یا ویرجینیا و فراگاریا شیلونسیس را دارند. در ایران متاسفانه هیچ‌گونه مطالعه‌ای بر روی انواع توت فرنگی وحشی موجود انجام نشده وسابقه‌ای نیز در جهت اصلاح ارقام جدید توت فرنگی وجود ندارد. به نظر می‌رسد که اولین رقم اصلاح شده در زمان صدارت اتابک اعظم از فرانسه به ایران وارد شد و به همین دلیل یکی از ارقام بسیار قدیمی ایران به نام اتابکی خوانده می‌شود(کاشی و حکمتی ۱۳۷۰). طی ۳۰ سال ارقام متعددی توسط بخش خصوصی و دولتی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و ارقام مناسب و پرمحصول در کنار ارقام قدیمی‌تر مانند اتابکی انتخاب گردیده است. با وجود این عدم هماهنگی علم فن‌آوری و تخصص به ویژه در امر پرورش توت فرنگی باعث شده است که میزان عملکرد و مرغوبیت محصول تولیدی همچنان در سطح پائینی باقی بماند. در قرن اخیر توسعه سردخانه‌های پیشرفته استفاده از پلاستیک‌های مناسب جهت بسته‌بندی، تجاری شدن روش تکثیر ریزازدیادی و تولید توت فرنگی‌های مقاوم به بیماری‌های مختلف باعث تحولات گسترده‌ای در پرورش و صنعت تولید توت فرنگی گردیده است(تهرانی فر، ۱۳۸۹).
۱-۳-۲ گیاهشناسی
توت فرنگی از تیره گل سرخیان و از جنس فراگاریا (fragaria ananasa) می‌باشد. گیاهی علفی است چون می‌تواند به وسیله ساقه‌های نابجا تقسیم شود گیاه حالت دائمی پیدا می‌کند. اهلی‌ترین واریته توت فرنگی از تلاقی فراگاریا شیونسیس و فراگاریا ویرجینیا می‌باشد که فرا گاریا آناناسا نامیده می‌شود. زمان کاشت آن بسته به محل در پاییز یا بهار می‌باشد. به طور کلی واریته‌های آن ممکن است بهاره یا همیشه بار (چهار فصل) باشند. در مناطق سردسیر معمولا گیاه در بهار کشت می‌گردد مگر این که ریشه در کاشت پائیزه قبل از سرد شدن هوا قادر به تثبیت و پایدار کردن خود باشد. توت فرنگی گیاهی چند ساله است که در سال دوم کشت شروع به باردهی می‌کند.واریته‌ها در ویژگی باردهی متفاوت هستند.بعضی از آنها همیشه بار(۴ فصل) و بعضی سالی یکبار میوه می‌دهند. این گیاه در شرایط آب و هوایی مختلف رشد می‌کند و محصول خوبی می‌دهد ولی برای حداکثر رشد و نمو و باردهی نیاز به حداقل ۷ ماه آب و هوای مساعد و بدون نوسان دارد.بنابراین می‌توان آن را در اکثر مناطق ایران کشت کرد. البته یخبندان‌های شدید و سرمای دیررس بهاره و همچنین شدت باد، دامنه‌ی کشت این گیاه را محدود می‌کند. ضمنا آب و هوای گرم و مرطوب باعث آلودگی گیاه به بیماری‌های قارچی شده و میوه عطر و طعم مطبوع خود را از دست می‌دهد. علاوه بر شرایط طبیعی مناسب، انتخاب واریته سازگار با منطقه مورد نظر اهمیت دارد. میزان عملکرد و کیفیت توت فرنگی بسته به نوع واریته تحت تاثیر شرایط محیط می‌باشد و علاوه بر این در سال‌های مختلف متغیر است. از نظر نیاز سرمایی جزء گیاهان کم نیاز به سرما تقسیم بندی می‌شود به طوری که در ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساعت دمای کمتر از ۷ درجه نیاز سرمایی و ناچیز آن منتفی می‌گردد. سطحی بودن ریشه‌ها که معمولا تا عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی متری خاک توزیع می‌شوند گیاه را حساس به کم آبی می‌کند(sharma .R, 2002). توت فرنگی یک گیاه نهان دانه،‌ دو لپه و جدا گلبرگ است و دارای یک ساقه مرکزی یا طوقه بوده که برگ‌ها، ریشه‌ها، دانه‌ها (استولون) و گل آذین‌ها از آن شروع به آغازیدن می‌کنند، تکثیر آن از طریق استولون یا دانه صورت می‌گیرد(Darnell et al, ۲۰۰۳).
روش‌های تکثیر توت فرنگی: به طور کلی توت فرنگی به دو روش جنسی و غیرجنسی تکثیر می‌یابد:
- جنسی (کاشت بذر): ازدیاد توت فرنگی به روش کاشت بذر، مخصوص واریته‌هایی است که به طور طبیعی تولید ساقه‌های رونده نمی‌کنند و همچنین واریته‌هایی که ساقه رونده کمی داشته باشند و بدین طریق نمی‌توان آنها را از طریق از روش ازدیاد بذری استفاده کرد(Sharma.R, 2002).
- غیرجنسی: یکی از ساده‌ترین روش‌های ازدیاد توت فرنگی روش تقسیم بوته می‌باشد در این طریق بوته‌هایی را که خوب رشد کرده و قوی هستند پس از خارج کردن از زمین به چند بوته کوچک‌تر تقسیم می‌کنند که هر کدام دارای مقداری ریشه می‌باشند. و سپس آن را در محل اصلی نشاء می‌کنند. روش دیگر تکثیر غیرجنسی، ازدیاد به وسیله ساقه‌های رونده می‌باشد. این روش بیشتر از روش‌های دیگر مرسوم است. در این روش پس از ظاهر شدن و ریشه دار شدن ساقه‌های رونده آنها را در خرداد ماه یا آخر تابستان از بوته مادری جدا کرده و در محلی سایه آفتاب نشاء می‌کنند و سپس در فصل پائیز بوته‌های انتخابی را به زمین اصلی انتقال می‌دهند از این طریق هر بوته می‌تواند ۱۰۰ بوته جدید تولید کند ولی فقط ۲۰ الی ۴۰ بوته حاصل از نظر کیفی قابل استفاده می‌باشند(Sharma.R, 2002).
۱-۳-۳ ارقام
باغداران و گلخانه داران در ایران ارقام متفاوت وارداتی را کشت و کار می‌کنند. کف این ارقام تفاوت‌های بسیار زیادی با هم دارند. انتخاب ارقام توت فرنگی تحت کنترل عوامل متعددی است که در این خصوص می‌توان به درشتی میوه، سفتی یا نرمی بافت میوه، رنگ، طعم مناسب بودن جهت فرایند، سازگاری با شرایط محیطی، مقاومت نسبی در برابر امراض، موقعیت بازار و خواسته مصرف کننده اشاره کرد. همچنین ارقام مورد کاشت باید خصوصیات مورفولوژی و فیزیولوژیکی لازم از نظر رسیدن همزمان میوه و برداشت مکانیکی را داشته باشد. از واریته‌های مهم که در آمریکا بیشترین سطح زیر کشت را دارند می‌توان چندلر، سلوا، توتم ،‌بنتون و هودرا نام برد. در لهستان که بزرگترین تولید کننده توت فرنگی در اروپا و بزرگترین صادر کننده‌ی توت فرنگی منجمد در جهان می‌باشد. واریته سنگاسنگان عمده‌ترین واریته می‌باشد(Sharma.R, 2002).
۱-۳-۴ اهمیت اقتصادی و وضعیت تولید توت فرنگی در جهان و ایران
با توجه به آمار منتشر شده توسط فائو کل تولید توت فرنگی در دنیا ۷/۱ میلیون تن در سال ۱۹۹۶ به ۸/۳ میلیون تن در سال ۲۰۰۹ رسیده است. آمریکا بزرگترین تولید کننده توت فرنگی به دو شکل تازه خوری و فرآوری شده در دنیا می‌باشد. ۲۵ درصد از محصول آمریکا برای مصارف انجمادی استفاده می‌گردد. چین دومین کشور تولید کننده دنیا به شمار می‌رود که حدود ۷۰ درصد تولیدش به مصرف تازه خوری می‌رسد. چین در سالهای اخیر در زمینه تولید این محصول رشد خیره کننده داشته و امروزه یکی از مهمترین تولید کنندگان توت فرنگی دنیا است. کشور اسپانیا مقام سوم تولید جهان را به خود اختصاص داده و از لحاظ صادرات برای تازه خوری، مقام اول جهانی را دارا می‌باشد. در سال ۲۰۰۹ میزان صادرات اسپانیا به ۲۲۸۳۴۵ تن توت فرنگی تازه رسید و آمریکا با ۱۰۲۴۷ تن رتبه دوم صادرات این محصول را به دست آورد(FAO,2010).
طبق آمار سال ۱۳۹۰ سطح زیر کشت توت فرنگی در ایران ۳۸۰۰ هکتار و میزان کل تولید توت فرنگی ۴۷۰۰۰ تن با میانگین عملکرد ۱۰ تن در هکتار بوده است که بیشترین سطح زیر کشت ۲۸۰۰ هکتار و بیشترین تولید ۳۳۰۰۰ تن مربوط به استان کردستان می‌باشد. به عبارتی کردستان حدود ۷۵% سطح زیر کشت و ۸۰% تولید توت فرنگی کشور را در اختیار دارد. در حالی که هیچگونه صنایع تبدیلی و فرآوری توت فرنگی در این استان موجود نمی‌باشد. پس از آن تولید استان مازندران ۳/۸% و استان گلستان ۷/۶% می‌باشد و در سایر استان‌ها تولید توت فرنگی ناچیز است. بنا به سالنامه آمار بازرگانی خارجی صادرات توت فرنگی (تازه) در سال ۱۳۷۷ به میزان ۸/۵۱ تن بوده(FAO,2010).
۱-۴ عوامل موثر بر دوام و کیفیت توت فرنگی در پس از برداشت
۱-۴-۱ عوامل موثر دوره پرورش
با توجه به تمام موارد مثبت در میوه توت فرنگی اعم از طعم، مزه و ارزش اقتصادی اما عمر پس از برداشت کوتاه این محصول همچنین فسادپذیری بالای توت فرنگی مواردی است که تولید کنندگان را مجبور به عرضه سریع محصول نموده است. دلیل فسادپذیری بالای میوه‌ی توت فرنگی را رطوبت و مواد غذایی بالای آن می‌دانند. هر چند که فعالیت تنفس بالای این محصول در دوران پس از برداشت مهم‌ترین عامل کاهش عمر انباری آن می‌باشد(De Souzaand et al,1999). به منظور افزایش عمر انباری این محصول تنها توجه به نکات پس از برداشت کافی نیست بلکه باید در ابتدا شرایط پیش از برداشت را مورد توجه قرار داد. در این خصوص عوامل متعددی را باید موردتوجه قرار داد که در این خصوص می‌توان به موارد زیر اشاره کرد(Sharma.R, 2002).
۱-۴-۱-۱ نور
در ارقام بهاره، طول روز در گل انگیزی و تشکیل گل و نیز در تشکیل ساقه های رونده تاثیر دارد. هنگامی که در اواخر فصل رشد، طول روز به کمتر از ۱۴ ساعت می رسد و با خنک شدن هوا، گل انگیزی در ارقام بهاره آغاز می گردد. اما برای تشکیل گل در ارقام همیشه بار طول روز تاثیر ندارد و گل انگیزی در روزهای بلند و کوتاه انجام می گیرد. تشکیل ساقه های رونده در طول روز بلندتر از ۱۴ ساعت و در دمای بالا انجام می گیرد. بین تشکیل گل و ساقه های رونده رقابت وجود دارد. با افزایش طول روز تشکیل و رشد ساقه های رونده نیز بیشتر گردیده و در طول روز ۱۶ ساعت به حداکثر می رسد(جلیلی مرندی،۱۳۸۶).
۱-۴-۱-۲ دما
یکی از عوامل محدود کننده ی رشد بوته های توت فرنگی، دمای محیط می باشد. بوته های توت فرنگی دماهای بیش از حد بالا و یا سرماهای شدید را تحمل نمی کنند و مناسب ترین دما برای رشد و نمو بوته ها در حدود ۲۶-۲۰ در جه ی سانتی گراد می باشد (جلیلی مرندی،۱۳۸۶). البته برخی از ارقام توت فرنگی به طور استثنا سرمای شدید را تحمل می کنند. ارقام وحشی توت فرنگی و یا ارقام تجاری که برگ های سبز تیره دارند، گرمای شدید را تحمل می کنند. سرمای زمستان هنگامی به بوته ها آسیب می رساند که بعد از یک دوره یخبندان، هوا گرم می شود و به ویژه در این شرایط بوته های ضعیف از بین می روند(جلیلی مرندی،۱۳۸۶).
۱-۴-۱-۳ رطوبت نسبی
کنترل رطوبت نسبی در کشت میوه ی توت فرنگی از مواردی است که اهمیت شایانی در کیفیت پس از برداشت میوه دارد. مقدار رطوبت نسبی شاخص از دست دادن آب در میوه‌ها می‌باشد. رطوبت نسبی به طور مستقیم در رسیدن میوه‌ها موثر نمی‌باشد اما کاهش رطوبت نسبی موجب از دست دادن آب در میوه‌ها گردیده ، نفوذپذیری پوست میوه در مقابل گازها کمتر شد و تنفس میوه کاهش می‌یابد. رطوبت نسبی بیش از حد باعث بهم خوردن ترشح و ترکیب مواد معطر می‌گردد(جلیلی مرندی، ۱۳۸۳). Yavngiae و همکاران کیفیت فیزیکی و ترکیبات آنتی اکسیدانی در میوه توت فرنگی رقم جواهر در رطوبت نسبی ۷۵،۸۵، ۹۵% در دمای ۵/۰ ، ۱۰ و ۲۰ درجه سانتی گراد به مدت ۴ روز مورد ارزیابی قرار گرفت. به طور کلی میوه توت فرنگی در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد با رطوبت نسبی ۹۵% سریعتر فاسد می‌شود. کاهش وزن میوه در دماهای مختلف در دو روز ناچیز بود. اما در دمای ۱۰ درجه با رطوبت نسبی پایین‌تر افزایش یافت و در دمای ۲۰ درجه با رطوبت کمتر در سه روز کاهش وزن بیشتری گزارش شد.
۱-۴-۱-۴ آبیاری
بوته های توت فرنگی به میزان رطوبت خاک بسیار حساس بوده و باید آبیاری به طور منظم و با دقت فراوان انجام گیرد. روش های آبیاری در مزارع توت فرنگی به صورت نشتی، بارانی و یا قطره ای می باشد. به ویژه آبیاری منظم در فصول گرم و خشک بسیار الزامی بوده و باید بسترهای کشت مداوم مرطوب باشند. در سیستم پشته ای از آبیاری نشتی، توسط جوی های ایحاد شده در بین پشته ها استفاده می شود. اما در این روش تلفات آب، انتقال بیماری ها و افزایش رشد علف های هرز بیشتر می باشد و برای کنترل این مشکلات بهتر است از شیوه ی آبیاری قطره ای استفاده کرد. در سیستم کشت خطی نیز می توان از آبیاری قطره ای استفاده نمود اما در اوایل بهار به دلیل وجود سرماهای دیررس بهاره، آبیاری بارانی ترجیح داده می شود(جلیلی مرندی،۱۳۸۶).
۱-۴-۱-۵ تغذیه
از مهم‌ترین عوامل در افزایش کیفیت و کمیت محصول تغذیه متعادل است(سرری، ۱۳۸۲). شروع عوارض فیزیولوژیکی و عمر مدت انبارداری تاثیرپذیر از نوع تغذیه گیاه می‌باشد(ملکوتی و طباطبایی، ۱۳۷۸). در بین عناصر مورد نیاز گیاه چهار عنصر اصلی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم برای رشد و نمو مطلوب ضروری می‌باشد که تاثیر عمده‌ای به بافت محصولات گیاهی دارد. هر چند باید توجه داشت که در خصوص هر عنصر میزان بهینه مورد توجه است و مقادیر کمتر و بیشتر می‌تواند نتایج منفی داشته باشد مقادیر بیش بودن نیتروژن می‌تواند منجر به نرم شده میوه، تاخیر در رسیدن عملکرد پائین و افزایش سفیدک سطحی و کنه شود. مقادیر کلسیم نیز عامل مهمی در تعیین استحکام میوه است که در کیفیت و عمر انباری محصول نقشی را ایفا می‌کند(ملکوتی و طباطبایی، ۱۳۷۸).
۱-۴-۲ عوامل موثر دوره برداشت
۱-۴-۲-۱ مرحله برداشت
در کشورهای غربی با رعایت شرایط مطلوب رشد، در حدود ۴۰ تن محصول در هکتار برداشت می شود اما در کشور ما به طور متوسط میزان محصول توت فرنگی ۵ تن در هکتار می باشد. در مرحله ی برداشت باید میوه هایی که به عنوان تازه خوری مورد استفاده قرار می گیرن توسط انگشتان دست و با دقت چیده شوند تا آسیبی به آن ها نرسد. میوه هایی که برای تازه خوری مورد استفاده قرار می گیرند همراه با دم میوه و کاسبرگ ها برداشت می شوند اما برای فرایند کردن محصول باید میوه، فاقد کاسبرگ و دم میوه باشد. برای فرایند کردن میوه می توان از دستگاه های مکانیزه استفاده نمود. در برداشت مکانیکی عملکرد کلی به دلیل چیدن میوه های رسیده و نارس کاهش می یابد. بنابراین کشت ارقامی از توت فرنگی که میوه های آن همزمان می رسند، ترجیح داده می شود. در برداشت دستی از سینی هایی که حاوی شش ظرف کوچک می باشند استفاده می شود(جلیلی مرندی، ۱۳۸۶).
۱-۴-۲-۲ زمان برداشت
برای دستیابی به بهترین کیفیت برداشت باید در زمان مناسب صورت پذیرد. بهترین زمان برداشت صبح یا عصر می‌باشد و از برداشت میوه در ساعات گرم روز باید خودداری کرد. از برداشت میوه‌های بیش از حد رسیده باید اجتناب شود. تاخیر در برداشت ممکن است منجر به تولید میوه‌های بیش از حد رسیده یا بیمار گردیده و عمر پس از برداشت آنها کاهش یابد. برای بازارهای نزدیک برداشت باید در هنگامی که ۷۵ درصد میوه‌ها قرمز رنگ شده باشد و برای بازارهای دور برداشت در زمانی صورت می‌پذیرد که حدود ۵۰% سطح میوه رنگ گرفته باشد(جلیلی مرندی، ۱۳۸۶).
۱-۴-۲-۳ بسته بندی و انتقال
میوه های رسیده همه روزه برداشت شده و در ظروف کوچک نظیر جعبه های چوبی و یا سبد ها قرار داده می شوند. محتویات هر ظرف ۳۰۰-۲۵۰ گرم در نظر گرفته می شود. میوه های چیده شده را بلافاصله به محل خنک انتقال داده و قبل از ارسال به بازار تحت شرایط خنک کردن مقدماتی توسط تونل هایی که جریان هوای سرد دارند، قرار می دهند. به دلیل حساس بودن میوه های توت فرنگی، باید جا به جایی محصول با دقت انجام گیرد و برای ارسال به بازار های دور از کامیون های یخچال دار استفاده شود. میوه های توت فرنکی را می توان در دمای صفر درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۹۵-۹۰ % به مدت ۱۰-۷ روز نگهداری نمود(جلیلی مرندی، ۱۳۸۶).
۱-۴-۳ عوامل موثر دوره پس از برداشت
پس از برداشت علی‌رغم قطع ارتباط میوه با گیاه مادر میوه‌ها به تنفس و تعرق خود ادامه می‌دهند. لذا موادی که در اثر تنفس و تعرق از دست می‌رود به وسیله‌ی شیره گیاه جایگزین نمی‌شود. در این حالت میوه از آب و مواد اندوخته خود استفاده کرده و این امر سبب زوال و فساد میوه می‌گردد(راحمی، ۱۳۸۶). از جمله دیگر تیمارهای پس از برداشت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
۱-۴-۳-۱ سایه دهی
پس از برداشت میوه‌ها باید به زیر سایبان منتقل شده تا حرارت آنها کاسته شود. سایه دهی به افزایش عمر پس از برداشت میوه‌ها کمک می‌کند(جلیلی مرندی، ۱۳۸۶).
۱-۴-۳-۲ درجه‌‌بندی
پس از درجه‌بندی و بسته‌بندی می‌بایست تمام میوه‌ها آسیب دیده و بیمار را حذف نمود زیرا توت‌فرنگی میوه‌ای است با فسادپذیری بالا و وجود حتی یک میوه آسیب دیده یا با پوسیدگی اندک در یک بسته سالم می‌تواند تمامی میوه‌های سالم را ظرف مدت کوتاهی آلوده وفاسد نماید به همین علت می‌بایست نظارت دقیقی بر درجه‌بندی و بسته بندی میوه‌ها صورت پذیرد(جلیلی مرندی، ۱۳۸۶).
۱-۴-۳-۳ خنک سازی اولیه
خیلی از محصولات کشاورزی در زمان برداشت دمایی نزدیک به دمای هوا داشته‌اند و دما آنها می‌تواند حدود ۴۰ درجه سانتی‌گراد و یا بیشتر باشد در این دما سرعت تنفس بسیار بالا بوده و عمر نگهداری کاهش می‌یابد. برداشت زود هنگام قبل از طلوع آفتاب می‌تواند راه مقابله‌ای با این مشکل باشد که البته در مزارع بزرگ عملی نبوده و در مناطق گرمسیری دما در همین موقع هم بالا می‌باشد. هر چقدر گرمای مزرعه سریع‌تر از محصول گرفته شود و دمای محصول سریع‌تر به دمای انبار کردن آن نزدیک شود عمر انبارداری فرآورده افزایش می‌یابد. میوه‌ها پس از برداشت و بسته‌بندی به مدت دو ساعت در دمای ۳ درجه خنک شده و با حفظ همین دما روانه بازار می‌شوند(جلیلی مرندی، ۱۳۸۶).
۱-۵ سالسیلیک اسید
اسید سالسیلیک(۲- هیدروکسی بنزوئیک اسید) با فرمول HOC₆H₄COOH یک ترکیب فنلی ساده با خواص گوناگون است که به طور طبیعی توسط گیاهان مختلف تولید می‌شود و در تنظیم بسیاری از فرآیندهای رشد و نمو گیاه نقش ایفا می‌کند و به همین دلیل در طول ۲۰ سال گذشته مورد توجه محققین بوده است این ماده دارای حلقه آروماتیک به همراه گرده‌های هیدروکسیل و کربوکسیل در ساختمان خود می‌باشد که این گروه‌ها مانند سایر ترکیبات فنلی تعیین کننده خواص آن هستند(Raskin1, 9922a). اسید سالسیلیک به صورت پودری بلوری شکل می‌باشد که در دمای ۱۵۷ تا ۱۵۹ درجه ذوب می‌شود و در دمای ۲۱۱ درجه می‌حوشد. حلالیت آن در آب محدود بوده اما در حلال‌های آلی قطبی (استون، اتر، الکل ، آب جوش، بنزن و ترپنتن) با درصد بالایی قابل حل است. pH محلول اشباع آن در آب ۴/۲ است. از مشتقات آن استیل سالیسلیک اسید (آسپرین) می‌باشد که به صورت طبیعی در گیاه دیده نمی‌شود. ولی در محیط آبدار به آسانی به SA تبدیل می‌شود(Raskin, 1992 b). امروزه اسید سالیسیلیک به عنوان یک هورمون گیاهی شناخته می‌شود. زیرا کاربرد بیرونی آن محدوده وسیعی از فرآیندهای فیزیولوژیکی رشد گیاه نظیر فتوسنتز، تنفس، تبخیر و تعرق، کنترل جذب یون‌ها توسط ریشه،‌ جلوگیری از رسیدن میوه‌ها جلوگیری از بیوسنتز و اکراتیلن در بافت‌های گیاهی، جلوگیری از پیری برگ‌ها، باز و بسته شدن روزنه‌ها فتوسنتز و عمل سایتوکنین‌ها و آبسیزیک اسید، میزان اکسین و عمل آن در گیاه آغازیدن ریشه و تولید ریشه‌های جانبی در برخی گیاهان، تولید اندام‌های رویشی، تنظیم زمین گرایی، جوانه زنی بذر، میزان محصول، گلیکولیز، فعال شدن ژن‌های عامل ایجاد مقاومت به بیماری‌ها و تنش‌های متابولیت‌ها و آنزیم‌ها رشد و توسعه گیاهان، تراوائی غشاء و فتوسنتز(در کل فرآیندهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی) اثر دارد(Raskin, 1992., bikorkmaz, 2005., Hayat, 2007). گاهی و همکاران اعلام کردند که کاربرد برگی اسید سالیسیلیک به میزان mgr/milt ۲ در گیاه کلزا میزان کلروفیل را افزایش می‌دهد دریافتند که اسید سالیسیلیک بر بیشتر فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاهان و غلظت پایین تاثیر دارد(Larco and et al,2007).
۱-۵-۱ اثر اسیدسالیسیلیک بر تولید اتیلن در گیاهان و محصولات برداشت شده