طرح های پژوهشی دانشگاه ها درباره ادراک دانش‌آموزان از تخطی معلمان در‌رفتارهای صمیمی‌کلامی‌و‌غیرکلامی‌مورد‌انتظاردردانش‌آموزان سال‌سوم‌‌دبیرستان‌های‌شهرستان‌لنگرود- ... |
 |
به زعم پیرنیا (۱۳۵۲) کسی که به کلاس درس روی می‌آورد قبل از هر چیز از معلم انتظار درس دادن دارد. از مطرح‌شدن مـطالب تـازه‌ای که نمی‌داند و از روشن شدن مشکلاتی که پیرامونش را فراگرفته است لذت می‌برد و به کسی که او را در این دنـیای بزرگ هدایت می‌کند و راه‌ها و افق‌های تازه‌ای به او نشان می‌دهد ارج می‌نهد. برطرف کردن ابهامی کـه زندگی او را در برگرفته است و پرورش ذهـن و یـاد دادن چیزهای تازه دانش‌آموز را مشتاق‌تر می‌کند و در او احساس احترامی عمیق نسبت به معلم به وجود می‌آورد. آن‌ها متوقع‌اند که معلم آن‌ها به‌طور مسلم ازلحاظ خرد و دانایی و مفید بودن به حال شاگردانش نمونه‌ای از کمال مطلوب باشد.
کراتز[۶۳](۱۸۹۶) بیان کرد این احساس(انتظار دانش آموزان از معلمان) بـه‌طور جـامع و وسیعی در تمام سطوح آموزشی از دوره‌ی کودکستان تا دانشگاه وجود دارد و محسوس است. تحقیقاتی که در طول ۵۰ سال اخیر در این زمینه‌ها انجام‌گرفته این مسئله را محرز و مسلم می‌کند. در اواخر قرن نوزدهم از یک تحقیق جامع گزارشی فـراهم شد که نشان می‌داد که اولین چیزی که دانش‌آموزان از معلم انتظار دارند و بیش از هر چیز به آن توجه دارند این است که معلم چیزی به آن‌ها بیاموزد و به آن‌ها درراه فراگرفتن مطالب کمک کند.
۲-۳-۱ - پژوهش مربوط به انتظار دانش آموزان
مطالعات بیشتری در مـورد انـتظارات دانش‌آموزان کلاس‌های بالاتر در امریکا انجام شد که نشان می‌داد که آنـچه در مـعلمان مورد قضاوت و توجه قرار می‌گیرد شخصیت معلم و روش برقراری انضباط و روش تدریس آن‌ها است که مهم‌ترین صفت مشخصه‌ی آنان به شمار می‌رود. این یـافته‌ها با نتایج تحقیقاتی که به‌وسیله آلن در انگلستان در دوره‌ی دوم دبیرستان انجام شـد در یک زمینه است (آلن[۶۴]،۱۹۹۳).
رایت[۶۵](۱۹۳۲) دختران و پسران بیش از هر چیز به شایستگی و صلاحیت یک معلم به‌عنوان فردی که به دیگران دانش می‌آموزد و نـیز بـه مهارت‌ها و تسلط او در نحوه درس دادن اهمیت قائل می‌شوند. انتظارات دیگری که آن‌ها از معلم داشتند این بود کـه درسـش را جالب‌توجه و گیرا کند، گاه‌گاهی لطیفه‌ای بگوید و شوخی کند و فضای خشک کلاس را متنوع سازد، رفتارش با دانش‌آموزان صمیمی و دوستانه بـاشد و دانـش‌آموز بـتواند به‌راحتی با او تماس بگیرد. اگر به‌طور مقایسه حساب کنیم، تحقیقات کمتری در ایـن زمـینه انجام‌شده است، ولی نتیجه‌ی عمده‌ی کارهایی که انجام‌شده این است که دانش آموزان بیش از هر چیز عـلاقه‌مندند کـه معلم آنچه بیان می‌کند واضح و منطقی باشد. دانش‌آموزانی که در این تحقیق شرکت داشتند در مورد خصوصیات ۴۰ معلم اظهارنظر کـردند. مهم‌ترین چـیزی که جلب توجه می‌کرد این بود که اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق دانش آموزان معتقد بودند کـه معلم بـایستی از قبل در دانش‌آموز آمادگی ذهنی به وجود بیاورد و برای مطلب اساسی اهمیت قائل شود و مقدماتی برای بهتر فـهمیدن آن بـیاورد و به این وسیله درس را گیراتر و قابل‌فهم‌تر سازد. در این ارزیابی به خصوصیات اخلاقی و فـردی معلم تـوجه کمتری شده است و در اظهارنظرهای آخر به همفکری و همدردی بادانش آموز اشاراتی شده است. تا آنجا که معلوم شده است دانش‌آموزان معلمان خود را به سبب دانایی و هوشیاری آنان مورداحترام و تمجید قرار می‌دهند.
درتحقیق پیرنیا (۱۳۵۲) از ۸۶۶ کودک در ۱۲ دبستان و ۵۱۳ نفر دانش‌آموز در پنجم دبیرستان خواسته شد تا انشای کوتاهی درباره یک معلم خوب و یـک معلم مـتوسط بنویسند. برای نوشتن هر دو مطلب بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به آن‌ها فرصت دادند.۲۱ معلم ۱۳۷۹ انشاء را از جهت محتوا مورد رسیدگی قراردادند. هر معلم قسمتی جداگانه از انشاء را مطالعه کرد. پنج‌قسمتی که در زیر می‌آید نتیجه‌ی آن تحقیق است که به‌خوبی نشان می‌دهد که تصورات و انتظارات دانش‌آموزان از معلمان تا چه میزان است و در چه مسائلی متمرکز می‌شود.
گروه الف-تدریس، انضباط و شخصیت:
۱-یک معلم خوب بی‌طرف است، تنبیه و تشویق را به‌موقع و باانصاف اجـرا می‌کند و هیچ‌وقت دانش‌آموزی را موردتوجه خاص قرار نمی‌دهد.
۲-معلم خوب در مورد کاری که دانش‌آموز باید انجام دهد توضیحات کافی می‌دهد و به او کمک می‌کند.
۳-معلم خوب صبور و باحوصله است، خوب می‌فهمد، مهربان است و با دانش‌آموز همفکری دارد.
۴-معلم خـوب رفـتاری دوستانه دارد، خوش‌خلق است و طـبعی مـلایم دارد.
۵-معلم خوب جدی است و در کلاس درس انضباط و نظم را حفظ می‌کند.
۶-معلم خوب دانش‌آموز را تشویق می‌کند که در کارهای مدرسه جدی باشد و زیاد کار کند.
گروه ب-رفتار و روش حفظ نظم:
۱-معلم خوب جدی است و نظم کلاس را کاملاً حفظ می‌کند.
۲-معلم خوب منصف است حتی در مورد تنبیه.
۳-معلم خـوب دانـش‌آموز را به سبب خوش‌رفتاری و نظم و انضباط مورد تشویق قرار می‌دهد.
۴-معلم خوب از کسی جانب‌داری نمی‌کند.
۵-معلم خوب به دانش‌آموز فرصت اظهار وجود و اظهارنظر می‌دهد.
۶-معلم خوب به تشویق یا تنبیه به‌موقع توجه دارد.
گروه ج-رفتار و روش تدریس:
۱-معلم خوب دانش‌آموزان را تشویق می‌کند تا بـیشتر بـه تکالیف مـدرسه بپردازند.
۲-معلم خوب درباره تکالیفی که دانش- آموزان باید انجام دهند توضیحات کافی می دهد و به آنان کمک می‌کند.
۳-معلم خوب درباره مـطلبی که درس می‌دهد اطلاعات کافی دارد.
۴-معلم خوب درسش را جالب و دلپذیر می‌کند.
۵-معلم خوب به دانش‌آموز وقـت کـافی می‌دهد تـا درس را خوب یاد بگیرد.
۶-معلم خوب به کارها و تکالیف دانش- آموزان با دقت رسیدگی می‌کند و نمره می‌دهد.
گروه د-خصوصیات فردی معلم:
۱-معلم خوب خنده رو و خوش‌خلق است.
۲-معلم خـوب خـوشایند و گیرا به نظر می‌آید و خوب لباس می‌پوشد.
۳-معلم خوب مؤدب است و با اطرافیانش خوش‌رفتاری می‌کند.
۴-معلم خوب صبور و شـکیباست، با دانش‌آموز تـفاهم دارد، مـهربان است و هم- فکری دارد.
۵-معلم خوب طبعی ملایم دارد.
۶-معلم خوب در داخل مدرسه و خارج از آن با دانش‌آموزان با مهربانی رفتار می‌کند.
گروه ر: قدرت سـازمان دادن (مدیریت)
۱-معلم خوب باید مطمئن شود که کلاس تمیز ، مرتب و دلخواه است.
۲-معلم خوب کارش را مشخص می‌کند و بـرنامه‌ای را که می‌خواهد در کلاس اجـرا کند قـبل از وقت تعیین و آماده می‌کند.
۳-معلم خوب باید مطمئن شود که دانش‌آموزان قلم و کاغذ و کتاب موردنیاز خود رادارند.
۴-معلم خوب به دانش‌آموزان فرصت می‌دهد تا وسایل خود را آماده کنند و کلاس آماده درس شود.
۵-معلم خوب می‌داند که چیزهایی را که احتیاج دارد از کجا فـراهم کند.
۶-معلم خوب می‌تواند تمام فعالیت‌های کلاس را تنظیم و اجرا کند
۲-۴ - نظریه در مورد صمیمیت کلامی و غیرکلامی
صمیمیت مفهومی گسترده است که در هر فرهنگی وجود دارد (محرابیان،۱۹۷۱).
درواقع، در چین (میرز، زانگ، گان،[۶۶]۱۹۹۸) در آلمان (بایرن وراچ،[۶۷]۲۰۰۱) ژاپن (هینکل ۱۹۹۸، نیو لیپ،[۶۸]۱۹۹۷) کنیا (جانسون، مایلر[۶۹]،۲۰۰۲)، فنلاند، استرالیا و تا حد کمتری در پورتوریکو (مک کراسلی، فایر، ریچمن، سالین وبراکلوچ[۷۰] و ۱۹۹۵ و۱۹۹۶) درک فراگیر از صمیمت جویی غیرکلامی با یادگیری عاطفی رابطه دارد.
با پیشرفت و تحولات شگرف علمی جهان در دنیای ارتباطات و فناوری اطلاعات هنوز هیچ جایگزینی برای معلم یافت نشده است، بنابراین هر تغییر و تحولی در کیفیت آموزشی و هر تحولی و هر تلاشی برای تغییر بنیادی نظام، بدون تحول در نظام معلمی امکان پذیر نخواهد بود (شاه‌محمدی، ۱۳۹۱).
فتحی آذر و کریمی (۱۳۸۵) تدریس ازجمله مفاهیم پیچیده و چندوجهی در سیستم آموزشی هر کشور است که می‌تواند از فاکتورهای متعددمتاثر شود. موضوع درسی، معلم و شخصیت او، دانش‌آموز وکنش او در کلاس درس، جو کلی کلاس و غیره از مؤلفه‌هایی هستند که در فرایند تدریس در تعامل دائمی با یکدیگر بوده، چگونگی ترکیب آن‌ها عامل تعیین‌کننده کارآمدی یا ناکارآمدی تدریس است. با توجه به کنش متقابلی که بین معلم و دانش‌آموز در کلاس درس وجود دارد، نحوه رفتار معلم عامل فوق‌العاده مهمی در جهت دهی به رفتار دانش آموزان در کلاس درس خواهد بود.
از میان مؤلفه‌های تأثیرگذار در آموزش پرورش، نقش معلم بسیار مهم وانکار ناپذیر[۷۱] است، رفتار معلم تأثیر فراوانی بر رفتار و گرایش‌های دانش آموزان دارد (جعفری،۱۳۸۹).
رفتار میان فردی[۷۲] و خوب بودن او جنبه‌های مهم از محیط کلاس هستند معلمان برای بهینه کردن شرایط محیط می‌بایستی تلاش کنند تا محیط یادگیری قوی ایجاد کنند ممکن است معلمان قادر به ایجاد کلاس مطلوب‌تری باشند، محیطی موافق که از طریق روابط میان فردی مثبت شناسایی‌شده باشد که در آن هر فردی احساس خوبی داشته باشد (وان پتگم و همکاران،[۷۳]۲۰۰۶)
توانایی‌های معلم که توسعه روابط انسانی صحیح بادانش آموزان را ممکن می‌کند ونیز ظرفیت او را برای ایجاد کلاسی دموکراتیک و موافق، خصوصیت‌های مهمی برای تدریس کارآمد هستند (مویجس ورینلدز[۷۴]،۲۰۰۵).
طبق اصل صمیمیت محرابیان (۱۹۷۱)، افراد به اشخاص یا اشیائی که آن‌ها را دوست دارند، ارزش بالایی برایشان قائل‌اند و آن‌ها را ترجیح می‌دهند نزدیک شده و به سمت آن‌ها کشیده می‌شوند درحالی‌که از اشخاص و اشیائی که از آن‌ها بیزارند، آن‌ها را منفی ارزیابی می‌کنند یا ترجیح نمی‌دهند، اجتناب کرده و از آن‌ها دور می‌شوند.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[یکشنبه 1400-08-16] [ 02:02:00 ق.ظ ]
|
